T.C.
SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI
Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü
Tarih : 05.03.2019
Sayı : 24010506-010.06.01-E.3626255
Konu : 5510 sayılı Kanunun ek-9. maddesi kapsamında konut kapıcılığı işyerlerinde çalışanlar
GENELGE
2019 / 6
1- Genel açıklamalar
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun ek 9. maddesinde 21.3.2018 tarihli ve 7103 sayılı Vergi Kanunları ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 68. maddesiyle yapılan düzenleme ile konut kapıcılığı işyerleri de kolay işverenlik kapsamına dahil edilmiştir.
Bu madde kapsamındaki işveren ve sigortalı işlemlerine ilişkin usul ve esasların tespitine ise Kurum yetkili kılınmıştır.
Bu doğrultuda konut kapıcılığı işyerlerine ilişkin uygulanacak usul ve esaslar bu aşağıda açıklanmıştır.
2- Konut kapıcılığı işyeri kapsamında olanlar
Konut kapıcılığı, 3.3.2004 tarihli ve 25391 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Konut Kapıcıları Yönetmeliğinde tanımlanmıştır. İlgili Yönetmelik kapsamında konut kapıcısı;
“Ana taşınmazın bakımı, korunması, küçük çaptaki onarımı, ortak yerlerin ve döşemelerin bakımı, temizliği, bağımsız bölümlerde oturanların çarşı işlerinin görülmesi, güvenliklerinin sağlanması, kaloriferin yakılması ve bahçenin düzenlenmesi ve bakımı ve benzeri hizmetleri gören kişiyi” ifade etmektedir.
Konut kapıcılığı işyerlerinde çalışanlar 5510 sayılı Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi sigortalılara sağlanan haklardan aynı şekilde yararlanacaktır. Bu sigortalılar hakkında Kanunun uzun ve kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası ve 4447 sayılı Kanunun 46. maddesine göre işsizlik sigortası hükümleri de uygulanacaktır.
5510 sayılı Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılar bir veya birden fazla işveren yanında çalışabileceklerinden, konut kapıcılığı işyerlerinde çalışan sigortalılar da gerek 4. maddenin birinci fıkrasının (a) bendi gerekse ek 9. madde kapsamında aynı sürede bir veya birden fazla işveren yanında sigortalı olabilecektir.
Örnek 1- Konut kapıcılığı kapsamında bir apartman yöneticiliği işyerinde ayda 9 gün süre ile çalışan kişi, 11.3.2019 tarihinde 20 gün süre ile çalışmak üzere bir fabrikada işe alınmış olup her iki işyerinde de sigortalı olacaktır.
Diğer yandan, konut kapıcılığı işyerlerinde çalıştırılan sigortalıların ek 9. madde kapsamındaki çalışmalarında ay içinde 1 ila 9 gün veya 10 gün ve üzeri çalışma şeklinde bir ayrım yapılmayacaktır.
3- Konut kapıcılığı işyerlerinin tescil ve işverenlik uygulamaları
Tescil tipi (faaliyette bulunulan sektör) konut kapıcılığı olarak tescil edilen ve edilecek olan işyeri işverenleri, e-Sigorta kullanıcı kodu ve şifresiyle girecekleri işveren sisteminde bulunan kolay işverenlik ekranında yapılacak işlemler vasıtasıyla kolay işverenlik kapsamına alınacaktır.
Kolay işverenlik kapsamına dahil olmak istemeyen işverenler, Kurumca belirlenen tarihe kadar mevcut sistem üzerinden işlemlerini yapacaklardır. Ancak kolay işverenlik kapsamına dahil olan işverenlerin yeniden eski sistemde olduğu gibi e-bildirge sistemi üzerinden aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesi vermeleri imkanı bulunmayacaktır.
İşverenlerin kolay işverenliğe geçiş işlemlerini onaylayıp tamamladıkları tarihten sonra bu genelge hükümlerine göre işlemler yürütülecek olup kolay işverenliğe geçişten önceki dönemler için ilgili mevzuat uygulanacaktır.
