11 Ekim 2019 Tarihli Resmî Gazete
Sayı: 30915
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından:
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, 2 nci maddede belirtilen ölçü ve tartı aletlerinin muayeneleri ile bu muayenelerin kimler tarafından, nerelerde ve nasıl yapılacağı, ilgili tarafların yükümlülükleri ile bu Yönetmelik hükümlerine aykırılık durumunda uygulanacak idari yaptırımlara ilişkin usul ve esasları belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, su dışındaki sıvıların miktarlarının sürekli ve dinamik ölçümü için ölçme sistemlerini, sıkıştırılmış doğal gaz (CNG) ölçme sistemlerini, akaryakıt hacim ölçek kaplarını, motorlu taşıt lastiklerinin hava basıncı ölçümünde kullanılan cihazları, hassas kütle ölçülerini (F1 ve F2 sınıfı), 5 kg’dan yukarı kütle ölçülerini, demiryolu yük ve sarnıçlı vagonlarını, maksimum kapasitesi 2000 kg’ın üzerinde olan otomatik olmayan tartı aletlerini ve aks kantarlarını kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 11/1/1989 tarihli ve 3516 sayılı Ölçüler ve Ayar Kanununun 2 nci ve 9 uncu maddeleri ile 29/6/2001 tarihli ve 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanunun 2 nci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakanlık: Sanayi ve Teknoloji Bakanlığını,
b) Damga: Servisler tarafından muayene sonucu uygun olduğu anlaşılan ölçü aletlerinin dışardan istenmeyen müdahalelere açık yerlerinin kapatılması ve emniyet altına alınması için de kullanılan; yakma, asitle aşındırma, yapıştırma, basma, vurma veya tele takılan kurşunun sıkılması suretiyle yapılan veya kendinden yapışma özelliğine sahip, çıkartıldığında tahrip olan özel olarak hazırlanmış hologramlı etiketi veya kelebek mühürleme sistemi veya elektronik olarak emniyet tedbirlerinin alınmasını sağlayan sistemi,
c) Duyusal inceleme: Ölçü aletinin muayene işlemine tabi tutulmasından önce, muayeneyi yapacak personelin beş duyusunu ve/veya basit ve yaygın olarak kullanımda olan ölçme araçlarını kullanarak yapacağı incelemeyi,
ç) Genel Müdürlük: Metroloji ve Standardizasyon Genel Müdürlüğünü,
d) İl müdürlüğü: Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüklerini,
e) Kanun: 3516 sayılı Ölçüler ve Ayar Kanununu,
f) Kullanıcı: Ölçü aletinin sahibini veya ölçüm faaliyetinden sorumlu olan gerçek veya tüzel kişiyi,
g) MİH: Maksimum izin verilebilir hata paylarını,
ğ) Muayene etiketi: Ölçü aletinin muayene durumunu ve bir sonraki muayene zamanını belirten, kendiliğinden yapışma özelliğine sahip, çıkartıldığında tahrip olan ölçü aletinin üzerinde görülebilecek bir yere yapıştırılan özel olarak hazırlanmış etiketi,
h) Muayene raporu: Ölçü aletinin; tipini, markasını, modelini, seri numarasını, üretim yılını, kullanıldığı yerin adresini, kullanıcının iletişim bilgilerini içeren ve ölçü aletinin muayene sonucunu gösteren yazılı veya elektronik ortamda hazırlanan raporu,
ı) Ölçü aleti: 2 nci maddede belirtilen ölçü ve tartı aletlerini,
i) Piyasaya arz: Ölçü aletinin, tedarik veya kullanım amacıyla bedelli veya bedelsiz olarak piyasada ilk kez bulundurulması için yapılan faaliyeti,
j) Servis: Ölçü aletlerinin muayenesi ile ilgili işlemleri gerçekleştirmek üzere Bakanlık tarafından yetkilendirilen Türk Standardları Enstitüsünü (TSE),
k) Tamir ve ayar servisi: 20/3/2012 tarihli ve 28239 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Ölçü ve Ölçü Aletlerinin Tamir ve Ayarını Yapacak Kişilere Verilecek Yetki Belgesi Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre il müdürlükleri tarafından ölçü aletlerinin tamir ve ayar işlemleri için belgelendirilen işyerlerini,
l) Tip onay belgesi: Ölçü aletinin, piyasaya arzına ilişkin olarak ilgili teknik düzenlemesine uygunluğunu gösteren AB tip inceleme belgesini veya AB tasarım inceleme belgesini veya ulusal tip onay belgesini veya daha önce piyasaya arzla ilgili olarak Bakanlıkça düzenlenen belgeyi,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Muayene İşlemleri
Muayene
MADDE 5 – (1) Ölçü aletleri, Kanunda belirtilen aşağıdaki muayenelere tabi tutulur:
a) İlk muayene.
