29 Ocak 2022 Tarihli Resmî Gazete
Sayı: 31734
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasından:
BİRİNCİ KISIM
Genel Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasında Denetim Genel Müdürlüğünün teşkilatını, görevlerini ve yetkilerini, denetim elemanlarının niteliklerini, çalışma usulünü ve esaslarını düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının denetim faaliyetini, denetim elemanları ile ilgili hususları ve denetlenenlerin sorumluluklarını kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 14/1/1970 tarihli ve 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Esas Mukavelesinin 31 ve 32 nci maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Banka: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasını,
b) Başkan: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanını,
c) Birim: Genel Müdürlükleri ve Başkanlık Ofisini,
ç) BT: Bilişim Teknolojilerini,
d) CIA (Certified Internal Auditor): İç Denetim Sertifikasını,
e) CISA (Certified Information Systems Auditor): Bilgi Sistemleri Denetim Sertifikasını,
f) Denetim elemanı: Bu Yönetmelikte aksi belirtilmedikçe başmüfettişleri, başdenetçileri, müfettişleri, yetkili müfettiş yardımcılarını, müfettiş yardımcılarını, BT başmüfettişlerini, BT müfettişlerini, yetkili BT müfettiş yardımcılarını ve BT müfettiş yardımcılarını,
g) Genel Müdür: Banka Denetim Genel Müdürünü,
ğ) Genel Müdür Yardımcıları: Banka Denetim Genel Müdür Yardımcılarını,
h) Genel Müdürlük: Banka Denetim Genel Müdürlüğünü,
ı) IIA (The Institute of Internal Auditors): İç Denetçiler Enstitüsünü,
i) Standartlar: IIA tarafından yayımlanan İç Denetim Mesleki Uygulama Standartlarını,
j) Şube: Bankanın şubelerini,
k) Temsilcilik: Bankanın yurt dışı temsilciliklerini,
l) Yönetim Komitesi: Bankanın Yönetim Komitesini,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Denetim İşlevleri ve Faaliyeti
Denetim işlevleri
MADDE 5 – (1) Genel Müdürlüğün kurumsal yönetişim ilkelerine uygun olarak Banka içinde ve yasal düzenlemeler gereği Banka dışında yerine getirmesi gereken denetim işlevleri aşağıdaki hususları içerir:
a) Bankanın faaliyetinin etkinliğini ve verimliliğini değerlendirerek iyileştirici önerilerde bulunmak ve Banka yönetimine Bankaya değer katma amacı güden, bağımsız ve nesnel bir güvence vermek, danışmanlık yapmak.
b) Birimlerde, şubelerde ve temsilciliklerde yürütülen süreçlerde ortaya çıkabilecek riskleri belirlemek, değerlendirmek ve alınması gerekli önlemler hususunda önerilerde bulunmak.
c) Bankanın her türlü varlığının yeterli derecede korunduğu konusunda makul güvence sağlamak.
ç) Birimlerin ve şubelerin yönetim ve kontrol süreçlerinin yeterliliği ile etkinliğini değerlendirerek nesnel güvence sağlamak.
d) Bankada yapılan her türlü işin ve işlemin; 1211 sayılı Kanuna, Banka Esas Mukavelesine, diğer ilgili mevzuata, talimatlara ve emirlere uygun yapıldığı konusunda makul güvence oluşturmak.
e) Bankanın sahip olduğu veya kullandığı bütün yazılımların, donanımların ve bilişim teknolojilerinin yeterliliği, etkinliği, bütünlüğü, sürekliliği, verimli bir şekilde kullanıldığı, izinsiz erişimlere karşı güvenilirliği, amaçlara ulaşmak için uygunluğu; bilişim sistemlerinde yer alan bütün kayıtların ve bilginin gizliliği ve bunlara erişimlerin kontrol altında tutulduğu hususlarında makul güvence sağlamak.
f) Banka personeli için suç veya kusur sayılan ve ceza gerektiren fiillerin veya hareketlerin varit olup olmadığına dair araştırma, inceleme ve soruşturma yaparak görüş oluşturmak.
g) 1211 sayılı Kanun ve diğer mevzuat gereğince Banka dışında incelenmesi uygun görülen hususları incelemek ve bunlarla ilgili görüş oluşturmak.
