Bizim yerel basının bir kanadı olan İnebolu Postası’nın Facebook sayfasını takip ediyorsunuzdur.
Burada yer alan 2 haber türü acayip yorum alıyor.
Bunların ilki köylerin sorunları.
Girin bakın altına yorum yağıyor.
Gerçi bu yorumların her biri lafı ısrarla bu sorunların devam etmesinin “gerçek” sebebine getiremiyor orası ayrı.
“Köyümüzün yolu yapılmıyor. Nerede bu belediye?” diye soran bile var.
Azıcık yol versen İsmet Paşa’yı bile kabahatli çıkarırlar.
Açıkçası bunların umurumda olmadığını da herkes bilir.
İkinci konu ise İnebolu’daki fiyat tarifeleri, bunun uygulanıp uygulanmadığı ve denetimi haberleri.
Veryansın ediyor millet.
Fiyatı verene de, uygulayana da, uygulamayana da, hak edene de etmeyene de.
Kimse tam hedefi de bulamıyor atıp tutarken.
Kasaplara kızıyor, berberlere kızıyor, lokantacılara kızıyor.
Kızıyor ama fiyat ve tarifelerin denetiminden kimin sorumlu olduğunu da çözemiyor.
Çözelim.
KAYMAKAMLIK MI BELEDİYE Mİ?
Bu konuda en çok zan altında kalan kurumlar kaymakamlık ve belediye.
Halbuki her iki kurumun da bu konuda bir vazifesi yok.
Bakmayın siz televizyonlarda yapılan garip belediye fiyat denetlemelerine falan.
Hepsi şov maksatlı.
Evet her iki kurumun da fiyat tarifelerini belirleyen meslek odalarına itiraz hakları var ama esnaf ya da tacirin yönetmelik hükümlerine uygun şekilde kendi meslek odalarıyla halletmesi gereken bir konuda topa girmelerinin gereği yok.
MEVZUAT NE DİYOR?
Bakın bu konuda yayımlanmış iki ayrı yönetmelik var.
İlki Ticaret ve Sanayi Odaları için. 15/12/2004 tarih ve 25671 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tacir ve Sanayiciler Tarafından Üretilen Mal ve Hizmetlerin Azami Fiyat Tarifelerinin Düzenlenmesi Hakkında Yönetmelik.
Diğeri de Esnaf ve Sanatkâr Odaları için. 14/02/2008 tarih ve 26787 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Esnaf ve Sanatkarlarca Üretilen Mal ve Hizmetlerin Fiyat Tarifeleri Hakkında Yönetmelik.
Ekmek üreticileri dışında kalan üyelerinin ürettiği mal veya hizmetin tarifeleri bu iki odanın bu iki yönetmeliğine göre belirleniyor.
Tarife tespit esasları, belirlenmesi, onaylanması hepsi yazılı.
Yukarıda da yazdığım gibi bu tarifeler o yerin mülki idare amirliğine ve belediyeye de bildiriliyor.
Bu noktada her iki kurum da tarifelere itiraz edebiliyor.
İtiraz edilirse bir komisyon kuruluyor ve komisyon tarifeyi bir karara bağlıyor.
MEVZUATIN ZIRT DEDİĞİ YER
Bu iki yönetmelik de her şeyi sayıyor ama bahsettiği bir şey daha var:
Tarifelerin denetimi ve yaptırım.
Ticaret ve Sanayi Odalarına bağlı üreticilerin tâbi olduğu yönetmeliğin “Tarifelerin Denetimi” başlıklı 11. maddesi diyor ki “Bu Yönetmeliğe göre düzenlenen tarifelerin bulundurulması gerekli yerlerde bulundurulup bulundurulmadığı ve bu tarifelere uyulup uyulmadığı üyenin kayıtlı bulunduğu oda tarafından denetlenir.”
Gayet açık ve net.
Bu işe kim bakacakmış?
Ticaret ve Sanayi Odaları.
