Biliyorsunuz bizim hamaset edebiyatımız ya bu cümle ile başlar ya da bu cümle ile son bulur.
“Başka İnebolu var mı?”
Ama bizim hamasetle işimiz yok.
O yüzden bir 10 dakika ayırın, gelin, anlatıyorum:
Çünkü başka bir İnebolu var.
AYDIN-BOZDOĞAN-YAZIKENT
Aydın ilimize bağlı Bozdoğan ilçemizin eski bir beldesi var. Bugünkü adı Yazıkent.
Aydın, büyükşehir belediyesi olduktan sonra Yazıkent beldesi de mahalle olmuş.
İşte bugünkü Yazıkent Mahallesi’nin değiştirilmeden önceki ismi İnebolu.
Daha doğrusu İnebolu Köyü.
Kuş uçuşu yaklaşık 663 kilometre, araba ile 886 kilometre güneybatımızda bir yerde.
Google Haritalar uygulamasında yukarıdan şöyle gözüküyor:
İLK İZ NEREDEN ÇIKTI?
Yazıkent’in önceki adının İnebolu olduğunu ilk defa Nişanyan Yeradları sitesinde yaptığım basit sorgu ile öğrendim. Dileyen bu siteyi kullanabilir.
Size buranın tarihini anlatacak değilim. Meraklısı bunu internetten arayıp bulabilir.
Bunun devamında bu ismin ne kadar geriye doğru gittiğini anlamak istedim.
Sitenin İnebolu ismine atıfta bulunduğu 1911 tarihli Erkân-ı Harbiye-i Umumiye ve Müdafaa-i Milliye Vekâleti 1:200.000 haritaları [1909-1927] haritasını buldum.
Harita elbette günümüzde kullandığımız Latin harfleriyle hazırlanmış değil. Bir bilgim olmadığı için şurası diyemem ancak haritada bir yerde İnebolu yazıyor ve harita Aydın yöresine ait. Zaten ortadaki göl şekil itibariyle Burdur Gölü.
Yani buradan anlıyoruz ki 1911 yılında dahi buranın ismi İnebolu olarak biliniyor.
İNEBOLU KÖYÜ İLKOKULU
Biraz daha yakın tarihlere geliyoruz.
1945 yılında halkın da katkısıyla 3 derslikli 2 katlı bir okul yapılıyor ve okula İnebolu Köyü İlkokulu adı veriliyor. Okulun adı 1953 yılına kadar bu şekilde kalıyor.
Okulun düzenlediği bir gezide, aracın devrilmesi sonucu okul öğretmeni Mürşide AKÇAY ve iki öğrencisi hayatlarını kaybediyorlar. Bu kazada Mürşide AKÇAY öğretmenimiz, öğrencilerini kurtarmak için büyük bir çaba sarf ediyor ve öğrencilerini kurtarmak isterken kendisini feda ediyor. Bu olayın ardından 1953 yılında okulun ismi öğrencilerini kurtarmak isterken kendisini feda eden öğretmenin anısına “MÜRŞİDE AKÇAY İLKOKULU” olarak değiştiriliyor.
Okulun adı halen Yazıkent Mürşide Akçay İlkokulu. Bu bilgilere okulun tarihçesi bölümünden de erişebilirsiniz.
İNEBOLU KÖYÜ BELDE OLUYOR
Gel zaman git zaman, 2.430 nüfuslu İnebolu Köyü, belediye kurulması ve dolayısıyla belde olmak için devlete başvuruyor. Yıl 1956.
Bu başvuru üzerine seçim kurulu nezaretinde bir oylama yapılıyor ve 744 seçmen belediye olunması; 7 seçmen ise belediye olunmaması yönünde oy kullanıyor. Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi 30-11-1-0 fon, 262 kutu, 49 gömlek ve 14 sıra numarasında yer alan konuya ilişkin belge aşağıdadır:
Bu sonuç üzerine Cumhurbaşkanımız Celal Bayar’ın 08 Aralık 1956 tarih ve 29361 numaralı kararı ile Aydın İli Bozdoğan İlçesi İnebolu Köyü’nde belediye teşkiline karar veriliyor. İlgili karar aşağıdadır:
Yani 1956 yılına gelindiğinde, bugünkü Yazıkent’in adı hâlâ İnebolu’dur.
YIL OLMUŞ 1968
Türkiye Büyük Millet Meclisi Kütüphanesi’nde yer alan 1968 basımlı bir belge var. Belge numarası 71-3165 olarak gözüküyor.
T.C. İçişleri Bakanlığı İller İdaresi Genel Müdürlüğü “Köylerimiz” -1 Mart 1968 gününe kadar- diye bir belge yayımlamış.
Bu belgede köyün adı, eski adı, bucağı, ilçesi ve ili ile ilgili bilgiler yer alıyor.