ğ) Denetim ve soruşturma faaliyeti dışında araştırılması istenilen konuları ya da Genel Müdürlüğe aksettirilen hususları incelemek ve bunlar hakkında görüş oluşturmak.
Denetim faaliyeti
MADDE 6 – (1) Bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde tanımlanan denetim işlevleri, aşağıda belirtilen dört tür faaliyetle yerine getirilir:
a) İç denetim faaliyeti.
b) Soruşturma faaliyeti.
c) İnceleme ve danışmanlık faaliyeti.
ç) Dış denetim faaliyeti.
İKİNCİ KISIM
Denetim Genel Müdürlüğüne İlişkin Esaslar
BİRİNCİ BÖLÜM
Görevler ve Yetkiler ile Teşkilat
Görevler ve yetkiler
MADDE 7 – (1) Genel Müdürlük, 1211 sayılı Kanun ve diğer mevzuatın tanıdığı yetkiler ve görevler çerçevesinde Bankanın birimleri, şubeleri ve temsilcilikleri ile Banka dışı her türlü kişi veya kurum nezdinde denetim yapmak; inceleme ve araştırmalarda bulunmak; gerektiğinde soruşturma yapmak ve danışmanlık faaliyetinde bulunmak görev ve yetkisini haizdir.
(2) Genel Müdürlük, doğrudan Başkana bağlı olarak görev yapar ve denetim sonuçları hakkında, Başkana rapor sunar. Raporların Genel Müdürlükçe ilgili birimlere ve şubelere gönderilmesi bu duruma aykırılık teşkil etmez.
(3) Genel Müdürlük, denetim kapsamının belirlenmesinde, denetim etkinliklerinin gerçekleştirilmesinde ve sonuçlarının iletilmesinde bağımsız olarak görev yapar.
Teşkilat
MADDE 8 – (1) Genel Müdürlük; Genel Müdür, Genel Müdür Yardımcıları, denetim elemanları ve idari işleri yürütmekle görevli diğer çalışanlardan oluşur.
(2) Denetim faaliyeti, Genel Müdür yönetiminde denetim elemanları tarafından yerine getirilir.
(3) Genel Müdürlük, Başkan adına Genel Müdür ve Genel Müdür Yardımcıları tarafından yönetilir. Genel Müdür ve Yardımcıları, denetim elemanlarının sahip olduğu bütün hakları ve yetkileri haizdir.
Danışma kurulu
MADDE 9 – (1) Genel Müdürlük bünyesinde Genel Müdür ile Genel Müdürün raporların konusuna göre görevlendireceği en az iki denetim elemanından müteşekkil Danışma Kurulu oluşturulur. Danışma Kurulu, Genel Müdürün uygun göreceği zamanlarda toplanır.
(2) Danışma Kurulunun görevi, denetim elemanlarından Genel Müdürlüğe gönderilen soruşturma raporları dışındaki raporları inceleyip görüş bildirmek ve gerekli görülen hallerde Genel Müdürün vereceği danışmanlık görevlerini ifa etmektir.
(3) Danışma Kurulu, incelediği raporlar arasında mahiyeti itibarıyla uygun görmediği raporları gerekçesini belirtmek suretiyle yeniden düzenlenmek üzere bir defaya mahsus olarak ilgili denetim elemanına iade edebilir. Denetim elemanı, Danışma Kurulunun görüşü doğrultusunda raporu yeniden düzenleyebileceği gibi, gerekçesini belirtmek suretiyle raporunda değişiklik yapmaksızın Danışma Kuruluna tekrar sunabilir.
İKİNCİ BÖLÜM
Genel Müdürün Görevleri, Yetkileri ve Sorumlulukları
Genel Müdürün görevleri, yetkileri ve sorumlulukları
MADDE 10 – (1) Genel Müdür, denetim elemanlarının yönetiminden ve bu Yönetmelikte yazılı esaslar çerçevesinde çalıştırılmalarından Başkana karşı sorumludur.