b) Periyodik muayene.
c) Ani muayene.
ç) Şikâyet muayenesi.
d) Stok muayenesi.
Muayene için temel gerekler
MADDE 6 – (1) Ölçü aletlerinin; ilgili teknik düzenlemesine uygun olarak tip onayı alınmış, muayene işlemleri, muayene işaretleri ve/veya damgalama işlemleri yapılmış ve muayene/onaylanmış kuruluş ile işlemleri tamamlanmış olarak piyasaya arz edilmesi gerekir. Bu şekilde piyasaya arz edilmeyen ölçü aletleri muayeneye kabul edilmezler.
(2) Piyasaya arz edilecek ölçü aletlerinin, yazılım da dâhil olmak üzere ölçüm sonuçlarını etkileyebilecek tüm bölümlerinin mekanik ve/veya elektronik olarak güvenlik altına alınmış olması gerekir.
(3) Ölçü aletlerinin muayenesi ile ilgili işlemler Bakanlıkça yetkilendirilen servis tarafından yapılır.
(4) Ölçü aletlerinin muayene işlemleri bulunduğu yerlerde veya niteliğine göre belirlenecek yerlerde yapılır.
(5) Ölçü aletlerinin tamiri ve ayarlanması ile ilgili işlemler tamir ve ayar servislerince yapılır.
(6) Ölçü aletlerinin muayene işlemlerine başlamadan önce yapılan duyusal incelemede; tip onayının olmadığı, damganın olmadığı, damga süresinin geçtiği, damgaya müdahale edildiği, damgası uygun olduğu halde ölçü aletine müdahale edildiği gibi hususlardan en az birinin tespit edildiği veya bu kanaate varıldığı durumlarda ölçü aletlerinin muayenesine devam edilmez. Muayenesine devam edilmeyen ölçü aletleri kullanılmaları mümkün olmayacak şekilde bağlanarak mühürlenir ve bu durum düzenlenecek olan muayene raporunda gerekçeleri ile birlikte belirtilir.
(7) Servis altıncı fıkraya göre muayene raporu düzenlemesi halinde Bakanlıkça elektronik alt yapı oluşturuluncaya kadar düzenlediği raporun bir nüshasını yazılı olarak ilgili il müdürlüğüne gönderir ve bir nüshasını kullanıcıya elden teslim eder veya posta yoluyla iadeli taahhütlü olarak raporun düzenlendiği tarihi takip eden en geç beş iş günü içinde gönderir. İl müdürlüğünce yerinde yapılacak inceleme ve değerlendirmeler sonucunda, mevzuata aykırı bir durum varsa gerekli kanuni işlemler yapıldıktan sonra bu ölçü aletinin muayenesi için ilgilisi tarafından muayene ücreti yatırılarak yeniden müracaat edilir. Şayet il müdürlüğü tarafından yapılacak incelemede mevzuata aykırı bir durum olmadığı tespit edilirse servise bildirimde bulunularak muayene işlemlerinin yapılması sağlanır, muayene ücreti yeniden alınmaz.
(8) Ölçü aletlerinin muayeneleri bu Yönetmelik ekinde yer alan hükümlere göre yapılır.
