24 Mayıs 2016 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 29721
Gümrük ve Ticaret Bakanlığından:
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, 18/04/2011 tarihli ve 2011/1681 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile onaylanan D-8 Üye Devletleri Arasında Tercihli Ticaret Anlaşması eki D-8 Üyesi Devletler Arasında Tercihli Ticaret Anlaşmasına (TTA) İlişkin Menşe Kurallarının uygulanmasına dair usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, D-8 Üyesi Devletler Arasında Tercihli Ticaret Anlaşmasına (TTA) İlişkin Menşe Kurallarının uygulanmasına dair usul ve esasları kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 3/6/2011 tarihli ve 640 sayılı Gümrük ve Ticaret Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 2 nci maddesi ile bu Yönetmeliğin 1 inci maddesinde belirtilen D-8 Üye Devletleri Arasında Tercihli Ticaret Anlaşması eki D-8 Üyesi Devletler Arasında Tercihli Ticaret Anlaşmasına (TTA) İlişkin Menşe Kurallarına dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte yer alan;
a) Anlaşma: D-8 Üye Devletleri Arasında Tercihli Ticaret Anlaşmasını,
b) Armonize Sistem: 10 Kasım 1988 tarihli ve 3501 sayılı Kanunla katılmamız uygun bulunan Uyumu Sağlanmış (Armonize) Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi Hakkında Uluslararası Sözleşmede belirtilen şekilde ve Sözleşmenin ekinde yer alan pozisyonları, alt pozisyonları ve bunlara ait sayısal kodları, Bölüm, Fasıl ve Alt Pozisyon Notlarını ve Armonize Sistemin yorumu ile ilgili Genel Kuralları kapsayan Nomanklatürü,
c) Bakanlık: Gümrük ve Ticaret Bakanlığını,
ç) CIF kıymeti: İthalat limanında eşyanın taşıyıcıdan boşaltıldığı sırada eşyanın bedeli, eşyanın varış limanına teslim edilmesi için gereken navlun ve sigorta dahil olmak üzere eşya için ihracatçıya gerçekte ödenen veya ödenebilecek fiyatı,
d) Eşya: Hem girdileri hem de ürünleri,
e) Etkisiz unsurlar:
1) Yakıt ve enerji,
2) Alet, kalıp ve şekiller,
3) Bina ve ekipmanların bakımında kullanılan parça ve maddeler,
4) Yağ, gres, birleştirici maddeler ve üretimde veya bina ve ekipmanların işletilmesinde kullanılan diğer maddeler,
5) Eldivenler, gözlükler, ayak giyecekleri, elbise, güvenlik ekipmanları ve donanımları,
6) Eşyanın test edilmesi veya incelenmesi amacıyla kullanılan ekipman, aygıt ve donanımları,
7) Katalizör ve solventler,
8) Eşyaya dahil edilmeyen ancak eşyanın üretiminde kullanılmasının üretimin bir parçasını teşkil ettiği makul olarak ispatlanabilecek diğer tüm eşya,
dahil olmak üzere bir eşyanın üretiminde, test edilmesinde veya muayenesinde kullanılan fakat fiziki olarak eşyaya dahil edilmemiş bir eşyayı veya eşyanın üretimiyle bağlantılı binaların bakımı veya ekipmanın işletimi ile ilgili bir eşyayı,
f) Fabrika çıkış fiyatı: Ürün için nihai işçilik veya işlemin gerçekleştirilmesini üstlenen imalatçıya fabrika çıkışı itibarıyla ödenen, kullanılan bütün girdi fiyatlarının dâhil edilmiş olduğu elde edilmiş ürünün ihracında geri ödenen veya ödenecek yurtiçi vergilerin tenziliyle bulunan fiyatı,
g) Girdi: Ürün imalatında kullanılan herhangi bir madde, parça, aksam, yarı mamul ve/veya diğer eşyaya fiziken dahil edilmiş veya diğer eşyanın üretim sürecine dahil edilmiş eşyayı,
ğ) Gümrük kıymeti: İthalat ülkesine ihraç amaçlı satışlarda diğer tahsil edilebilir vergiler ve ödenen miktarlar da dâhil olmak üzere eşya için gerçekte ödenen veya ödenebilir kıymet olan ithal eşyasının satış bedelini, eşyanın satış bedeline göre belirlenemediği hallerde,
1) Aynı eşyanın satış bedeli yöntemi kullanılarak belirlenen bedeli,
2) Benzer eşyanın satış bedeli yöntemi kullanılarak belirlenen bedeli,
3) İndirgenmiş kıymet yöntemi kullanılarak belirlenen bedeli,
4) Hesaplanmış kıymet yöntemi kullanılarak belirlenen bedeli,
5) Son yöntem kullanılarak belirlenen bedeli,
h) Menşe İspat Belgesi: Eşyanın Anlaşma kapsamında menşeli olduğunu ispat etmek üzere düzenlenen ve bir örneği ekte yer alan D-8 Menşe İspat Belgesini,
ı) Menşeli olmayan girdi: Üretimde kullanılan, menşe ülkesi Anlaşmaya taraf ülkeler dışındaki bir ülke olan veya menşei belirlenemeyen her türlü girdiyi,
i) Sevkiyat: Bir ihracatçıdan bir alıcıya aynı anda gönderilen ya da ihracatçıdan alıcıya sevkinde tek bir sevk evrakı kapsamında yer alan veya böyle bir evrakın olmaması halinde tek bir fatura kapsamına giren ürünleri,
j) Sınıflandırılmış: Ürün veya girdilerin belirli bir pozisyon altında sınıflandırılmasını,
k) Taraf ülke: D-8 Üye Devletleri Arasında Tercihli Ticaret Anlaşması’nı onaylamış ülkelerden biri olarak;
Türkiye Cumhuriyeti,
Endonezya Cumhuriyeti,
İran İslam Cumhuriyeti,
Malezya,
Nijerya Federal Cumhuriyeti,
Pakistan İslam Cumhuriyetini,
l) Ülkeler: Karasularını da kapsayacak şekilde taraf ülke topraklarını,
m) Üretim: İmal etmek, üretmek, monte etmek, işlemek, yetiştirmek, büyütmek, beslemek, madencilik, özünü çıkartmak, hasat etmek, balıkçılık, tuzakla avlamak, bir araya getirmek, toplayıcılık, avcılık ve yakalamak da dahil olmak üzere eşya elde etme yöntemlerini,
n) Ürün: Bilahare başka bir imalat işleminde girdi olarak kullanılması söz konusu olsa bile imal edilmiş ürünü,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Menşeli Ürün Kavramının Tanımı ve Koşulları
Menşeli ürünler
MADDE 5 – (1) 14 üncü maddede belirtilen sevkiyat hükümlerine uygun olarak bir taraf ülkeden diğer taraf ülkeye ihraç edilen aşağıda belirtilen ürünler, taraf ülkelerden biri menşeli kabul edilerek Anlaşma kapsamındaki tercihli tavizden yararlanırlar:
a) 6 ncı maddede belirtildiği ve tanımlandığı şekilde, tamamen elde edilmiş veya üretilmiş ürünler.