(2) Genel Müdürün başlıca görevleri ve yetkileri şunlardır:
a) Yıllık denetim planlarını hazırlayarak, Başkanın onayına sunmak ve uygulanmasını sağlamak.
b) Yıllık denetim planları dışında, Başkan tarafından uygun görülmesi durumunda denetim, inceleme, soruşturma ve danışmanlık faaliyetinde bulunmak için denetim elemanı görevlendirmek.
c) Gerekirse kendi düşüncesini de belirtmek suretiyle bu Yönetmeliğin 24 üncü maddesi kapsamında gerçekleştirilen şube ve temsilcilik denetimleri sonucunda düzenlenen denetim raporlarını ilgili birimlere, diğer rapor ve önerileri ilgili birimlere ve Başkana göndermek.
ç) Süreleri içinde cevaplandırılmamış veya işlemleri tamamlanmamış raporlar hakkında Başkana bilgi vermek.
d) Denetim faaliyetinin sonuçlarına ilişkin bu Yönetmeliğin 45 inci maddesi kapsamında altı ayda bir sırasıyla Yönetim Komitesine, Banka Meclisine ve Denetleme Kuruluna bilgi sunmak.
e) Denetim faaliyetine ilişkin her konu ile denetim alanındaki gelişmeler ve uluslararası uygulamalar konusunda Başkana bilgi vermek.
f) Denetim elemanlarının mesleki alanda yeterli bilgi, beceri ve deneyime sahip olmasını sağlamak için ilgili Birimlerle gerekli koordinasyonu sağlamak.
g) Denetim faaliyetine tahsis edilen kaynakların etkin ve verimli bir şekilde kullanılmasını sağlamak.
ğ) Denetim faaliyetinin mesleki ahlak kurallarına ve Standartlara uygun olmasını sağlamak için gerekli çalışmaları yapmak.
h) Danışma Kurulu üyelerini tespit etmek ve lüzum gördüğü zamanlarda Kurulu toplantıya çağırmak.
ı) Bağımsız dış denetçiler ile koordinasyon sağlamak.
i) Gerektiğinde denetim faaliyeti ve denetimle ilgili ulusal ve uluslararası gelişmeler konusunda Banka içindeki veya dışındaki uzmanlardan yardım alınmasını sağlamak için gerekli çalışmaları yapmak.
j) Başkan tarafından verilecek denetimle ilgili diğer görevleri yapmak.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Denetim Elemanları
Bağımsızlık, meslek güvencesi ve farklı kadrolara atanma
MADDE 11 – (1) Denetim elemanları, görevlerini Başkan adına ve doğrudan Başkana karşı sorumlu olarak bağımsız bir şekilde yerine getirirler.
(2) Denetim elemanları; Bankanın ilgili düzenlemeleriyle belirlenen süre sonunda CIA veya CISA sınavları ile yeterlik sınavlarında başarılı olamama hallerinde yahut yönetici kademelerinde görev yapmak üzere veya kendi talepleri ile farklı kadrolara atanabilirler.
(3) Haklarında adli veya idari bir soruşturma yapılarak davranışlarında yahut görevlerini yerine getirmelerinde genel ahlak kurallarına aykırılık veya mesleki yetersizlik tespit edilen veya görev gereklerini sağlık nedeniyle yerine getiremeyeceklerine ilişkin sağlık kurulu raporu bulunan denetim elemanları atamaya yetkili organların uygun gördüğü kadrolara atanabilirler.
Denetim elemanlarının görevleri ve yetkileri
MADDE 12 – (1) Denetim elemanları, çalıştıkları konularla ilgili olmak şartıyla Bankanın bütün işlemlerine ve sistemlerine, bütün kayıtlarına, belgelerine ve defterlerine herhangi bir kısıtlama olmaksızın erişebilirler.
(2) Görev ve yetki bakımından başmüfettiş ve müfettiş arasında fark bulunmayıp, başlıca görevleri ve yetkileri şunlardır:
a) Bankanın bütün birimlerinde, şubelerinde ve temsilciliklerinde iç denetim, inceleme ve gerektiğinde soruşturma yapmak, bu Yönetmelikte belirlenen esaslar çerçevesinde ve gereken hallerde personeli görevden uzaklaştırmak.
b) 1211 sayılı Kanun ile diğer mevzuatın tanıdığı yetkiler ve görevler çerçevesinde Banka dışı kurumlar ve kuruluşlar nezdinde denetim yapmak.
c) Gerekli görülen hallerde, idari ve icrai sorumluluğu bulunmaksızın danışmanlık faaliyetinde bulunmak.