4- 1.3.2019 tarihinden itibaren kolay işverenlik kapsamına alınan konut kapıcılığı işyerlerinde işyeri ve sigortalı tescil işlemleri
1.3.2019 tarihinden önce tescil edilmiş konut kapıcılığı işyeri işverenlerinin kolay işverenlik kapsamına geçişte yeniden işyeri bildirgesi ve sigortalı işe giriş bildirgesi vermelerine gerek bulunmamaktadır. Ancak tescilli işyerlerinde yeni bir sigortalı çalıştırılmaya başlanılması halinde sigortalı işe giriş bildirgesi verilecektir.
1.3.2019 tarihinden itibaren konut kapıcılığı kapsamında ilk defa sigortalı çalıştırılması halinde kolay işverenlik başvuru ve giriş programlan işletime alınıncaya kadar Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği EK-6′ da bulunan “İşyeri Bildirgesi” ile EK-4′ de bulunan “Sigortalı İşe Giriş Bildirgesi 4-A B” Kuruma gönderilecektir. e-Sigorta başvuru ve şifre işlemleri ise genel hükümlere göre e-Devlet üzerinden yapılacaktır.
Kolay işverenlik kapsamında konut kapıcılığı işyerlerindeki sigortalıların işe giriş bildirgeleri ile ilk işyeri tesciline ilişkin işyeri bildirgesi sigortalının çalışmaya başlayacağı ayın sonuna kadar Kuruma gönderilecektir.
Örnek 1: 11.3.2019 tarihinde işe alman bir sigortalıya ilişkin işyeri ve sigortalı işe giriş bildirgesinin en geç 1.4.2019 (31.3.2019 tarihi hafta sonu tatiline denk geldiğinden) tarihine kadar Kuruma verilmesi gerekmektedir.
Örnek 2: 31.5.2019 tarihinde işe alınan bir sigortalıya ilişkin işyeri ve sigortalı işe giriş bildirgesinin 31.5.2019 tarihinde Kuruma verilmesi gerekmektedir.
Konut kapıcılığı işyerlerinde birden fazla kişi çalıştırılması halinde her bir sigortalı için ayrı işe giriş bildirgesi düzenlenecektir.
Kolay işverenlik başvuru ve giriş programları işletime alındığında başvuru bilgilerine göre işyeri ve sigortalı işe giriş bildirgeleri otomatik olarak oluşturulacak olup işverenlerden işyeri ve sigortalı işe giriş bildirgesi alınmayacaktır.
Sigortalı bildiriminin çalışmanın başladığı ayı takip eden ayın sonuna kadar yapılması halinde ilgili bildirimler denetime intikal ettirilmeksizin işleme alınacaktır. Ancak bu sürenin dışında Kurum kayıtlarına intikal ettirilen bildirimler Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarına intikal ettirilerek düzenlenecek rapora göre işlem yapılacaktır.
5- Tahakkuk ve primlerin ödenmesi
Konut kapıcılığı kapsamında çalıştırılanların beyan giriş/güncelleme, teşvik tanımlama ve eksik gün giriş işlemleri https://uyg.sgk.gov.tr/IsverenSistemi linki üzerinden yapılacaktır.
Beyan edilen gün sayısının 30 günden az olması halinde eksik gün belgeleri Kurumca istenilebileceğinden, bu belgelerin işverence saklanması gerekmektedir.
Prime esas kazanç, 5510 sayılı Kanunun 82. maddesine göre belirlenen prime esas kazancın alt ve üst sınırı arasında olmak üzere işverenin sigortalıya ödediği brüt ücrete göre beyan edilecektir.
5510 sayılı Kanunun ek 9. maddesi kapsamında konut kapıcılığı işyerlerinde aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesi Kuruma verilmeyecektir.