b) 7 nci maddede belirtilen şartları karşılamak kaydıyla, tamamen elde edilmemiş veya üretilmemiş ürünler.
Tamamen üretilmiş veya elde edilmiş ürünler
MADDE 6 – (1) Aşağıdaki ürünler tamamen bir taraf ülkede üretilmiş veya elde edilmiş kabul edilir:
a) O taraf ülkede hasat edilen, toplanan veya harmanlanan bitki ve bitkisel ürünler.
b) O taraf ülkede doğmuş ve yetiştirilmiş canlı hayvanlar.
c) O taraf ülkede doğmuş ve yetiştirilmiş canlı hayvanlardan elde edilen ürünler.
ç) O taraf ülkede avcılık, tuzakla avcılık, balıkçılık, su ürünleri yetiştiriciliği, toplayıcılık veya yakalama yoluyla elde edilen ürünler.
d) O taraf ülkenin topraklarından, sularından, deniz yataklarından veya deniz yataklarının altından çıkarılan ancak (a) ve (ç) bentlerinde belirtilen ürünlere dahil olmayan mineral ürünler ve diğer doğal maddeler.
e) Uluslararası hukuka göre işletme hakkı bulunması koşuluyla taraf ülkenin karasuları dışındaki sulardan, deniz yataklarından veya deniz yataklarının altından çıkartılan ürünler.
f) Bir taraf ülkeye kayıtlı veya söz konusu taraf ülkenin bayrağı altında seyreden gemilerle açık denizden elde edilen balıkçılık ürünleri ve diğer denizcilik ürünleri.
g) Bir taraf ülkeye kayıtlı veya söz konusu taraf ülkenin bayrağı altında seyreden fabrika gemilerinin bordasında münhasıran (f) bendinde belirtilen ürünlerden işlenen ve/veya üretilen eşya.
ğ) Bir taraf ülkede esas amacını daha fazla sürdüremeyen ve yenilenmesi veya tamiri mümkün bulunmayan ve sadece imha edilmeye veya hammaddelerin bir kısmının geri kazanılmasına veya geri dönüşümüne müsait kullanılmış ürünler.
h) Taraf ülkede yapılan imalat işlemleri sonucu ortaya çıkan atık ve hurdalar.
ı) Münhasıran (a) ila (h) bentlerinde tanımlanan ürünlerden bir Taraf ülkede elde edilen veya üretilen eşya.
(2) Birinci fıkranın (f) ve (g) bentlerinde belirtilen gemiler veya fabrika gemileri terimi sadece aşağıda belirtilen gemi ve fabrika gemileri için uygulanır:
a) Taraf ülkede kayıtlı veya tescilli olanlar,
b) Taraf ülkelerden birinin bayrağı altında seyredenler,
c) En az yüzde 50’si bir taraf ülke vatandaşlarına ait olanlar veya yönetim merkezi bu taraf ülkelerden birinde bulunan, müdür veya müdürleri, Yönetim Kurulu veya Denetleme Kurulu Başkanı ve bu kurullar üyelerinin çoğunluğunun bir taraf ülke vatandaşı olan ve ilave olarak, ortaklık veya limited şirket durumunda, sermayesinin en az yarısı o taraf ülkeye veya söz konusu taraf ülkenin kamu kuruluşları ya da vatandaşlarına ait olanlar.
Tamamen üretilmemiş veya elde edilmemiş ürünler
MADDE 7 – (1) 5 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendinin uygulanması bakımından bir ürün, o ürünün fabrika çıkış fiyatının en az %40’lık bir kısmı bir taraf ülke menşeli olması kaydıyla menşeli olarak kabul edilir.
(2) Birinci fıkra kapsamında bir taraf ülke menşeli girdilerin yüzdesinin hesaplanmasında aşağıda belirtilen yöntem uygulanır:
Fabrika Çıkış Fiyatı – Menşeli Olmayan Girdilerin Kıymeti
________________________________________________ x 100 ≥ %40
Fabrika Çıkış Fiyatı
(3) Menşeli olmayan girdilerin kıymeti:
a) Girdilerin ithalatı esnasındaki CİF Kıymeti veya
b) İşçilik veya işlemin yapıldığı Taraf ülkede menşei belli olmayan girdiler için ödenen tespiti mümkün ilk fiyattır.
Menşe kümülasyonu
MADDE 8 – (1) 5 inci maddede belirtilen koşulları karşılayan ve Anlaşma kapsamındaki tercihli rejimden yararlanmaya ehil bir nihai ürün için bir taraf ülkede girdi olarak kullanılan ürünler, nihai üründeki taraf ülkeler menşeli toplam içeriğin %40’dan az olmaması kaydıyla, nihai ürünün işçilik veya işleminin gerçekleştirildiği taraf ülke menşeli olarak kabul edilirler.