ç) Başkanın onayıyla ve gerekli görülen konularda, Banka içinde ve dışında inceleme ve araştırmalarda bulunmak.
d) Bu Yönetmelikte belirlenen esaslar çerçevesinde ve gerekli görülen hususlarda rapor düzenlemek.
(3) Görev ve yetki bakımından BT başmüfettişi, başdenetçi, BT müfettişi, yetkili müfettiş yardımcısı veya yetkili BT müfettiş yardımcısı arasında fark bulunmayıp, başlıca görevleri ve yetkileri şunlardır:
a) Bankanın bütün birimlerinde, şubelerinde ve temsilciliklerinde iç denetim yapmak.
b) Gerekli görülen hallerde, idari ve icrai sorumluluğu bulunmaksızın danışmanlık faaliyetinde bulunmak.
c) Başkanın onayıyla ve gerekli görülen konularda, Banka içinde ve dışında inceleme ve araştırmalarda bulunmak.
ç) Başkan tarafından talep edilen özel görev, proje ve diğer görevleri gerçekleştirmek.
Denetim elemanlarınca uyulması gereken hususlar
MADDE 13 – (1) Denetim elemanları, görevleri dolayısıyla öğrendikleri sırları saklamakla yükümlüdürler.
(2) Denetim elemanları, mesleki ahlak kurallarına uymakla ve mesleğin gerektirdiği vakar ve ciddiyeti muhafaza ile yükümlü olup; görevlerini dikkatli ve adil olarak yerine getirirler.
(3) Denetim elemanları mesleki gelişimlerinin devamlılığına özen gösterirler.
(4) Denetim elemanı olarak çalışmakta iken diğer birimlere atanan veya geçici olarak görevlendirilenler Genel Müdürlükte tekrar göreve başladıktan sonra, idari görevdeyken sorumlu oldukları faaliyeti üç yıl süreyle denetleyemezler, ancak idari görevdeyken sorumlu oldukları faaliyete ilişkin danışmanlık faaliyetinde bulunabilirler.
(5) Denetim elemanları herhangi bir idari ve icrai görev alamazlar, idari ve icrai işlere müdahale edemezler. Ancak acil ve önemli görülen durumlarda keyfiyeti derhal yazı ile denetledikleri birime bildirirler. Buna rağmen yöneticiler, kendi sorumlulukları altında hareket serbestisine sahiptirler. Bu gibi hallerde, denetim elemanı görüşünde ısrar ederse durumu Genel Müdürlüğe yazılı olarak bildirir.
(6) Denetim elemanlarının idare ile temaslarında muhatapları İdare Merkezinde birim başkanları, şubelerde müdürler ve temsilciliklerde temsilciler veya bunların vekilleridir.
(7) Denetim elemanları, denetledikleri birimlerin, şubelerin veya temsilciliklerin günlük çalışmalarının aksamamasına denetim boyunca özen gösterirler.
(8) Denetim elemanları, denetledikleri kişilerden ve kuruluşlardan görevleriyle bağdaşmayan hizmetleri kabul edemezler, ödünç para alamazlar, şahsi hediye kabul edemezler.
(9) Denetim yetkisi devredilemez. Denetim etkinlikleri denetimle görevlendirilen denetim elemanları tarafından yapılır. Bununla birlikte, denetim elemanları gerekli görülen hallerde Başkanın onayıyla Banka içindeki veya dışındaki uzmanlardan yardım alabilirler.
(10) Denetim elemanları, görevlerini yerine getirirken tarafsız davranırlar. Tarafsızlıklarını etkileyebilecek konuların varlığı halinde, bu durumu Genel Müdürün görüşüne sunmakla yükümlüdürler.
(11) Denetim elemanları, görevlerini yerine getirirken gerekli mesleki özen ve dikkati gösterirler. Bu amaçla her türlü hataya ve ihmale, israfa, verimsizliğe ve denetim elemanlarının tarafsızlığını engelleyici duruma karşı incelemelerini özenle yaparlar.
