22 Ağustos 2024 Tarihli Resmî Gazete
Sayı: 32640
Ticaret Bakanlığından:
MADDE 1- 10/8/2017 tarihli ve 30150 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Ürün İhtisas Borsasının Kuruluş, Faaliyet, İşleyiş ve Denetim Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesinin üçüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“(3) Bilgi teknolojileri biriminde yönetici ve uzman statüsünde bulunan personel hariç, Borsanın diğer birimlerinde aynı statüde bulunan personelin, üniversitelerin en az dört yıllık lisans düzeyinde eğitim veren iktisadi ve idari bilimler, hukuk, mühendislik fakülteleri ile sermaye piyasaları veya bankacılık bölümlerinden mezun olması gerekir.”
MADDE 2- Aynı Yönetmeliğin 20 nci maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“(2) Borsa, Borsa üyelerinin Borsaya verebilecekleri zararlar ile aidat, komisyon ve diğer yükümlülüklerinin süresinde yerine getirilmemesi halinde doğacak zararları karşılayabilmek amacıyla Borsa üyelerinden Türk Lirası, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından serbestçe alım satımı yapılan yabancı paralar ya da banka teminat mektubu şeklinde üyelik teminatı alabilir. Yatırılacak teminatın miktarına, teminatların tahsiline, eksik kalan kısmının tamamlanmasına, kullanılmasına ve serbest bırakılmasına ilişkin usul ve esaslar ile Borsa üyeliğinin herhangi bir nedenle sona ermesi halinde üyelik teminatının geri verilme zamanı ve şartları ile diğer hususlar Borsa yönergeleri ile düzenlenir.”
MADDE 3- Aynı Yönetmeliğin 21 inci maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“(2) Bu Yönetmeliğe ve ilgili mevzuata uygun olarak; Borsa bünyesindeki piyasalarda işlem yöntemi, emirler, emir türleri, emirlerin geçerlilik süresi, emirlerin borsaya iletilmesi, eşleştirilmesi, kaydedilmesi, fiyatların ilanı, vadeli işlem sözleşmelerinde aranacak şartlar ve vadeli işlem sözleşmelerinin alım satımları gibi hususlar ile işlemlere dair diğer usul ve esaslar Borsa yönergeleri ile düzenlenir.”
MADDE 4- Aynı Yönetmeliğin 23 üncü maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Ödeme ve teslim esasları ile temerrüt
MADDE 23- (1) Ödeme ve teslimat sürecinin tamamlanması, temerrüt hali ve giderilmesine ilişkin esaslar Borsa yönergeleri ile düzenlenir. Alıcı taraf nakdi ödemekle, satıcı taraf elektronik ürün senedini teslimle yükümlüdür. Piyasada gerçekleşen işlemlerle ilgili olarak ortaya çıkan yükümlülüklerin Borsa tarafından belirlenen süre ve yöntemlerle Borsa üyeleri veya Borsa üyelerinin takas ve saklama hizmeti aldığı kuruluşlar tarafından yerine getirilmesi suretiyle taraflar arasında nakit ve/veya varlıkların transferi sağlanır. Borsa, üyelerinin veya Borsa üyelerinin takas ve saklama hizmeti aldığı kuruluşların müşterilerine karşı olan yükümlülüklerinden ve yükümlülüklerini ihlal etmelerinden doğan zararlardan sorumlu değildir.
(2) Borsa işlemlerinden kaynaklanan teslim ve ödeme taahhütlerinin yerine getirilmesinin sağlanması için nakit ve teslim işlemlerini yürütmek, temerrüt halini ve bu halde alınacak önlemler ile uygulanacak yaptırımları ve takas risklerinin önlenmesi amacıyla alınacak teminatları belirlemek, teminat yükümlülüklerinin ifasına ilişkin işlemleri yürütmek ile kurulması halinde garanti fonunu yönetmek üzere Borsa bünyesinde bir takas merkezi oluşturulur veya takas hizmetleri konusunda faaliyet gösteren bir kuruluşla anlaşma yapılır.
(3) Borsa dışında bir kurumun takas merkezi olarak belirlenmesi durumunda, Borsa ile takas kuruluşu arasında her iki kurumun hak, yükümlülük, sorumluluk ve yetkilerinin belirleneceği bir sözleşme yapılır. Borsa tarafından takas merkezi olarak belirlenen kurumun vereceği hizmetlere ilişkin olarak alınacak ücret, komisyon, aidat ve benzeri yükümlülükler Borsanın görüşü üzerine Bakanlık izni ile yürürlüğe girer.