Yetersiz işçilik veya işlemler
MADDE 9 – (1) 6 ncı, 7 nci veya 8 inci maddelerde belirtilen koşullar yerine getirilmiş olsun veya olmasın, aşağıda belirtilen işlemlerin menşeli ürün statüsü vermede yetersiz işçilik veya işlem oldukları kabul edilir:
a) Nakliye ve depolama esnasında ürünlerin iyi koşullarda muhafaza edilmesini sağlamaya yönelik faaliyetler (kurutma, dondurma, tuzlu suda bekletme, havalandırma, yayma, soğutma, tuza, sülfür dioksit veya diğer sulu çözeltilere yatırma, hasar görmüş parçalardan ayırma ve benzeri işlemler).
b) Tozdan arındırma, eleme, kalburdan geçirme, sıraya koyma, tasnifleme, eşleştirme (maddelerden setler oluşturma dahil), yıkama, boyama, kesmeyi içeren basit işlemler.
c) Ambalaj değişikliği ve sevkiyata konu eşyanın ayrılması ve birleştirilmesi.
ç) Basit kesme ve dilimleme.
d) Ürün veya paketler üzerine marka, etiket ve diğer benzeri ayırt edici işaretleri yapıştırma.
e) Yeniden paketleme veya şişeleme, beherlere koyma, torbalama, kutulama, karton veya tahta üzerine yerleştirme ve tüm diğer paketleme işlemleri.
f) Farklı türde olmalarına bakılmaksızın ürünlerin basit karıştırılma işlemleri.
g) Tamamlanmış bir ürün oluşturmak üzere parçaların basit montajı.
ğ) Demonte etme.
h) Hayvan kesimi.
ı) Sadece suyla veya eşyanın niteliklerini maddesel olarak değiştirmeyen diğer maddelerle seyreltme.
i) Dokuma kumaşları ütüleme veya presleme.
j) Tahıl ve pirinci kabuklarından ayırma, kısmi veya tam ağartma, parlatma ve perdahlama.
k) Şeker renklendirme veya şeker topaklarını biçimlendirme işlemleri.
l) Meyvelerin, kuruyemişlerin ve sebzelerin kabuklarını soyma, zarlarını ayıklama, çekirdeklerini çıkarma.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Eşyanın Sınıflandırılması, Aksesuarlar, Yedek Parçalar,
Aksam ve Etkisiz Unsurlar
Eşyanın sınıflandırılması
MADDE 10 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında eşya, girdi ve ürünler Armonize Sistemin Genel Yorum Kurallarına göre sınıflandırılır.
(2) Bir taraf ülkede, gümrük vergilerinin hesaplanmasında, ambalaj üründen ayrı olarak muameleye tabi tutuluyorsa, Anlaşma kapsamında o ülkeye yapılan ithalatlarda da ambalajın menşei üründen ayrı olarak tespit edilebilir.
(3) İkinci fıkra hükümlerinin uygulanmadığı hallerde ambalaj, ürünün menşeinin belirlenmesi açısından dikkate alınmaz.
(4) Bir ürünün münhasıran nakliyesi için kullanılan ambalaj malzemesi ve konteyner, ürünün menşeinin belirlenmesinde dikkate alınmaz.
Aksesuarlar, yedek parçalar ve aksam
MADDE 11 – (1) Bir ürünle birlikte teslim edilen aksesuarlar, yedek parçalar, aksam ve talimatname veya diğer bilgilendirme materyallerinin menşei, söz konusu unsurların eşyayla birlikte sınıflandırılması ve ithalatçı taraf ülke tarafından gümrük vergilerinin tahsil edilmesi kaydıyla, eşyanın menşeinin tespit edilmesinde dikkate alınmaz.
(2) Bir cihaz, makine, alet veya aracın beraberinde teslim edilen, normal olarak bir cihazın bölümü durumundaki ve fiyata dâhil edilmiş bulunan ve bu nedenle ayrıca fatura edilmemiş olan aksesuarlar, yedek parçalar ve aksam, söz konusu cihaz, makine, alet veya araç içinde mütalaa edilir.
Etkisiz unsurlar
MADDE 12 – (1) Bir ürünün menşeli olup olmadığını belirlemek için etkisiz unsurların veya ürünün imalatında kullanılmış olmakla birlikte ürünün içerisinde kalmayan veya ürünün bir parçasını oluşturmayan girdilerin menşei dikkate alınmaz.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Ülkesel Gereklilikler
Ülkesellik ilkesi
MADDE 13 – (1) İkinci ve üçüncü bölümde yer alan menşe statüsü kazandırılmasına ilişkin koşullar, taraf ülkelerden birinde kesintisiz olarak yerine getirilir.
(2) Taraf ülkelerden birinden başka bir ülkeye ihraç edilmiş olan menşeli eşyanın geri gelmesi halinde, geri gelen eşyanın ihraç edilen eşya ile aynı olduğu, söz konusu ülkede bulunma veya ihraç edilme esnasında iyi koşullarda muhafaza edilmeleri için gerekli olanların ötesinde herhangi bir işleme tabi tutulmadığı hususları gümrük idarelerini tatmin edecek şekilde ispat edilmediği takdirde menşeli olmadığı kabul edilir.
Doğrudan sevkiyat
MADDE 14 – (1) Anlaşma kapsamında sağlanan tercihli muamele, sadece bu Yönetmeliğin gerekliliklerini yerine getirmiş taraf ülkeler arasında doğrudan nakledilen ürünler için uygulanır.
(2) Üçüncü ülkelerde aktarma yapılıp yapılmadığına veya geçici olarak depolanıp depolanmadığına bakılmaksızın, aracı niteliğindeki bir veya daha fazla üçüncü ülke üzerinden transit edilen ürünler;
a) Bu transit geçişin, coğrafi nedenlerle veya münhasıran nakil koşullarının değerlendirilmesi suretiyle haklı görülmesi,
b) Ürünlerin söz konusu ülkelerde ticaret veya tüketime konu olmamaları,
c) Ürünlerin boşaltma, tekrar yükleme veya iyi koşullarda muhafaza edilmeleri için gerekli olanların dışında herhangi bir işleme tabi tutulmamaları,
halinde ihracatçı taraf ülkeden doğrudan nakledilmiş sayılır.