Konut kapıcılığı işyerlerinde sigortalı çalıştıran işverenler gün ve kazanç beyanında değişiklik olmadığı sürece, sigortalı için yaptıkları bildirime göre sistem tarafından tahakkuk ettirilecek sigorta primlerini ilgili ayı takip eden ayın sonuna kadar ödeyeceklerdir. İşverenlerce beyan edilen gün ve kazançlarda değişiklik yapılmadığı sürece, takip eden aylarda tahakkuk edecek primler, sisteme kaydedilen son beyan gün ve kazanç üzerinden oluşturulmaya devam edecektir. Beyan edilen gün/kazanç, işten ayrılış ya da eksik güne ilişkin bir değişiklik yapıldığında tahakkuk buna göre içinde bulunulan aydan itibaren sistem tarafından güncellenecektir.
Örnek 1- 18.3.2019 tarihinde konut kapıcılığı işyerinde ayda 30 gün süreyle çalıştırılmak üzere işe alınan (A) sigortalısının gün ve kazanç beyanı https://uyg.sgk.gov.tr/IsverenSistemi linkinden 30 gün ve 3.000.00 TL aylık kazanç olarak girilmiştir. Söz konusu sigortalı için tahakkuk ettirilecek sigorta primleri beyan edilen gün ve kazançlarına ilişkin değişiklik yapılmadığı sürece, 2019 Mart ve takip eden aylarda sisteme kaydedilen gün ve kazanç üzerinden yapılmaya devam edecektir,
İlgili sigortalının 12.9.2019 tarihinde ücretinin 3.250.00 TL olarak belirlenmesi halinde, 2019 yılı Eylül ayı içinde işveren sistemine girilerek kazanç 3.250.00 TL olarak güncellenerek 2019 Eylül ve takip eden aylarda da beyan edilen bu kazanç üzerinden prim tahakkuku yapılacaktır. Söz konusu sigortalının 2019 Mart ayı primlerinin son ödeme süresi takip eden ayın sonu olan 30.4.2019 tarihidir.
Kolay işverenliğe geçişle birlikte, çalıştırdığı sigortalılar için otomatik tahakkuk oluşturulacaktır. İşverenin, otomatik oluşturulan bu tahakkukları, beyan giriş ve teşvik tanımlama sistemine girip güncellemediği sürece, geçerli sayılacaktır. Sigortalının bir önceki ayda bildirilen PEK ve gün sayısından günlük kazancı bulunacak ve bulunan günlük PEK üzerinden hesaplanan 30 günlük PEK, teşviksiz ve bir önceki ayda bildirim yapılan belge türü üzerinden otomatik olarak tahakkuk edecektir.
Yasal süresi içinde ödenmeyen primlere 5510 sayılı Kanunun 89. maddesi gereğince gecikme zammı ve gecikme cezası uygulanacaktır. İşverenlerce bankalar kanalıyla yapılacak ödemeler, yasal ödeme süresi geçmemiş prim borçları yönüyle “25-SSK Prim Kodu” ile yasal ödeme süresi geçmiş prim borçları ise “22-Geçmiş Dönem Kodu” ile ödenebilecektir.
Borç tutarları, ilgili ayı takip eden ayın on beşinden itibaren banka borç sorgusunda gösterilecektir.
Örnek 2- 15.3.2019 tarihinde konut kapıcılığı işyerinde ayda 30 gün süreyle çalıştırılmak üzere işe alınan (A) sigortalısının prim tahakkuklarına ilişkin borç tutarları, ilgili ayı takip eden Nisan ayının 15 inden itibaren banka borç sorgusunda gösterilecektir.
Geriye dönük gün ve kazanç değişikliğine, denetim raporu, mahkeme kararı, kamu kurumlarından alman bilgi ve belgeler hariç olmak üzere izin verilmeyecektir.
Kolay işverenliğe geçen konut kapıcılığı işyeri işverenlerine, damga vergisi tahakkuku yapılmayacaktır.