(9) Yapılan muayene neticesinde bu Yönetmelik hükümlerine uygun olmayan ölçü aletleri, damgaları iptal edilerek kullanılmaları mümkün olmayacak şekilde bağlanarak mühürlenir, tamir ve ayarı yapılmak üzere tamir ve ayar servisine sevk edilmek üzere ölçü aleti kullanıcısına tutanak eşliğinde teslim edilir. Bu durum muayene raporunda belirtilir, tamir ve ayar işlemi tamamlanan ölçü aletinin muayenesi için muayene ücreti yatırılarak yeniden müracaat edilir.
(10) Yapılan muayene sonrasında uygun bulunan ölçü aletleri damgalanır ve muayene etiketi görülebilecek şekilde iliştirilir. Ayrıca muayene raporu hazırlanarak yazılı veya elektronik ortamda ilgililere iletilir.
(11) Ölçü aletlerinin, muayene ücreti muayene talebinde bulunanlara aittir. Muayene sonucunda ölçü aletinin tamir ve ayar gibi işlemlere tabi tutulması veya ölçü aletinin değiştirilmesi durumunda yapılacak işlemlerden ve giderlerden kullanıcı sorumludur.
(12) Ölçü aletlerinin ani ve şikâyet muayenelerinde Genel Müdürlük; gerekli görmesi halinde üretici, ithalatçı, tamir ve ayar servisleri ile diğer kuruluşların veya servisin laboratuvar, ekipman ve personelinden yararlanabilir.
İlk muayene
MADDE 7 – (1) İlk muayene; yeni yapılan veya parçaların birleştirilmesi suretiyle meydana getirilen ölçü aletinin satışa veya kullanılmaya başlanmalarından önce veya ithal edilen ölçü aletlerinin yurda sokulmaları sırasında veya periyodik, ani, şikâyet ve stok muayeneleri sonunda damgaları iptal olunan ölçü aletinin tamir ve ayarlanmalarından sonra veya ölçü aletinin arızalanması sonucu kullanıcı tarafından tamir ettirilmesinden sonra yapılan muayenedir.
(2) Bu Yönetmelik kapsamındaki ölçü aletlerinin piyasaya arzından önceki ilk muayenesi ölçü aletine ait ilgili ekte aksine bir hüküm yoksa;
a) AB tip inceleme belgesi veya AB tasarım inceleme belgesine sahip olanlar için onaylanmış kuruluş veya onaylanmış kuruluştan yetki alan üreticisi tarafından,
b) Ulusal tip onay belgesine sahip olanlar için Bakanlıkça yetkilendirilmiş üreticisi veya servis tarafından,
yapılır.
(3) Kullanımda olan ölçü aletlerinden muayeneleri sonucunda ayarının bozuk olduğu tespit edilenler ile ölçü aletinin arızalanması sonucu kullanıcısı tarafından tamir ettirilen ölçü aletlerinin muayenesi tip onay şartlarına uygunluğu kontrol edildikten sonra servis tarafından yapılır.
(4) Bu madde kapsamında servis tarafından yapılan muayene işlemlerine ilişkin ücretler kullanıcı tarafından servise ödenir.
Periyodik muayene
MADDE 8 – (1) Periyodik muayene; belli sürelerde olmak üzere ölçü aletleri için servis tarafından yapılan genel muayenedir.
(2) Ölçü aletlerinin periyodik muayene süreleri Ek-1’de belirtilmiştir. Bu süre tarih olarak değil yıl olarak izlenir. Periyodik muayene süresinin hesaplanmasında damgalandığı yıl esas alınır ve yıl içerisinde hangi tarihte damgalanmış olursa olsun damgalandığı yıl birinci yıl olarak sayılır. Kalan süre, damgalandığı yılı takip eden yıldan itibaren hesaplanır.
(3) Ölçü aletlerinin periyodik muayene müracaatı periyodik muayene süresinin dolduğu yılı takip eden yılın ocak ayının başından şubat ayının son gününe kadar servise başvurularak yapılır. Şubat ayının son gününün tatile rastlaması halinde müracaat, sonraki ilk iş günü de yapılabilir. Ölçü aleti muayene ücretinin başvurudan önce yatırılmış olması gerekir. Muayene ücretinin yatırılmaması durumunda müracaat geçersiz sayılır.