(3) İkinci fıkrada yer alan koşulların yerine getirildiğinin ithalatçı ülkenin gümrük yetkililerine ispatı, aşağıdaki belgelerden birinin ibrazı yoluyla yapılır:
a) Ürünün, ihracatçı ülkeden transit ülkesi aracılığıyla geçişini kapsayan konşimento veya tek taşıma belgesi.
b) (a) bendinde belirtilen belgelerin temin edilememesi halinde herhangi bir nevide ikame kanıtlayıcı belgeler.
Sergiler
MADDE 15 – (1) Taraf ülkelerin birinden bir başka ülkeye sergilenmek üzere gönderilen ve sergi sonrasında diğer taraf ülkeye ithal edilmek üzere satılan menşeli ürünler, gümrük idarelerinin;
a) Bir ihracatçının bu ürünleri bir taraf ülkeden serginin yapıldığı ülkeye nakletmesi ve orada sergilemesi,
b) Ürünlerin aynı ihracatçı tarafından diğer taraf ülkedeki bir kimseye satıldığı veya tasarrufuna verildiği,
c) Ürünlerin sergi süresi içinde veya sergiden hemen sonra sergilenmek üzere gönderildiği durumunu koruyarak sevk edildiği,
ç) Ürünlerin sergilenmek üzere gönderildikleri andan itibaren bu sergide teşhir edilmek dışında başka bir amaçla kullanılmadığı,
hususlarında tatmin edilmesi kaydıyla ithallerinde Anlaşma kapsamındaki tercihli rejimden yararlanır.
(2) Bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak düzenlenen veya hazırlanan D-8 menşe ispat belgesi, normal usullere uygun olarak ithalatçı ülke gümrük yetkililerine ibraz edilir. Bu belge üzerinde serginin adı ve adresi belirtilir. Gerektiği takdirde ürünlerin sergilenmelerine ilişkin koşullar hakkında ek kanıtlayıcı belgeler istenebilir.
(3) Özel amaçla yabancı ürün satmak üzere kurulmuş işyeri veya mağazalarda düzenlenmemiş olan, süresi zarfında eşyanın gümrük denetimi altında kaldığı her türlü ticaret, sanayi, tarım ve el sanatları sergi, fuar veya benzeri umumi gösterilere birinci fıkra hükümleri uygulanır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Eşyanın Menşeinin İspatı, Menşe İspat Belgesinin Düzenlenmesi ve
Vize İşlemleri
Menşe İspat Belgesi
MADDE 16 – (1) Taraf ülkelerden biri menşeli ürünler, ithal edilmeleri esnasında bir örneği ekte yer alan D-8 Menşe İspat Belgesinin ibrazı üzerine Anlaşmadan yararlanır.
Menşe İspat Belgesinin şekli, basımı ve dağıtılması
MADDE 17 – (1) Menşe İspat Belgesi ve Başvuru Formu, ekte yer alan basım talimatına ve örneğe uygun olarak ve seri numaraları verilerek Bakanlık veya Bakanlıkça yetkilendirilen kuruluşlarca bastırılır ve ihtiyaca göre dağıtılır.
(2) Menşe İspat Belgesi yalnızca ihracatçı veya ihracatçının gümrük beyannamesini imzalamakla yetkili kanuni temsilcisi tarafından, Menşe İspat Belgesi ile Menşe İspat Belgesi başvuru formunun bu Yönetmeliğe uygun olarak doldurulması suretiyle yazılı başvurusu üzerine düzenlenir.
Menşe İspat Belgesi düzenlenme işlemleri
MADDE 18 – (1) İhracatçılar veya yetkili kanuni temsilcileri Menşe İspat Belgesi ve Menşe İspat Belgesi başvuru formlarını, bu belgelerin arka sayfasında yazılı kurallara uygun olarak doldurur.
(2) Bu maddenin birinci fıkrası hükümlerine göre;
a) Belgeler, İngilizce dilinde ihracatçı ülkenin ulusal mevzuat hükümleri çerçevesinde doldurulur.
b) Belgeler, yazı makinesi veya elle doldurulabilir. Elle doldurulmaları halinde mürekkepli kalem ve matbaa harfleri kullanılır.
c) Belge üzerinde silinti ve birbiri üzerine yazılmış sözcük ve ilaveler bulunamaz ve değişiklikler doğru olmayan kayıtların üzeri çizilerek gerekli düzeltmelerin eklenmesi suretiyle yapılır. Bu şekilde yapılan düzeltmelerin belgeyi düzenleyen kişi tarafından paraflanması ve taraf ülke yetkili makamları tarafından tasdik edilmesi gerekir.
ç) Belgelerde kayıtlı her bir maddeye sıra numarası verilir ve madde aralarında boşluk bırakılmaz. Son kaydın hemen altına sonradan bir ilave yapılmasını önlemek üzere yatay bir çizgi çekilerek kullanılmayan yerler çapraz bir çizgiyle iptal edilir.
d) Belgelerde kayıtlı eşyanın, tanınmalarına olanak verecek kesinlikte ve ticari deyimleri ile hiçbir tereddüde yer vermeyecek açıklıkta cins, nevi, nitelik, AS Kodu ve miktar olarak ayrıntılı bir biçimde beyan edilir.
(3) İhracatçılar veya yetkili kanuni temsilcileri, Menşe İspat Belgesi başvuru formlarının arka yüzünde yer alan İhracatçı Beyanında belirtilen hususları yer ve tarih belirterek imzalar.
İhracatçının ibraz yükümlülüğü
MADDE 19 – (1) Menşe İspat Belgesi düzenlenmesi için başvuruda bulunan ihracatçı, bu belgeleri düzenleyecek gümrük idarelerinin veya Bakanlıkça yetkilendirilen kişi veya kuruluşların talep edebileceği, söz konusu ürünün menşe statüsü ile bu Yönetmeliğin diğer hükümlerinin yerine getirilmiş olduğunu tevsik eden her türlü bilgi ve belgeyi vermekle yükümlüdür.
(2) Bu amaçla, gümrük idaresi ihracatçının hesaplarında denetleme yapma veya gerekli görülen başka herhangi bir kontrol hakkına sahiptir.