Konut kapıcılığı işyerlerinde çalışanlar için ay içinde bazı iş günlerinde çalıştırılmadığı ve ücret ödenmediği beyan edilen sigortalıların eksik çalışma nedenleri ve gün sayıları e-SGK İşveren sistemi üzerinden çalışmanın geçtiği ayı takip eden ayın onuncu gününe kadar girilecektir. Söz konusu durumda eksik çalışmaya ilişkin bilgi ve belgeler Kuruma verilmeyecek ancak gerektiğinde Kurumca istenebileceğinden ibraz edilmek üzere işverence saklanacaktır. Konut kapıcılığı işyerleri için de mevcut eksik gün nedenleri esas alınacaktır.
Örnek 3: Prim gün sayısı 30 gün olarak beyan edilen ve 31 gün çeken ayda 5 gün raporlu olan sigortalının;
Prim ödeme gün sayısı 31-5=26,
Eksik gün sayısı 5 olarak bildirilecektir.
Örnek 4: 31 gün çeken ayda 1 gün raporlu olan sigortalının;
Prim ödeme gün sayısı 31-1=30 olacağından,
Prim ödeme gün sayısı “30” gün olarak bildirilecek ve eksik gün sayısı girilmeyecektir.
Eksik gün ve nedeni işverence gün takvimden seçilmek suretiyle yapılacaktır.
Örnek 5- 2019 Nisan ayında 20 gün üzerinden çalıştırılacağı beyan edilen sigortalının, 1.4.2019 – 5.4.2019 arasında istirahat raporu aldığı durumda, daha önceden beyan girişi sırasında 10 gün eksik gün bildirimi de yaptığı göz önüne alınarak beyan gününden, istirahat gün sayısı düşülmek suretiyle 15 gün üzerinden tahakkuk oluşturulacaktır.
Diğer taraftan aynı sigortalının istirahat raporunun 1.4.2019 – 20.4.2019 arasında olduğu durumda, sigortalı adına, aktif gün sayısı olmadığından o ay tahakkuk oluşturamayacaktır.
Hesaplanan prim ödeme gün sayısı (-) ye düşemeyecek ancak 0 gün 0 kazanç bildirimine izin verilecektir,
6- Sigortalılığın sona ermesi ve bildirimi
Konut kapıcılığı işyerlerinde çalışanların sigortalılıkları; bu kapsamdaki çalışmaların sona erdiğinin Kuruma bildirilmesi, aylık talebinde bulunulması veya sigortalının ölümü halinde sona erecektir.
Kolay işverenlik başvuru ve giriş programları işletime alınıncaya kadar, konut kapıcılığı işyerlerinde çalışanların işten ayrılışı, Sosyal Sigorta işlemleri Yönetmeliği eki EK-5 te yer alan “Sigortalı İşten Ayrılış Bildirgesi 4-A B” ile mevcut işten ayrılış programı vasıtasıyla yapılacaktır.
Bildirim çalışmanın sona erdiği tarihi takip eden on gün içerisinde yapılacaktır.
Konut kapıcılığı işyerlerinde çalışanların sigortalılığının sona ermesinin bildiriminin belirtilen sürede verilmemesi halinde 5510 sayılı Kanunun 102. maddesinin birinci fıkrasının (j) bendi uyarınca asgari ücretin onda biri tutarında idari para cezası uygulanacak olmakla birlikte bildirgenin çalışmanın sona erdiği ayı takip eden ayın sonuna kadar verilmesi halinde ilgili bildirge denetime intikal ettirilmeyecek, ancak çalışmanın sona erdiği ayı takip eden aydan sonra verilmesi halinde ise Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarına intikal ettirilerek düzenlenecek rapora göre işlem yapılacaktır.