(12) Denetim elemanları, denetim kapsamına giren benzeri konularda ilgili verileri değerlendiren bütün denetim elemanlarının benzer sonuçlara varmalarını sağlayacak bir nesnellik içinde ve sağlıklı değerlendirme yapabilecek düzeyde tatmin edici, güvenilir, açıklayıcı ve denetimin sonuca erişebilmesi için yeterli ve gerekli bilgiyi toplarlar.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Müfettiş Yardımcılarının Yetiştirilmeleri
Mesleki gelişim ve yetiştirilme
MADDE 14 – (1) Müfettiş yardımcılığına ve BT müfettiş yardımcılığına atananlar için süresi ve içeriği Genel Müdürlük tarafından belirlenecek mesleki eğitim programlarının düzenlenmesi için ilgili birimlerle koordinasyon sağlanır.
(2) Müfettiş yardımcıları ve BT müfettiş yardımcıları; başmüfettiş, BT başmüfettişi, başdenetçi, müfettiş veya BT müfettişi refakatinde ve Genel Müdürlük tarafından düzenlenecek esaslar ve verilecek talimatlar dâhilinde bütün denetim faaliyetinde yetiştirilirler. BT müfettiş yardımcılarının bilişim teknolojileri alanında ağırlıklı olarak yetiştirilmesi sağlanır.
(3) Müfettiş yardımcıları ve BT müfettiş yardımcıları, refakatinde görevlendirildikleri başmüfettiş, BT başmüfettişi, başdenetçi, müfettiş veya BT müfettişine tabi olarak çalışır ve onların göstereceği işleri yaparlar.
(4) Müfettiş yardımcıları ve BT müfettiş yardımcılarının yetişmelerinde kendi çaba ve çalışmaları esastır. Bu hususta Banka tarafından düzenlenecek eğitim programları yardımcı ve yol gösterici mahiyettedir.
(5) Denetim elemanları;
a) Görevlerini başarıyla yerine getirmek için gerekli olan mesleki ahlak kurallarını ve Standartları, iç denetim usulünü ve tekniklerini herhangi bir yardım veya yönlendirmeye ihtiyaç duymaksızın uygulama,
b) Finansal kayıtları ve işlemleri yeterli bir şekilde denetleyebilmek için muhasebe prensipleri ve teknikleri,
c) Banka hedeflerinden önemli sapmaları ve bunların sonuçlarını değerlendirecek düzeyde yönetim ilkeleri,
ç) Muhasebe, ekonomi, hukuk, vergi mevzuatı, finans ve bilişim teknolojileri,
d) Denetim yaptıkları birimlerdeki, şubelerdeki veya temsilciliklerdeki personelle ve işleri gereği ilişkide bulundukları şahıslarla etkili iletişim kurma,
e) Denetimin amacını, değerlendirmelerini, denetim sonuçlarını ve önerilerini açık ve anlaşılır bir biçimde aktarabilecek düzeyde yazılı ve sözlü iletişim,
f) Denetim görevi sırasında edindikleri bilgilerden ve yaptıkları incelemelerde karşılaştıkları belirtilerden hangilerinin bir inceleme veya soruşturmayı gerektirdiği,
konularında yeterli bilgi ve deneyime sahip olacak şekilde kendilerini yetiştirirler.
(6) Denetim elemanlarının mesleki gelişimiyle ilgili sertifika sınavı giriş ücretleri, sınavı geçmeleri halinde Bankaca ödenir.
Tezkiye
MADDE 15 – (1) Müfettiş yardımcıları ve BT müfettiş yardımcıları için, refakatinde bulunduğu denetim elemanlarınca gizli bir Tezkiye Belgesi düzenlenerek, Genel Müdürlüğe gönderilir.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Çalışma Usul ve Esasları
BİRİNCİ BÖLÜM
Çalışmanın Düzenlenmesi
Denetim rehberi
MADDE 16 – (1) Genel Müdürlük iç denetim faaliyetine yol gösterici olacak ve iç denetim uygulamalarında yeknesaklık sağlayacak usul ve esaslar ile iç denetimin nasıl gerçekleştirileceğini, raporların yazım yöntemini açıklayan bir denetim rehberi hazırlar ve uygulanmasını sağlar.
Çalışma merkezleri
MADDE 17 – (1) Denetim elemanlarının çalışma merkezleri Ankara ve İstanbul’dur.