Başvurunun değerlendirilmesi
MADDE 20 – (1) İhracatçılar veya yetkili kanuni temsilcileri tarafından 18 inci madde hükümlerine uygun olarak doldurulan ve imzalanan başvuru formları ile belgeler gümrük idarelerine veya Bakanlıkça yetkilendirilen kişi veya kuruluşlara verilir.
(2) Gümrük idareleri veya Bakanlıkça yetkilendirilen kişi veya kuruluşlar, başvuru formları ile Menşe İspat Belgesinin kurallara uygun olarak doldurulup doldurulmadığını kontrol edip belgede kayıtlı eşyanın 5 inci veya 8 inci madde hükümleri gereğince Türkiye menşeli olduğu veya sayıldığı hususunda, ihracata ait diğer evrakı da inceleyerek kesin bir kanıya vardıktan sonra gerekli işlemleri tamamlar.
Menşe İspat Belgesinin gümrük idaresince incelenmesi
MADDE 21 – (1) Gümrük idareleri, 20 nci madde hükümleri çerçevesinde başvurunun değerlendirilmesini müteakip;
a) Menşe İspat Belgesinin bu Yönetmelikteki şartlara uygun olup olmadığını, özellikle ürünün tanımı için ayrılmış bulunan boşluğun her türlü sahte ilaveler yapılması imkânını ortadan kaldıracak şekilde doldurulup doldurulmadığını,
b) İhraç konusu eşyanın cins, nevi, nitelik ve miktar itibariyle dolaşım belgesindeki kayıtlara uygun olup olmadığını,
c) İhraç konusu eşyanın menşeli olduğunu veya sayıldığını,
ürün ve imalatında kullanılan girdilere ait diğer evrakın yanı sıra, nakliyeciler tarafından verilen kara, demiryolu, hava ve deniz taşımalarına ilişkin konşimento, manifesto, yük senetleri, fatura ve beyannameye eklenen diğer belgeleri ve gerektiğinde muhasebe kayıt ve defterlerini incelemek ve ihraç konusu eşyayı 7/10/2009 tarihli ve 27369 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gümrük Yönetmeliğindeki esaslara göre muayene etmek suretiyle kontrol eder.
(2) Bu şekilde Menşe İspat Belgesinin kontrolü yapıldıktan sonra 22 nci madde hükümleri uyarınca vize işlemine geçilir.
Menşe İspat Belgesinin vize edilmesi
MADDE 22 – (1) İhracatçılar tarafından vize edilmek üzere ibraz olunan, usulüne uygun olarak doldurulmuş Menşe İspat Belgesi, 20 ve 21 inci maddeler uyarınca yapılacak değerlendirme ve incelemelerin uygun sonuç vermesi halinde gümrük idarelerince vize edilir.
(2) Menşe İspat Belgesinin gümrük idaresince vize edilmesini talep etme hakkı, bizzat ihracatçıya veya gümrük beyannamelerini imzalamaya yetkili kanuni temsilcisine aittir. Yetkili olmayan kimseler tarafından yapılan vize talepleri, gümrük idaresince reddedilir.
(3) Menşe İspat Belgesinin gümrük vizesine ayrılmış (11) numaralı kutusunun doğru olarak ve noksansız doldurulması şarttır. Yanlış veya noksan yapılan vize işlemi belgeyi geçersiz kılar ve sonradan kontrol sebeplerinden birini teşkil eder.
(4) Gümrük idareleri, Menşe İspat Belgesindeki (11) numaralı vize kutusuna; gümrük beyannamesinin tarihi, sayısı ve gümrük idaresinin açık posta adresini, yazı makinesi veya mürekkepli kalemle ve matbaa harfleriyle okunabilecek şekilde olmasına özen göstererek yazar ve idarenin okunabilir mührünü işaretli bölümdeki yere basarak, tarih, imza ve kaşe koymak suretiyle vize işlemini tamamlar.
(5) Menşe İspat Belgesi Anlaşma ile sağlanan tercihli ticarette yazılı delil olarak ancak gümrük idaresinin vizesi ile hüküm ifade edeceğinden, düzenlenme işlemi vize ile tamamlanmış olur.
(6) Düzenlenen Menşe İspat Belgesi fiili ihraç gerçekleştiği veya kesinleştiği anda ihracatçıya verilmek üzere hazır bulundurulur.
(7) Menşe İspat Belgesi biri beyaz üzerine yeşil meneviş zeminli, dördü beyaz olan beş nüshalık takım halinde düzenlenir. Gümrük idareleri, ihracatın gerçekleşmesinden sonra Menşe İspat Belgelerinin ithalatçı gümrük idaresine ibraz edilecek yeşil renkte zemini olan ilk nüshası ile ihracatçıda kalacak beyaz nüshayı ihracatçıya verirler. Gümrük İdareleri, kalan beyaz renkli nüshalardan birini alıkoyar ve diğer nüshayı, ihracatı takip eden ilk iş günü içinde teyit nüshası olarak alıkonulmak üzere ilgili kişi veya kuruluşa gönderirler.
ALTINCI BÖLÜM
Menşe İspat Belgesinin Sonradan Verilmesi, İkinci Nüsha
Düzenlenmesi ve Değiştirilmesi
Menşe İspat Belgesinin sonradan verilmesi
MADDE 23 – (1) 22 nci madde hükümlerine istisna olarak, Menşe İspat Belgesi hata, istenmeyerek yapılan ihmal veya özel durumlar nedeniyle ihraç anında düzenlenmemiş olması veya Menşe İspat Belgesinin düzenlenmiş, ancak teknik nedenlerle ithalatta kabul edilmemiş olduğu hususu, gümrük idarelerine veya Bakanlıkça yetkilendirilen kişi veya kuruluşlara tatmin edici bir şekilde ispat edilmesi halinde, ürünün sevkiyat tarihinden itibaren altı ayı geçmemek kaydıyla sonradan düzenlenebilir.