Burada 554. sayfada ilk defa Yazıkent’in “eski adı” İnebolu olarak gözüküyor.
Yani 1956 ile 1968 yılları arasında bir yerde İnebolu’nun adı Yazıkent olarak değiştiriliyor.
Bu değişim tahminen 1960 İhtilali sonrasıdır.
Konuyu CİMER üzerinden T.C. Aydın Valiliği’ne sordum. Konunun havale edildiği Bozdoğan Belediye Başkanlığı’ndan “Bahse konu mahallemizin daha önceki yıllarda isminin İnebolu olduğu ve ne zaman hangi tarihte değişiklik yapıldığını sormaktasınız, fakat bununla ilgili Belediyemizde herhangi bir kayıt bulunamamıştır.” yazılı bir cevap geldi.
Bunu Yazıkent Muhtarlığı’ndan sormak da belli ki kendilerine zor gelmiş. Halbuki cevap vermek için harcadıkları 45 gün bunun için yeterli gibi görünüyor. Her neyse.
Ancak devletimizin Yazıkent’i İnebolu olarak tarif etmesi ilerleyen yıllarda da devam ediyor.
15 Mayıs 1973 tarih ve 14536 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7/5551 sayılı kararnamenin ekinde yer alan “Kasabaların Deprem Bölgelerine Göre Dağılımı” listesinde Aydın İli Belediyeleri sıralanırken Yazıkent parantez içinde İnebolu olarak görünüyor.
GELELİM GÜNÜMÜZE
Biraz daha yakın tarihlere gelecek olursak, Yazıkent’in halen daha İnebolu olarak tarif edildiğini görüyoruz.
Mesela Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü’nün 2013 Mart tarihli Tarih Araştırmaları Dergisi’nde yer alan, Uludağ Üniversitesi’nden Sayın Bülent Nuri Kılavuz’un “Bozdoğan-Yazıkent Beldesi Mezarlığı Süslemeli Kadın Mezar Taşları” başlıklı yazısında bu bölgede bulunan bir kitabede “İnebolu hanedanı Hacı Hasan Bey / Kerimesi Emine Hanım’ın ruhuna fâtiha / Fi sene 1273” ifadesinin yer aldığından bahsediyor. Yani 1856-1857 yıllarında dahi bu yerleşim yerinin ismi İnebolu gibi gözüküyor.
Bakın günümüzde en sık kullanılan coğrafi koordinat bilgisi sitelerinden olan Tageo internet sitesinde bile Yazıkent araması yaptığınızda, Yazıkent’in alternatif ismi olarak “Inebolu” gözüküyor.
Mesela bir Facebook sayfasında Burdur yöresinden derlenen ve ilk defa Yazıkent’de keşfedilen zeybek videosu, “Yazıkent (İnebolu) Zeybeği başlığıyla yayımlanmış:
https://www.facebook.com/YAZIKENT/videos/yazikentineboluzeybe%C4%9Fi/213650293539/?locale=tr_TR
Instagram’de bir reels videosu “YAZIKENT GÜRLEK PINARI VE DERESİ.. Atalarımız bu pınar olduğu için İnebolu’yu buraya kurmuşlar ve yerleşmişlerdir.” açıklamasıyla yer alıyor:
SONUÇ
Merak edip yazının sonunu görenler öğrendiler ki artık “Başka İnebolu mu var?” derken biraz daha dikkatli olmalıyız.
Çünkü başka bir İnebolu var.
En azından varmış.
Ülkemizde, örneğin düz olan her yere “Ovacık” ismini vermek gibi genel bir eğilimin olması çok şaşırtıcı değil ama İnebolu gibi hiç de genel olmayan bir ismin, başka bir yerleşim birimine de, nereden baksanız 100 yıla yakın bir süre, isim olması enteresan değil mi?
Tamam olmuş.
Peki ama kim bunlar?
Bizimle bir ilgileri var mı?
Bir iç göç mü?
Bir sürgün mü?
Bir hasretin ismi mi?
Yoksa ismi bizden önce mi kullanmışlar?
Ben konuyu bu noktaya kadar derleyip toparlamaya çalıştım.
Bundan sonrası Mustafa Sıtkı Fakazlı abimizin çalışmalarına ve kim bilir belki de ilkbaharda “Eski İnebolu Köyü”nü bir ziyaretine bakar.
Zaten o da bakmazsa, İnebolu’nun umurunda olur mu çok da emin değilim.
Ama size son bir iyilik, Aydın – Google Haritalar bağlantısına tıklarsanız eski İnebolu Köyü’nde, yani bugünkü Yazıkent’te bir sokak gezintisi yapıp, fotoğraflarına bakabilirsiniz.
Benden bu kadar.