(4) Periyodik muayene sonucunda doğru çalışmadığı tespit edilen ölçü aletlerine herhangi bir cezai işlem uygulanmaz.
(5) Periyodik muayene için zamanında müracaat etmeyenler hakkında, daha sonra müracaat etmiş olsalar dahi, o ölçü aletinin kullanımda olduğunun tespit edilmesi halinde, damga süresi dolmuş ölçü aleti kullanma fiilinden dolayı, Kanun hükümlerine göre Bakanlıkça gerekli yaptırımlar uygulanır.
(6) Periyodik muayene ücreti kullanıcı tarafından servise ödenir.
Ani muayene
MADDE 9 – (1) Ani muayene, Genel Müdürlük ve/veya il müdürlüğünün görecekleri lüzum veya ihbar üzerine ölçü aletinin bulundukları yerlerde habersizce yapılan muayenedir.
(2) Ani muayene sonucunda doğru çalışmadığı tespit edilen ölçü aletlerine ayarı doğru olmayan ölçü aleti kullanma fiilinden dolayı Kanun hükümlerine göre Bakanlıkça gerekli yaptırımlar uygulanır.
(3) Ani muayene sonucunda doğru çalışmadığı tespit edilen ölçü aletlerinin tamir ve ayar ile muayene masrafları kullanıcı tarafından karşılanır.
Şikâyet muayenesi
MADDE 10 – (1) Şikâyet muayenesi, bir ölçü aletinin doğru çalışıp çalışmadığını tespit etmek üzere, ölçü aletinin kullanıcısı veya diğer bir kimsenin müracaatı üzerine Genel Müdürlük ve/veya il müdürlüğü tarafından yapılan muayenedir.
(2) Müracaat sahibi gerçek kişi ise adı, soyadı, T.C. kimlik numarası ve adres bilgileri; tüzel kişi ise firma adı, unvanı, adres bilgileri, MERSİS numarası ile birlikte şikâyete konu ölçü aletinin kullanıldığı yerin adres bilgilerini içerecek şekilde şikâyetini ilgili il müdürlüğüne yapar.
(3) Ölçü aletinin kullanıcısı dışında yapılan müracaat üzerine gerçekleştirilen şikâyet muayenesi sonucunda doğru çalışmadığı tespit edilen ölçü aletlerine, ayarı doğru olmayan ölçü aleti kullanma fiilinden dolayı Kanun hükümlerine göre Bakanlıkça gerekli yaptırımlar uygulanır.
(4) Maksimum kapasitesi 2000 kg’ın üzerinde olan otomatik olmayan tartı aletleri ile aks kantarlarının şikâyet müracaatlarında, ölçü aletinin muayene sonucunun olumlu olması durumunda muayene ile ilgili giderler müracaat sahibi tarafından; olumsuz olması durumunda ise kullanıcısı tarafından karşılanır. Bu durum muayene işlemleri öncesinde il müdürlüğü tarafından başvuru sahibine bildirilir. Şikâyet muayenesi hizmet bedeli, 8/2/1989 tarihli ve 20074 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Ölçü ve Ölçü Aletlerinden Alınacak Muayene ve Damgalama Ücret Yönetmeliğinde belirlenen muayene ve damgalama ücretinin iki katıdır.
Stok muayenesi
MADDE 11 – (1) Stok muayenesi, ilk muayene damgasını taşıdıkları halde satılmayıp depo, atölye, imal veya satış yerlerinde yahut henüz kullanılmasına ihtiyaç duyulmayarak stok halinde bulundurulan ölçü ve ölçü aletlerinin periyodik muayene süreleri içinde tekrar tabi tutuldukları bir muayene şeklidir.
(2) Ölçü aletlerinin stok muayenesi 8 inci maddeye göre yapılır.