(2) Birinci fıkrada belirtilen durumlarda bizzat ihracatçı veya gümrük beyannamelerini imzalamaya yetkili kanuni temsilcisi eşyanın cinsi, nevi, niteliği ve miktarını, ambalaj şeklini, marka ve numaralarını, işaretlerini, çıkış işleminin yapıldığı gümrük idaresinin adını, gümrük beyannamesinin tarih ve sayısını belirterek yazılı talepte bulunur. Söz konusu eşya için ihraç sırasında Menşe İspat Belgesi verilmediğini veya Menşe İspat Belgesinin taraf ülke yetkili makamlarınca teknik nedenlerle kabul edilmediğini sebepleri ile birlikte yazılı olarak beyan eder. Usulüne uygun olarak doldurulmuş Menşe İspat Belgesi ve başvuru formunu imzalayıp talep yazısına ekler.
(3) Bu maddede belirtilen şartları yerine getiren ihracatçının veya gümrük beyannamelerini imzalamaya yetkili kanuni temsilcisinin talebi, ilgili gümrük idareleri veya Bakanlıkça yetkilendirilen kişi veya kuruluşlar tarafından incelenir. Söz konusu ihraç eşyasına ait gümrük beyannamesi ve ekleri diğer evrak ile varsa bu işleme dair dosyaların incelenmesi ve kontrolü sonucunda, ihracatçının beyanına tamamen uygun olduğu anlaşıldığı takdirde Menşe İspat Belgesi verilir ve vize edilir.
(4) İhracattan sonra verilen Menşe İspat Belgesinin (6) numaralı Gözlemler başlıklı kutusuna, belgenin sonradan verildiğini belirtmek üzere İngilizce “ISSUED RETROSPECTIVELY” ifadesi yazılır.
İkinci nüsha Menşe İspat Belgesi düzenlenmesi
MADDE 24 – (1) Menşe İspat Belgesinin çalınma, kaybedilme ve hasar görmesi hallerinde ihracatçı veya gümrük beyannamelerini imzalamaya yetkili kanuni temsilcisi, ilk belgeyi düzenleyen gümrük idaresine veya Bakanlıkça yetkilendirilen kişi veya kuruluşlara başvurarak belgenin ikinci bir nüshasının düzenlenmesini talep edebilir.
(2) Gümrük idareleri, kendilerinde bulunan ve ihraç işlemi yapılmış olan eşyaya ait belgelere ve ilk belgeye uygun olarak düzenlendiğini tespit ettikten sonra ikinci nüsha Belgenin vize işlemini yapar.
(3) Ancak gümrük vizesi kutusuna vize tarihi olarak hüküm ifade etmek üzere, ilk dolaşım belgesinin vize tarihi ve seri numarası yazılır.
(4) İkinci nüsha olarak düzenlenen Belgenin (6) numaralı “Gözlemler” başlıklı kutusuna, Belgenin ikinci nüsha olduğunu belirtmek üzere İngilizce “DUPLICATE” ifadesi yazılır.
Menşe İspat Belgesinin değiştirilmesi
MADDE 25 – (1) Bir taraf ülke gümrük idaresi kontrolü altında bulunan menşeli ürünlerin tamamının veya bir kısmının gümrük işlemlerinin tamamlanması amacıyla o taraf ülke içinde başka bir yere gönderilmesi halinde, orijinal menşe ispat belgesi bir veya daha fazla D-8 Menşe İspat Belgesi ile değiştirilebilir. Müfrez D-8 Menşe İspat Belgesi/Belgeleri ürünleri kontrolü altında bulunduran Gümrük İdaresi veya yetkili makamlarca düzenlenir.
(2) Bir taraf ülkenin gümrük idaresinin kontrolü altında bulunan gümrük antrepolarına ithal edilen veya konulan taraf ülkelerden biri menşeli ürünlerin tamamının veya bir kısmının diğer bir taraf ülkeye gönderilmesi halinde, ürünleri kontrolü altında tutan gümrük idareleri veya yetkili makamlarca yeni bir D-8 Menşe İspat Belgesi düzenlenir. Bu durumda menşe ülkesi D-8 Menşe İspat Belgesinin 3 no’lu kutusuna dercedilir.
YEDİNCİ BÖLÜM
İbraz
Menşe İspat Belgelerinin geçerliliği
MADDE 26 – (1) Menşe İspat Belgesi, ihracatçı ülkedeki vize tarihinden itibaren altı ay geçerli olur ve bu süre zarfında ithalatçı ülkenin yetkili makamlarına ibraz edilmesi gerekir.
(2) İthalatçı ülkenin yetkili makamlarına ibraz edilecek Menşe İspat Belgeleri, ithalatçı gümrük idaresine birinci fıkrada belirtilen sürenin bitiminden sonra sunulması halinde, gecikmenin ihracatçının kontrolü dışında gerçekleşen istisnai durumlardan kaynaklanması halinde, uygulanan tercihli muamele çerçevesinde kabul edilebilir.
(3) Diğer geç ibraz hallerinde, ithalatçı ülkenin yetkili makamı, eşyanın belirtilen son tarihten önce gümrüğe sunulmuş olması kaydıyla menşe ispat belgelerini kabul edebilir.
(4) Menşe İspat Belgelerinin ibraz süresinden sonra tercihli muameleden yararlanması için bu sürenin bitiminden önce eşyanın gümrüğe gelmiş ve yine bu süreden önce ithalatçı veya gümrük beyannamesini imzalamaya yetkili kanuni temsilcisi tarafından yazılı olarak ilgili gümrüğe başvurulmuş olması gerekmektedir.
Menşe İspat Belgesinin ibrazı
MADDE 27 – (1) Menşe İspat Belgesi, gümrük mevzuatı ve ilgili mevzuat gereğince ibraz edilir. İlgili gümrük idaresi bu belgeye ek olarak ithalatçıdan eşyanın Anlaşmanın uygulanması için gerekli tüm koşulları karşıladığına dair yazılı bir beyan talep edebilir.
