23 Nisan 2022 Tarihli Resmî Gazete
Sayı: 31818
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasından:
MADDE 1- 25/12/2013 tarihli ve 28862 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2013/15)’in ikinci bölüm başlığı aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Zorunlu Karşılığa Tabi Kalemler”
MADDE 2- Aynı Tebliğin 4 üncü maddesinin başlığı ile birinci fıkrasının birinci cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“Zorunlu karşılığa tabi kalemler”
“Bankaların ve finansman şirketlerinin, tabi oldukları muhasebe standartları ve kayıt düzeni esas alınarak, yurt dışı şubelerinin yükümlülükleri dâhil, Merkez Bankasına, Hazineye ve uluslararası anlaşmayla kurulmuş olan bankaların Türkiye’deki merkez ve şubelerine olan yükümlülükleri ile bankaların yurt içi bankalara olan yükümlülükleri hariç olmak üzere, aşağıda belirtilen bilanço kalemleri zorunlu karşılığa tabi Türk lirası ve yabancı para yükümlülüklerini oluşturur.”
“(3) Bankaların ve finansman şirketlerinin, tabi oldukları muhasebe standartları ve kayıt düzeni esas alınarak, esasları Merkez Bankasınca belirlenen Türk lirası cinsinden nakdi krediler zorunlu karşılığa tabi varlıkları oluşturur.”
MADDE 3- Aynı Tebliğin 5 inci maddesinin başlığı ile birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, ikinci ve üçüncü fıkralarda yer alan “yükümlülük hesaplama tarihi” ibareleri “hesaplama tarihi” olarak değiştirilmiştir.
“Zorunlu karşılığa tabi kalemlerin hesaplanması”
“(1) Zorunlu karşılığa tabi yükümlülükler iki haftada bir cuma günleri itibarıyla hesaplanır. Zorunlu karşılığa tabi varlıklar ise usul ve esasları Merkez Bankasınca belirlenen hesaplama yöntemine göre dört haftada bir cuma günleri itibarıyla hesaplanır. Cuma gününün resmi tatil gününe rastlaması halinde, hesaplamada bir önceki iş günü esas alınır.”
MADDE 4- Aynı Tebliğin 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“(3) Zorunlu karşılığa tabi varlıklar için zorunlu karşılık oranı yüzde 10 olarak uygulanır.”
MADDE 5- Aynı Tebliğin 7 nci maddesinin birinci fıkrasının birinci, ikinci ve üçüncü cümleleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Zorunlu karşılığa tabi Türk lirası kalemler için tesis edilecek Türk lirası zorunlu karşılık tutarı 6 ncı maddede öngörülen oranlar kullanılarak hesaplanır. Yükümlülükler için tesis edilecek Türk lirası zorunlu karşılık tutarından yurt dışı şubelerin yurt dışında tesis etmeleri gereken Türk lirası zorunlu karşılık tutarı indirilebilir. Türk lirası zorunlu karşılıklar, Merkez Bankası nezdinde açılan hesaplarda nakden, yükümlülükler için ortalama olarak ve varlıklar için bloke olarak tesis edilir.”
MADDE 6- Aynı Tebliğin 8 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 8- (1) Yükümlülükler için zorunlu karşılık tesis süresi 14 gündür. Bu süre hesaplama tarihinden iki hafta sonraki cuma günü başlar ve ikinci haftanın perşembe günü sona erer.
(2) Varlıklar için zorunlu karşılık tesis süresi 28 gündür. Bu süre hesaplama tarihinden iki hafta sonraki cuma günü başlar ve dördüncü haftanın perşembe günü sona erer.
(3) Tesis süresinin ilk gününün resmî tatil gününe rastlaması halinde, bloke kısım tatili izleyen ilk iş günü tesis edilir.
(4) Merkez Bankası, zorunlu karşılıkların hesaplanma dönemi ile zorunlu karşılıkların tesis süresini önceden duyurmak koşuluyla değiştirebilir.”