(4) Borsada gerçekleştirilen işlemlerde devir ile bedelin ödenmesi, alıcı ve satıcının diğer yükümlülüklerinin süresinde yerine getirilmesi veya temerrüt nedeniyle oluşacak zararın tazmini amaçlarıyla Borsa veya Borsaca takas merkezi olarak yetkilendirilen kuruluş tarafından, Borsa üyelerine, Borsa üyelerinin takas ve saklama hizmeti aldığı kuruluşlara veya alım satımda bulunanlara nakit, Devlet iç borçlanma senedi ve banka teminat mektubu cinsinden maktu veya oransal teminat yatırma veya bulundurma zorunluluğu getirilebilir. Bu fıkrada belirtilen teminatların türleri, miktarları, oranları, kullanım esasları, iadesi, değerlendirilmesi, nemalandırılması ve teminatlara ilişkin diğer hususlar Borsa yönergeleri ile düzenlenir. Bu fıkrada düzenlenen teminatlar tevdi amaçları dışında kullanılamaz, üçüncü kişilere devredilemez, kamu alacakları için olsa dahi haczedilemez, rehnedilemez, iflas masasına dahil edilemez ve üzerlerine ihtiyati tedbir konulamaz.”
MADDE 5- Aynı Yönetmeliğin 26 ncı maddesinin ikinci ve üçüncü fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“(2) Borsa bünyesindeki piyasalarda Borsa veya takas merkezi olarak yetkilendirilen kuruluş tarafından alıcı karşısında satıcı, satıcı karşısında alıcı rolü üstlenilerek takasın tamamlanmasının taahhüt edildiği merkezi karşı taraf uygulaması yürütülebilir. Merkezi karşı taraf uygulamasına ilişkin usul ve esaslar Borsa yönergeleri ile düzenlenir.
(3) Borsada gerçekleştirilen işlemlerden doğan yükümlülüklerin Borsa üyesi veya Borsa üyesinin takas ve saklama hizmeti aldığı kuruluşlar tarafından yerine getirilmemesi durumunda veya temerrüt nedeniyle oluşan ve teminatlardan karşılanamayan zararlar, garanti fonundan karşılanır. Borsanın veya Borsa tarafından takas merkezi olarak yetkilendirilen kuruluşun takas işlemlerinde mali sorumluluğu, tesis edecekleri limitler dâhilinde ve alınacak teminatlar ile garanti fonu varlıklarıyla sınırlıdır.”
MADDE 6- Aynı Yönetmeliğin 29 uncu maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Garanti fonu
MADDE 29- (1) Borsa tarafından; Borsa veya takas merkezi olarak yetkilendirilen kuruluş nezdinde Borsa üyelerinin, Borsa üyelerinin takas ve saklama hizmeti aldığı kuruluşların ve/veya takas merkezinin katılımı ile takas yükümlülüklerinin yerine getirilmemesi durumunda kullanılmak üzere işletilen piyasaların bir kısmı veya tamamı için ortak veya her bir piyasa için ayrı bir garanti fonu oluşturulabilir.
(2) Garanti fonuna 23 üncü maddenin dördüncü fıkrasında teminat olarak kabul edilebileceği belirtilen varlıklar arasından piyasalar itibarıyla belirlenecek miktar veya oranda katkı payı alınır. Borsa üyelerinin, Borsa üyelerinin takas ve saklama hizmeti aldığı kuruluşların garanti fonuna yatıracakları katkı payları işlemlerden kaynaklanan riskleri ile orantılı olarak belirlenir. Buna ilişkin usul ve esaslar Borsa yönergelerinde düzenlenir.
(3) Garanti fonunun oluşturulması, işletimi, fona katılım, katkı paylarının tahsili, nemalandırılması, kullanılması, fondan karşılanacak zararların limitleri, ödeme şartları, katkı paylarının tamamlanması ve iadesi ile fonla ilgili diğer hususlara ilişkin usul ve esaslar Borsa yönergeleri ile düzenlenir.
(4) Garanti fonundaki varlıklar, tevdi amaçları dışında kullanılamaz, üçüncü kişilere devredilemez, kamu alacakları için olsa dahi haczedilemez, rehnedilemez, iflas masasına dahil edilemez ve üzerlerine ihtiyati tedbir konulamaz.”
MADDE 7- Aynı Yönetmeliğin geçici 2 nci maddesi yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 8- Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 9- Bu Yönetmelik hükümlerini Ticaret Bakanı yürütür.