(2) Eşyanın tercihli rejiminden yararlanmasını teminen ibrazı gereken Menşe İspat Belgesinin, bu belgeyle ilgili eşyanın fiili ithalinden evvel veya fiili ithali sırasında ibraz edilememesi ve ilgili ithalatçı tarafından eşyanın bekletilmeden ithalinin istenilmesi durumunda, tercihli rejim uygulanmaz ve indirimsiz vergi nispetleri üzerinden tahakkuk yapılarak vergiler kesin olarak tahsil edilir. Ancak bu kabil eşyanın fiili ithalini müteakip süreleri içerisinde, usulüne uygun Menşe İspat Belgesi işlemi yapan gümrük idaresine ibraz olunduğu takdirde; ibraz olunan Menşe İspat Belgesinin ithal edilen eşyaya ait olduğunun gümrük beyannamesi ve ekleri belgelerle karşılaştırılarak anlaşılması ve belgenin geçerlilik süresinin geçirilmemiş olduğunun tespiti kaydıyla tercihli vergi oranına göre hesaplanan vergi tutarları ile tercihsiz vergi oranına göre hesaplanan vergi tutarları arasındaki fark mükelleflerine iade edilir.
(3) İbraz edilen Menşe İspat Belgesinde Anlaşma kapsamında tercihli taviz tanınmayan eşyanın da belirtilmiş olması halinde tercihli muamele yalnızca Belgede yer verilen Anlaşma kapsamında tercihli taviz tanınan eşyaya uygulanır.
Parçalar halinde ithalat
MADDE 28 – (1) İthalatçının talebi üzerine ve Bakanlıkça belirlenen şartlara binaen, Armonize Sistemin 2. (a) Genel Kuralı anlamındaki birleştirilmemiş veya monte edilmemiş halde olan ve Armonize Sistemin XVI ncı ve XVII nci bölümlerinde ya da 7308 ve 9406 nolu pozisyonlarında yer alan ürünlerin, parçalar halinde ithal edilmesi halinde, bu tür ürünler için tek bir Menşe İspat Belgesi, ilk parçanın ithalatı esnasında gümrük idaresine verilir.
Destekleyici belgeler
MADDE 29 – (1) Aşağıda sayılan belgeler, bir Menşe İspat Belgesi kapsamındaki ürünlerin Türkiye menşeli olduğunu ve bu Yönetmeliğin diğer koşullarını yerine getirdiği hususlarını desteklemek amacıyla, 19 uncu maddede belirtilen belgeler arasındadır:
a) İhracatçı veya tedarikçi tarafından söz konusu eşyanın elde edilmesi için gerçekleştirilen işlemleri doğrudan kanıtlayıcı nitelikte, örneğin ihracatçı veya tedarikçinin hesaplarında veya kendi muhasebe kayıtlarında yer alan bilgi ve belgeler.
b) Taraf ülkelerden birinde düzenlenmiş veya hazırlanmış, imalatta kullanılan girdilerin menşe statüsünü tevsik eden, ulusal mevzuat uyarınca kullanılan belgeler.
c) Taraf ülkelerden birinde düzenlenmiş veya hazırlanmış, girdiler üzerinde Türkiye’de yapılan işçilik veya işlemi kanıtlayan, ulusal mevzuat uyarınca kullanılan belgeler.
ç) Taraf ülkelerden birinde bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak düzenlenmiş olan D-8 Menşe İspat Belgesi.
Menşe İspat Belgeleri ile destekleyici belgelerin muhafazası
MADDE 30 – (1) Yürürlükteki kanunlarda öngörülen süreler saklı kalmak üzere;
a) Menşe İspat Belgesi düzenlenmesi için başvuruda bulunan ihracatçı, 19 uncu maddede belirtilen belgeleri,
b) Menşe İspat Belgesini düzenleyen gümrük idaresi veya Bakanlıkça yetkilendirilen kişi veya kuruluşlar, 17 nci maddede belirtilen başvuru formunu ve başvuru sırasında firma tarafından kendilerine sunulan diğer tüm vesaiki,
c) İthalat gümrük idaresi, kendisine ibraz edilen Menşe İspat Belgesini,
en az üç yıl muhafaza eder.
Farklılıklar ve şekli hatalar
MADDE 31 – (1) Menşe İspat Belgelerindeki beyanlar ile ürünlerin ithalat işlemlerini yerine getirmek amacıyla gümrük idarelerine ibraz edilen belgelerdeki ifadeler arasında küçük farklılıkların bulunması, belgenin gümrüğe sunulan ürünlere tekabül ettiğinin kesin olarak ortaya konması kaydıyla, söz konusu menşe ispat belgelerinin geçerliliğini kendiliğinden ortadan kaldırmaz.
(2) Menşe ispat belgeleri üzerindeki ifadelerin doğruluğu üzerinde şüphe yaratması söz konusu olmayan, daktilo hatası gibi bariz maddi hatalar, bu belgelerin reddedilmesini gerektirmez.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Yetkili Makamlar Arasında Karşılıklı İşbirliği
Karşılıklı yardım
MADDE 32 – (1) Taraf ülkeler, yetkili makamları vasıtasıyla birbirlerine Menşe İspat Belgelerinin geçerliliklerinin ve bu belgelerde yer alan bilgilerin doğruluğunun kontrolünde yardımcı olur.
Sonradan kontrol talebi
MADDE 33 – (1) İthalatçı ülke yetkili makamları, Menşe İspat Belgelerinin sonradan kontrolünü talep edebilir.
(2) İthalatçı ülke yetkili makamı, ihracatçı ülke yetkili makamınca verilen Menşe İspat Belgelerinin gerçekliği veya eşyanın gerçek menşeine ilişkin bilgilerin doğruluğu hakkında makul bir şüphesi olduğunda veya sondaj usulü ile yapacağı kontrol sonucunda anılan belgeleri sonradan kontrol talebi ile vizeyi yapan ihracatçı ülke yetkili makamına geri gönderir.
(3) İthalatçı ülke yetkili makamları Menşe İspat Belgesi ve fatura yahut bu belgelerin birer kopyasını, gerektiğinde araştırmanın gerekçelerini de belirterek ihracatçı ülkenin yetkili makamlarına geri gönderir. Menşe ispat belgesinde yer alan bilgilerin doğru olmadığı kanaatini uyandıran elde edilmiş tüm belge ve bilgi, kontrol talebini desteklemek üzere gönderilir.
(4) Sonradan kontrol işlemleri veya eldeki başka bilgilerden bu Yönetmelik hükümlerinin ihlal edildiğinin anlaşılması durumunda gümrük idaresi, resen veya taraf ülkenin talebi üzerine inceleme yapar ya da bu tür bir ihlalin belirlenmesi ve önlenmesine yönelik olarak ivedi bir inceleme başlatır.