MADDE 7- Aynı Tebliğin 9 uncu maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 9- (1) Zorunlu karşılığa tabi kalemler, esasları Merkez Bankasınca tespit edilecek cetvellerle, hesaplama tarihinden iki hafta sonraki cuma günü saat 12:00’ye kadar Merkez Bankasına bildirilir.”
MADDE 8- Aynı Tebliğin 10 uncu maddesinin beşinci fıkrasında yer alan “yükümlülük bildirim cetvelinin” ibaresi “bildirim cetvelinin” olarak değiştirilmiştir.
MADDE 9- Aynı Tebliğe 10/A maddesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki madde eklenmiştir.
“Dönüşüm oranına göre farklılaşma
MADDE 10/B- (1) Mevduat ve katılım bankalarının tabi oldukları muhasebe standartları ve kayıt düzeni esas alınarak Merkez Bankasınca belirlenen usul ve esaslara göre bankalarca hesaplanacak gerçek kişi yabancı para mevduat/katılım fonundan vadeli Türk lirası mevduat/katılma hesabına dönüşüm oranına göre 6 ncı maddenin ikinci fıkrasındaki mevduat/katılım fonu ve kıymetli maden depo hesapları için belirlenen zorunlu karşılık oranlarına ilave olarak zorunlu karşılık tesis edilir.
(2) Gerçek kişi dönüşüm oranı yüzde 5,00’ın altında kalan bankalar ilave olarak 5 puan, yüzde 5,00 ile yüzde 10,00 arasında olan bankalar ilave olarak 3 puan zorunlu karşılığı hesaplama dönemini izleyen ilk zorunlu karşılık tesis döneminden başlamak üzere tesis eder. Gerçek kişi dönüşüm oranı hesaplanamayan bankalar için Merkez Bankasınca belirlenen usul ve esaslara göre hesaplanacak tüzel kişi dönüşüm oranı dikkate alınır.
(3) Mevduat ve katılım bankaları, dönüşüm oranını, hesaplama dönemine ait zorunlu karşılık bildirim cetveli gönderim süresi bitimine kadar Merkez Bankasına bildirir.”
MADDE 10- Aynı Tebliğin 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi ve dördüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“b) Yapılacak incelemeler sonucu zorunlu karşılıkların eksik hesaplandığının tespit edilmesi,”
“(4) Birinci fıkranın (b) bendi kapsamında eksik hesaplandığı tespit edilen zorunlu karşılıklar için zorunlu karşılık cetvelleri yeniden düzenlenerek Merkez Bankasına gönderilir. Ancak, bu fıkra kapsamında bir döneme ilişkin olarak eksik hesaplanan zorunlu karşılığa tabi kalemlerin, Türk lirası ve yabancı para için ayrı ayrı olmak üzere, yüz bin Türk lirasının altında kalması halinde düzeltilmiş cetvel gönderilmesi istenmez.”
MADDE 11- Aynı Tebliğe aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“Zorunlu karşılığa tabi varlıklara ilişkin geçici uygulama
GEÇİCİ MADDE 12- (1) Tebliğin 4 üncü maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında belirlenen zorunlu karşılığa tabi varlıkların 31/5/2022 tarihi itibarıyla 31/12/2021 tarihine göre usul ve esasları Merkez Bankasınca belirlenen büyüme oranı yüzde 20,00’nin üzerinde olan bankaların 31/12/2021 ile 31/3/2022 tarihlerinde mevcut bakiyeleri arasındaki farkın yüzde 20,00’si oranında 10/6/2022 tarihinden 24/11/2022 tarihine kadar Türk lirası cinsinden zorunlu karşılık bloke olarak tesis edilir.
(2) Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunun izni ile 31/5/2022 tarihi itibarıyla son bir yıl içinde faaliyete başlayan bankalara bu maddenin birinci fıkra hükümleri uygulanmaz.”
MADDE 12- Bu Tebliğin 9 uncu maddesi 27/5/2022 tarihinde, diğer maddeleri 29/4/2022 tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 13- Bu Tebliğ hükümlerini Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı yürütür.