7- Konut kapıcılığı işyerlerinde çalışanların prim oranları
Konut kapıcılığı işyerlerinde çalışanların % 34,5 oranındaki sigorta primleri işverenler tarafından ödenecektir. Bu primin % 20’si uzun vadeli sigorta kolları, % 12,5’i genel sağlık sigortası, % 2 si kısa vadeli sigorta kolları primi olup ayrıca 4447 sayılı Kanuna göre % 3 oranında işsizlik sigortası primi de ödenecektir. Sigortalı hissesi, diğer sigortalılarda olduğu gibi % 9 uzun vade sigorta kolları, % 5 genel sağlık sigortası, % 1 işsizlik sigortası primi olmak üzere % 15’dir.
8- Diğer Düzenlemeler ve Ortak Hususlar
8.1- Yabancı uyrukluların ek 9. madde kapsamında konut kapıcılığı işyerlerinde çalışması
Konut kapıcılığı işyerlerinde yabancı uyruklu sigortalıların çalıştırılması halinde, 2013-11 sayılı Kurum genelgesinde belirtildiği şekilde işlem yapılacaktır.
8.2- Konut kapıcılığı işyerlerinde çalıştırılacaklara ilişkin idari para cezaları
Konut kapıcılığı işyerlerinde sigortalı bildiriminin, işverence çalışmanın başladığı ayın sonuna kadar Kuruma yapılması gerekmektedir. Bildirimin yasal süresinde yapılmaması halinde işverene her bir sigortalı için Kanunun 102. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında asgari ücret tutarında,
Sigortalının işten ayrılması halinde ise sigortalı işten ayrılış bildirgesinin sigortalılığın sona erdiği tarihi takip eden 10 gün içinde verilmesi gerekmekte olup verilmemesi halinde 5510 sayılı Kanunun 102. maddesinin birinci fıkrasının (j) bendi uyarınca asgari ücretin onda biri tutarında,
idari para cezası uygulanacaktır.
İşverenlerin yasal süresi dışında bildirim yapmaları halinde bildirim yapılan her bir ay için, işveren hakkında ayrıca Kanunun 102. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi veya (m) bendi uyarınca idari para cezası uygulanacaktır.
8.3- Kolay işverenlik kapsamında konut kapıcılığı işyerlerinde çalışanların iş kazası ve meslek hastalığı bildirimleri ve bu kapsamda yapılacak yardımlar
Kolay işverenlik kapsamında konut kapıcılığı işyerlerinde çalışanların iş kazası ve meslek hastalığı bildirimleri 5510 sayılı Kanunun 4/a maddesi kapsamında çalışanlara ilişkin belirlenen usul ve esaslara göre yapılacak olup ilgili sigortalılar yine 4/a kapsamında çalışan sigortalılara sağlanan yardımlardan yararlanacaklardır.
8.4- Kolay işverenlik kapsamında konut kapıcılığı işyerlerinde prim teşvik, destek ve indirim uygulamaları
Konut kapıcılığı işyerleri, daha önceki uygulamalarda olduğu gibi prim teşvik ve desteklere ilişkin yasal düzenlemeler ile bu yasal düzenlemelere ilişkin mer-i mevzuatlar çerçevesinde, ilgili kanunlarda öngörülen şartları sağladığı prim teşvik, destek ve indirimlerden yararlanabileceklerdir.
8.5- İşe Girişi Sistemde Kayıtlı Olmayan Sigortalılara İlişkin Yapılacak İşlemler
Kolay işverenliğe geçiş aşamasında, işverenin bir önceki ay aylık prim ve hizmet belgesinde kayıtlı aktif sigortalıları beyan girişi yapılması amacıyla işverenlere gösterilecek olup, bu sigortalılardan sistemde işe girişi kayıtlı olmayanların olması durumunda sigortalı işe girişler sisteme tanımlanmadığı sürece kolay işverenliğe geçiş yapılamayacaktır. Bu durumda sigortalıları bulunan işverenlerin gerekli işe giriş işlemlerinin yapılabilmesi amacıyla işyerinin bağlı bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine müracaat etmeleri gerekmektedir.
8.6- Yürürlük tarihi
Bu genelge 1.3.2019 tarihinden itibaren yürürlüğe girer.
Bilgi edinilmesini ve gereğini rica ederim.