Sonradan kontrol işlemleri
MADDE 34 – (1) Menşe İspat Belgelerinin kontrol talebi, bu belgelerin Bakanlığa gönderilmesi suretiyle yapılır.
(2) Menşe İspat Belgelerinin kontrol talebi; belgenin arkasında yer alan doğruluğun kontrolü istemi bölümünün, kontrol talebinde bulunan ithalatçı ülke yetkili makamının adı ve açık posta adresi, yazı makinesi veya mürekkepli kalemle ve matbaa harfleri ile yazılarak doldurulması suretiyle yapılır.
(3) Kontrol talebinde bulunulan yer ve tarih belirtilip mühür, imza ve kaşe koymak suretiyle onaylanır.
Sonradan kontrol talebinin incelenmesi
MADDE 35 – (1) Kontrol, ihracatçı ülke yetkili makamı tarafından yapılır. Bu amaçla, ihracatçı ülke yetkili makamı, her türlü delil talep etme ve ihracatçının hesaplarını denetleme veya gerekli gördüğü diğer kontrolleri yapabilme yetkisine sahiptir.
(2) İhracatçı ülke yetkili makamları Menşe İspat Belgesinin kontrol sonucunu belgenin arkasında yer alan kontrolün sonucu bölümünü aşağıdaki şekilde doldurmak suretiyle belirtir:
a) Birinci veya ikinci maddelerden uygun olanın önüne (x) işareti konur,
b) Kontrolü yapan yetkili makamın adı ve kontrol tarihi yazılır,
c) Okunabilir mühür, imza ve kaşe koymak suretiyle onaylanır.
Sonradan kontrol sonuçları
MADDE 36 – (1) Sonradan kontrol talebinde bulunan ithalatçı ülke yetkili makamı, kontrol sonucundan en kısa zamanda haberdar edilir.
(2) Kontrol sonuçlarında, belgelerin gerçek olup olmadığı, söz konusu ürünlerin taraf ülkelerden biri menşeli olarak kabul edilip edilemeyeceği ve bu Yönetmeliğin diğer hükümlerine uygun olup olmadığı hususları açıkça belirtilir.
(3) 8 inci madde kapsamında kümülasyon uygulandığı hallerde, kontrol sonuçlarına ithal edilen girdilere eşlik eden D-8 Menşe İspat Belgesinin bir örneği de eklenir.
(4) Gümrük idaresi, kontrol sonucunun beklenmesi süresinde söz konusu ürünlere tercihli muamele uygulanmasını askıya almaya karar verirse, ürünlerin gerekli görülen ihtiyati tedbirlere bağlı olarak serbest bırakılmasını ithalatçıya önerir. Bu önerinin kabulü halinde, söz konusu belge kapsamı eşyanın kanuni vergisi ile tercihli vergisi arasındaki fark kadar nakit veya teminat mektubu alınarak, eşyanın gümrük işlemleri tamamlanır. Sonradan kontrol amacıyla gönderilen belgelerin, ihracatçı ülke yetkili makamınca doğruluğunun teyidi yapılarak geri gönderilmesinden sonra teminata bağlanan gümrük vergileri iade edilir.
(5) Makul şüphe durumlarında, on ay içinde cevap alınamaması veya cevapta söz konusu belgelerin doğruluğunun ya da ürünlerin gerçek menşeinin tespitine imkân verecek ölçüde yeterli bilginin bulunmaması halinde, talepte bulunan ithalatçı ülke yetkili makamları, istisnai durumlar hariç olmak üzere söz konusu eşyaya Anlaşma hükümlerinin uygulanmasını reddeder.
DOKUZUNCU BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Cezalar
MADDE 37 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı fiiller hakkında, 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanunu, 21/3/2007 tarihli ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu ile yürürlükteki ilgili diğer mevzuat hükümleri uygulanır.
Serbest bölgeler
MADDE 38 – (1) Yetkili gümrük idaresi, nakliyeleri esnasında bir serbest bölgeyi kullanan ve bir Menşe İspat Belgesi kapsamında ticarete konu olan eşyanın başka eşyayla değiştirilmemesinin veya hasara uğraması ve bozulmasını önleyici normal işlemler dışındaki herhangi bir işleme tabi tutulmamasının temini konusundaki her türlü tedbiri alır.
(2) Birinci fıkra hükümlerine istisna olarak, taraf ülkelerden biri menşeli herhangi bir ürün, bir menşe ispat belgesi kapsamında bir serbest bölgeye ithal edildiği ve bir işçilik veya işlemden geçirildiği takdirde, tatbik edilmiş olan işçilik veya işlemin bu Yönetmelik hükümlerine uygun olması koşuluyla, ihracatçının talebi üzerine yeni bir Menşe İspat Belgesi, ilgili gümrük idaresi veya Bakanlıkça yetkilendirilen kişi veya kuruluşlar tarafından düzenlenir.
Transit haldeki veya antrepodaki eşyaya ilişkin geçici hükümler
MADDE 39 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerine uygun olan ve Yönetmeliğin geçerli olduğu tarihte sevk halinde olan ya da antrepolarda veya serbest bölgelerde geçici depolanan eşyaya, gümrük idaresine Yönetmeliğin geçerli olduğu tarihten itibaren dört ay içinde, eşyanın 14 üncü madde hükümleri çerçevesinde doğrudan nakledilmiş olduğunu gösteren belgelerle beraber ihracatçı ülkenin gümrük idaresince sonradan verilmiş bir Menşe İspat Belgesinin sunulması kaydıyla tercihli rejim uygulanabilir.
Diğer hususlar
MADDE 40 – (1) Bu Yönetmelikte yer almayan hususlar hakkında 7/10/2009 tarihli ve 27369 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gümrük Yönetmeliğinin ilgili hükümleri uygulanır.
Yürürlük
MADDE 41 – (1) Bu Yönetmelik 1 Temmuz 2016 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 42 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Gümrük ve Ticaret Bakanı yürütür.