(2) Denetim elemanlarının görev yapacağı çalışma merkezleri Yönetim Komitesi tarafından tespit edilir ve gerekli görülen hallerde değiştirilebilir.
Grup halinde ve diğer banka personeli ile birlikte çalışma
MADDE 18 – (1) Denetim elemanlarına gerektiğinde grup halinde de görev verilebilir. Grup işleri, o gruptaki en kıdemli denetim elemanı tarafından yönetilir.
(2) Başkanlık talimatı ile Banka personelinin, denetim elemanlarıyla belirli bir iş için müştereken görevlendirilmeleri mümkündür.
İKİNCİ BÖLÜM
Denetim Planları
Yıllık denetim planı
MADDE 19 – (1) Yıllık denetim planı; denetlenecek birimlerin, şubelerin veya temsilciliklerin yönetim ve kontrol süreçlerinin risk odaklı bir yaklaşımla değerlendirilmesi sonucunda oluşan risk hiyerarşisine dayalı bir biçimde hazırlanır.
(2) Genel Müdür, yıllık risk odaklı iç denetim planını;
a) Bankanın çalışma yöntemlerinde, operasyonlarında, kullanılan sistemlerde ve kontrol süreçlerinde meydana gelen önemli değişiklikler ile Banka Meclisinden, Denetleme Kurulundan veya Yönetim Komitesinden gelen talepler, risk değerlendirme sonuçları, son denetim tarihleri ve sonuçları göz önüne alınarak belirlenen denetime konu süreçler,
b) Denetlenecek birimler, şubeler ve temsilcilikler,
c) Gerekli görülen diğer hususlar,
yer alacak şekilde hazırlar ve Başkanın onayına sunar.
(3) Genel Müdür, bu Yönetmelik kapsamında denetlenecek Banka dışı kurumlara ve kuruluşlara ilişkin yıllık dış denetim planını ilgili birimler ile eşgüdüm içinde hazırlar ve Başkanın onayına sunar.
(4) Herhangi bir birim, şube veya temsilcilik; mutat ve makul süreler haricinde ve kabul edilebilir bir gerekçe olmaksızın denetim dışı bırakılamaz.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İç Denetim Faaliyeti
Mahiyeti
MADDE 20 – (1) Bankanın her türlü etkinliğini denetlemek, geliştirmek, iyileştirmek ve Bankaya değer katmak amacıyla bağımsız ve tarafsız bir şekilde güvence ve danışmanlık hizmeti vermeyi amaçlayan iç denetim faaliyeti; Bankanın risk yönetiminin, iç kontrol ve yönetişim süreçlerinin etkinliğinin ve verimliliğinin değerlendirilmesi ve geliştirilmesi için sistematik yaklaşımlar geliştirerek Bankanın hedeflerine ulaşmasına yardımcı olur.
(2) Bankanın risk yönetimi süreçlerinin etkinliğini değerlendiren iç denetim faaliyeti; Bankadaki olası risklerin saptanması, değerlendirilmesi ve azaltılması için öneriler getirmeyi ve bu yolla Bankanın risk yönetimi sürecine katkıda bulunmayı amaçlar. Bu doğrultuda Bankanın amaçlarına ulaşmasını tehdit eden riskler tanımlanır, kabul edilebilir düzeyde tutulabilmesi için alınması gereken önlemler belirlenir ve risklere yönelik risk yönetim stratejileri ile risk gözetimini de içeren risk yönetim sisteminin etkinliği değerlendirilir.
(3) İç kontrollerin etkinliğini değerlendiren iç denetim faaliyeti ile Bankanın finansal ve operasyonel raporlamalarının doğru ve tam olduğu; Banka operasyonlarının etkin, verimli ve Bankanın stratejik plan ve programları doğrultusunda yürütüldüğü; Banka operasyonlarının mevzuata uygunluğu; Banka varlıklarının yeterli düzeyde korunduğu konularında güvence oluşturmak üzere, icrai birimlerde mevcut olan iç kontrollerin yeterliliği ve etkinliğine ilişkin değerlendirmeler yapılır.