Peki yaptırım neymiş?
O konu da 12. maddede yazılmış. Diyor ki “Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı hareket edenler hakkında 5174 sayılı Kanunun 86, 87, 88, 89, 90, 91 ve 92 nci maddelerinde öngörülen disiplin cezalarına ilişkin hükümler ile 93 üncü maddesinde belirlenen para cezalarına ilişkin hükümler uygulanır.”
Yani diyor ki “Dürüstlüğe uygun şekilde davranmayanlar hakkında disiplin cezalarını uygula.”
Esnaf ve Sanatkâr Odalarında da durum farklı değil. Aynı başlık ve aynı madde numarasında şunlar yazılı: (1) Kanunun 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (1) bendi gereğince tarifelerin bulundurulup, bulundurulmadığı ve tarifelere uyulup uyulmadığı, o esnaf ve sanatkarın kayıtlı olduğu odaca denetlenir. Oda veya birlik bünyesinde denetimle ilgili olarak gerektiğinde geçici veya sürekli uzman personel istihdam edilebilir. (2) Yapılan denetim sonucunda, herhangi bir şekilde mevzuata aykırılık tespit edildiği takdirde İşyeri Denetim Tutanağı (Ek-1) üç nüsha olarak düzenlenir. (3) Düzenlenen İşyeri Denetim Tutanağının bir nüshası ilgiliye, bir nüshası ilgilinin mensubu olduğu odaya, bir nüshası da birlik disiplin kurulunca ilgili hakkında gerekli işlem yapılmak üzere ilgili birliğe intikal ettirilir.
Tutanak örneği bile var yönetmelikte.
Gayet açık ve net.
Bu işe kim bakacakmış?
Esnaf ve Sanatkâr Odaları.
Peki yaptırım ne?
12. maddede yazılı. “(1) Bu Yönetmelikte düzenlenen hususlara uymayanlar hakkında Kanunun 24 üncü maddesi hükümleri gereğince işlem yapılır.”
Yani disiplin cezası.
GELELİM BAŞKA BİR ÖRNEĞE
Haksız Fiyat Artışı Şikâyet Bildirimi var biliyorsunuz.
Buraya bir sürü gelişi güzel şikâyette de bulunuluyor ama yapılan şikâyeti takip için hangi bakanlıktan personel geliyor?
Ticaret Bakanlığı.
Niye kaymakamlıkların bağlı olduğu İçişleri Bakanlığı’ndan ya da belediyelerin bağlı olduğu Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan gelmiyorlar?
Çünkü fiyat ve fiyatların denetimleri bu kurumlarla ilgili değil.
Alım satımlarla ilgili olarak Ticaret Bakanlığı devreye giriyorsa demek ki bu iş esnaf ve tacirin üye olduğu meslek odalarıyla ilgili.
Zaten öyle olduğu için bu yönetmelikler çıkarılmış.
UZUN LAFIN KISASI
Uzun lafın kısası şu:
Kasapta, berberde, lokantada ya da başka bir tarifeye bağlı üreticide, fiyat ve tarifelerin uygulanmasıyla ya da denetlenmesiyle ilgili bir şikâyetiniz varsa bunun muhatabı kaymakamlıklar ya da belediyeler değil.
Alışveriş yaptığınız işletme hangi odadan tarife alıyorsa o meslek odası, yani ticaret ve sanayi odası ya da esnaf ve sanatkâr odası.
Bunun dışındaki bütün ama fakat lakinler mevzuat dışı konuşmaya giriyor.
Dolayısıyla “Köyümüzün yolu niye yapılmıyor?” diye belediyeye çatmamanız gerektiği gibi, “Tarifeler asılı değil, niye tarife dışı fiyat uygulanıyor?” diye de belediyeye çatmayın.
Gerçi biri çatmak isterse bahanesini de cebinde getiriyor orası da ayrı.
Konu açıklığa kavuştuysa dağılabiliriz.