(3) Stok muayenesinin yaptırılmasından ölçü aletini bulunduran sorumludur.
Geçici damgalama
MADDE 12 – (1) Geçici damgalama işlemleri 11/1/2007 tarihli ve 26400 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Ölçü ve Ölçü Aletleri Damga Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde yapılır.
Servis tarafından kullanılacak damgalar
MADDE 13 – (1) Servis tarafından kullanılacak damgalar için Ölçü ve Ölçü Aletleri Damga Yönetmeliği hükümleri esas alınır.
Muayene ve damgalama ücreti
MADDE 14 – (1) Ölçü aletlerinin muayene ücreti, Ölçü ve Ölçü Aletlerinden Alınacak Muayene ve Damgalama Ücret Yönetmeliği hükümlerine göre Bakanlıkça her yıl yeniden belirlenir.
Mücbir sebepler
MADDE 15 – (1) Ölçü aletinin periyodik ve stok muayene müracaatlarını ve/veya söz konusu muayenelerin yapılmasını engelleyecek yangın, deprem, sel ve benzeri mücbir sebeplerin ortaya çıkması durumunda bu işlemler Bakan onayı ile ertelenebilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Servis Kriterleri, Sorumluluklar ve Denetim
Servis kriterleri
MADDE 16 – (1) Servisin, Türk Akreditasyon Kurumu tarafından ölçü aletinin muayene işlemlerini içerecek şekilde TS EN ISO/IEC 17020 Uygunluk Değerlendirmesi-Çeşitli Tiplerdeki Muayene Kuruluşlarının İşletimi İçin Şartlar kapsamında akredite edilmiş olması gerekir.
(2) Serviste, ölçü aletlerinin muayenesi için uygun, izlenebilirliği sağlanmış yeterli etalon ve ekipman bulundurulur. Bu etalon ve ekipmanların kalibrasyon süreleri en fazla 2 yıldır. Söz konusu etalon ve ekipmanların kalibrasyonlarının akredite edilmiş laboratuvarlarda yapılmış olması gerekir.
(3) Servis akreditasyon kapsamında yürüttüğü muayene hizmetlerinde yetkin personel çalıştırır.
(4) Serviste çalışacak personelin, anayasal düzene karşı işlenmiş suçlardan dolayı hüküm giymediğine, taksirli suçlar hariç olmak üzere beş yıldan fazla hapis cezasına hüküm giymediğine yahut basit ve nitelikli zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, görevi kötüye kullanma, güveni kötüye kullanma, kaçakçılık, hileli iflas, ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya vergi kaçakçılığı suçlarından mahkûmiyetinin olmaması gerekir.
Servisin sorumlulukları
MADDE 17 – (1) Servis, ölçü aletlerinin muayene işlemlerini bu Yönetmelik hükümlerine göre gerçekleştirmekle yükümlüdür.
(2) Servis, muayeneleri anlık veri girişi yapılabilecek şekilde elektronik ortamda yapar ve yapılan muayenelere ilişkin kayıtlar ile alınmış olunan muayene başvurularını elektronik ortamda Bakanlığın veri tabanına anlık olarak aktaracak sistemi kurar. Servis bu bilgi ve belgeleri en az on yıl muhafaza eder.
(3) Servis, muayene başvurusu alınan ölçü aletlerinin periyodik muayenelerini aynı yıl Kasım ayı sonuna kadar, ilk muayenelerini ise 20 gün içerisinde yapmak zorundadır.
(4) Servis, belgelendirilmesine esas olan akreditasyon belgelerini geçerlilik süreleri dolmadan yenilemek zorundadır.
(5) Servis, Bakanlıkça belirlenen muayene ücret tarifesinden fazla ücret alamaz.
(6) Servis tarafından akreditasyon kapsamında çalıştırılan yetkin personele ilişkin bilgiler 15 gün içerisinde Bakanlığa bildirilir.
(7) Servis, bu Yönetmelik kapsamında yapılan her bir muayene işleminin hangi personel tarafından yapıldığının izlenebilirliğini sağlar.