(4) Yönetişim süreçlerinin etkinliği konusundaki iç denetim faaliyeti ile Bankada etik değerlerin geliştirilmesi, etkin bir kurumsal performans yönetimi ve hesap verebilirliğin sağlanması, risk ve kontrollere ilişkin bilgilerin uygun yerlere iletilmesi ve Banka yönetimi ile iç denetim ve bağımsız dış denetim arasında bilgi akışının etkin bir şekilde yürütülmesi hedeflerinin gerçekleştirilmesini sağlamak amacıyla Banka yönetişim süreçleri değerlendirilir.
(5) Denetim elemanlarının, denetimlerini risk odaklı iç denetim planları ile gerçekleştirmeleri esastır.
(6) İç denetim faaliyeti, Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsünce hazırlanan Standartlar ve Etik Kuralların da içinde bulunduğu Uluslararası Mesleki Uygulama Çerçevesinin zorunlu unsurlarına uygun olarak yerine getirilir.
İç denetim türleri
MADDE 21 – (1) Bankanın bütün birimlerinde, şubelerinde ve temsilciliklerinde aşağıda belirtilen iç denetim türlerinden biri ya da birden fazlası bir arada yapılır:
a) Operasyonel denetim.
b) Finansal denetim.
c) Uygunluk denetimi.
ç) Bilişim teknolojileri denetimi.
Operasyonel denetim
MADDE 22 – (1) Operasyonel denetimler, Bankanın risk odaklı iç denetim planı dâhilinde belirlenen iş süreçlerinin etkinliğinin ve verimliliğinin, yönetsel performansının ve süreçlerdeki iç kontrollerinin değerlendirilmesi amacı ile yapılır.
(2) Örgütsel yapı, iç kontrol sistemi, iş akışları, mevzuat ve yönetim performansı incelenmek suretiyle süreçlerin, Bankanın stratejik planları doğrultusunda amaç ve hedeflerine ne derecede ulaşmış olduğu değerlendirilir.
Finansal denetim
MADDE 23 – (1) Finansal denetimler, Bankanın finansal tablolarının, Bankanın mali durumunu ve faaliyet sonuçlarını doğru ve gerçeğe uygun bir biçimde, genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine, muhasebe standartlarına ve mevzuata uygun olarak yansıtıp yansıtmadığı hakkında makul düzeyde güvence sağlamak amacıyla yapılır.
(2) Finansal denetim ile finansal raporlama sürecindeki kontrollerin etkin olup olmadığı konusunda makul güvence verilir. Finansal raporların hazırlanmasındaki süreçlere ilişkin risk yönetimi ve kontrol süreçleri değerlendirilir.
Uygunluk denetimi
MADDE 24 – (1) Uygunluk denetimi kapsamında Bankanın bütün birimlerinde, şubelerinde veya temsilciliklerinde gerçekleştirilen her türlü işlemin ve faaliyetin, 1211 sayılı Kanun ve Banka Esas Mukavelesi ile diğer kanunlara, kararlara, yönetmeliklere, tebliğlere, talimatlara ve emirlere uygun olarak yapılıp yapılmadığı incelenir.
(2) Birimlerin, şubelerin veya temsilciliklerin denetimi kural olarak, bir önceki denetimin kaldığı yerden başlamak üzere örnekleme yöntemiyle yapılır. Denetim sırasında gerek görüldüğünde, önceki dönemler de incelenebilir.
(3) Birimlerin, şubelerin ve temsilciliklerin denetimine, mevcut kıymetlerin miktar ve tutarlarının kayıtlara uygun olup olmadığının tespitiyle başlanır.
Bilişim teknolojileri denetimi
MADDE 25 – (1) Bilişim teknolojileri denetimi; Bankanın bilişim teknolojileri altyapısına ilişkin kontrollerin incelenmesi, bilişim teknolojilerinin alımı, kurulumu, işletimi, kullanımı ve hizmet sunumuna ilişkin faaliyeti hakkında bilgi toplayarak bilişim teknolojilerinin; Banka varlıklarının korunması, veri bütünlüğünün ve güvenliğinin sağlanması, kurumsal hedeflere etkin bir şekilde ulaşılması ve kaynakların verimli bir şekilde kullanılmasındaki katkılarının değerlendirilmesi amacıyla gerçekleştirilir.
(2) Bilişim teknolojileri denetimi Bankanın görev ve faaliyetinin yerine getirilmesi sırasında kullanılan uygulama kontrolleri dâhil her türlü bilgisayar destekli kontrolün denetimini kapsar.