(8) Servis, muayene işlemleri sırasında iş sağlığı ve güvenliği ile çalışma şartlarına ilişkin gerekli tedbirleri ilgili mevzuata uygun olarak almakla yükümlüdür.
(9) Muayeneyi yapan servis personelinin kusurundan kaynaklanan her türlü zarardan servis sorumludur.
(10) Servis, denetimde bulunan kişilere uygun çalışma ortamını sağlamak, gerekli bilgi ve belgeleri gerçeğe uygun ve eksiksiz olarak vermek, incelemelere yardımcı olmak ve doğru beyanda bulunmakla yükümlüdür.
Denetim
MADDE 18 – (1) Genel Müdürlük, bu Yönetmelik hükümlerinin yerine getirilip getirilmediğini kontrol etmek için servisin faaliyetleri ile servise ait evrak ve kayıtları, kontrol ve denetime yetkilidir.
(2) Yapılan denetimlerde servisin, bu Yönetmelik hükümlerine aykırı bir işlem yaptığının tespit edilmesi halinde, Kanun çerçevesinde işlem yapılır.
(3) Serviste görev yapacak personelin disiplinsiz ve/veya kifayetsiz olduğunun tespit edilmesi durumunda Bakanlık servisten gerekli tedbirleri almasını ister.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Kullanıcıların sorumlulukları
MADDE 19 – (1) Ölçü aletlerinin, piyasaya arzından sonraki muayene işlemlerinden kullanıcı sorumludur.
(2) Kullanıcılar ölçü aletlerinin ilk, periyodik ve stok muayenesi için zamanında başvuru yapmak zorundadır.
(3) Ölçü aletlerinin muayeneleri sonrasında yapıştırılan muayene etiketi ve damgaların korunmasından kullanıcı sorumludur.
(4) Kullanıcı ölçü aletine ilişkin muayene raporlarını talep edilmesi halinde ilgililere sunulmak üzere muhafaza eder.
(5) Kullanıcılar ölçü aletinin doğru ayarlı çalışmasını sağlamak üzere gerekli önlemleri alır ve metrolojik açıdan açıkça kusurlu olan veya güvenli olmayan ölçü aletlerini kullanmazlar.
(6) Kullanıcılar muayene yapan kişilere uygun çalışma ortamını sağlamak, gerekli bilgi ve belgeleri gerçeğe uygun ve eksiksiz olarak vermek, muayenelere yardımcı olmakla yükümlüdür.
(7) Maksimum kapasitesi 10.000 kg ve üzeri olan otomatik olmayan tartı aletlerinin AB Uygunluk Beyanının düzenlendiği gün ilk gün olmak üzere 15 gün içinde bağlı bulunduğu il müdürlüğüne kullanıcısı tarafından bildirilmesi zorunludur.
(8) Kullanıcıların bu Yönetmelikte belirtilen yükümlülüklerine uymadığının tespit edilmesi halinde, Kanun çerçevesinde işlem yapılır.
Geçiş hükümleri
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 2 yıl süresince 16 ncı maddede belirtilen akreditasyon şartı aranmaz. Yürürlük tarihinden itibaren en geç 2 yıl içerisinde servis akreditasyon işlemlerini tamamlar. Servis, akreditasyon işlemi tamamlanıncaya kadar çalıştıracağı personele muayene hizmetleri ile ilgili gerekli eğitimleri verir ve yetkin personel çalıştırır.
(2) 1/1/2019 tarihinden önce piyasaya arz edilmiş olan sıkıştırılmış doğal gaz (CNG) ölçme sistemleri ile motorlu taşıt lastiklerinin hava basıncı ölçümünde kullanılan cihazlarının periyodik ve stok muayenelerini yaptırmakla ilgili yükümlülerin, 2020 yılı şubat ayı sonuna kadar servise başvurmaları zorunludur.
Yürürlük
MADDE 20 – (1) Bu Yönetmelik 1/1/2020 tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 21 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Sanayi ve Teknoloji Bakanı yürütür.