(3) Bilişim teknolojileri denetiminde, Control Objectives for Information and Related Technology (COBIT) Bilişim Teknolojilerine İlişkin Kontrol Hedefleri çerçevesi esas alınmakla birlikte, gerektiğinde diğer standartlardan da yararlanılarak Bankada yer alan bilişim teknolojileri süreçleri ve kontrolleri denetlenir.
Merkezi denetim ekibi
MADDE 26 – (1) Denetim elemanlarınca gerçekleştirilen her türlü denetim faaliyetinin etkinliğinin ve verimliliğinin artırılması amacı ile bilgisayar destekli denetim tekniklerinden faydalanılır. Bu amaçla, her bir denetim elemanının bu teknikleri kullanmasına ilaveten ağırlıklı olarak bilgisayar destekli denetim teknikleri ile çalışan yeterli sayıda denetim elemanından oluşan ayrı bir merkezi denetim ekibi kurulabilir.
(2) Merkezi denetim ekibi, büyük ölçekli veri setlerini yarı veya tam otomatize bir şekilde, tekrarlanabilir ve algoritmik yöntemlerle inceleyip, denetimi yapılan süreçteki kontrol zafiyetlerinin ve olağan dışı hareketlerin tespit edilmesi için veri analizi çalışmaları gerçekleştirir.
Denetimler sonucunda düzenlenecek raporlar
MADDE 27 – (1) Denetim elemanları, denetimleri sonucunda aşağıda belirtilen usulle düzenledikleri denetim raporlarını cevaplandırılmak üzere ilgili birime, şubeye veya temsilciliğe verirler:
a) Denetim raporlarında, bütün konular tam, anlaşılır, tarafsız ve yapıcı bir şekilde yer alır. Gereksiz tekrarlardan kaçınılır, denetimde saptanan hususların çok iyi anlaşılması sağlanır, öznel değerlendirmelere yer verilmez.
b) Raporlarda yer alan iyileştirme önerileri, Bankaya değer katan, uygulanabilir, olumlu, yapıcı ve Bankanın hedeflerine ulaşmasına yardımcı olacak şekilde düzenlenir.
c) Raporlar; denetimde saptanan bütün hususlar, varsa riskler, risk değerlendirmeleri ve diğer bulgular için yapılan öneriler; denetlenen birimlerin, şubelerin veya temsilciliklerin saptanan hususlara ilişkin cevapları ve denetim elemanının son görüşlerini içeren bölümlerden oluşur. Raporlarda Başkanlık Makamı için denetimin kapsamı, varsa denetimde saptanan riskler ve bunların olası etkileri, denetim sonuçlarına ilişkin genel bir değerlendirme ve risklerin azaltılması için uygun önerilerin bulunduğu bir yönetici özeti bulunabilir.
ç) Denetim raporlarında; denetlenen Banka birimlerinde, şubelerinde veya temsilciliklerinde yürütülen süreçlerde kontrol sisteminin yeterliliği konusunda genel bir değerlendirmede bulunur.
(2) Denetim sırasında saptanan ve acil önlem alınması gereken konularla ilgili olarak, gerekli görülen hallerde denetimin bitmesi beklenmeden ayrıca bir yazı veya rapor düzenlenir.
(3) Birimler, şubeler veya temsilcilikler, tevdi edilen kendi denetimleriyle ilgili raporları otuz gün içinde cevaplandırırlar ve bir nüshasını alıkoyarak, diğer nüshalarını ilgili denetim elemanına gönderirler. Denetlenen birimin, şubenin veya temsilciliğin talebi üzerine ya da gerekli görülen hallerde, bu süre ilgili denetim elemanı tarafından uzatılabilir.
(4) Raporlara verilecek cevaplar açık, doğru ve tatminkâr olmalıdır.
(5) Denetlenen birimin, şubenin veya temsilciliğin cevapları alındıktan sonra, denetim elemanının son görüşü ile birlikte denetim raporu tamamlanır ve en az iki nüshası Genel Müdürlüğe iletilir.
Denetim raporlarının tabi olacağı işlemler
MADDE 28 – (1) Genel Müdür, denetim raporlarını Danışma Kurulundan geçirerek, gerekli görülen hallerde kendi düşüncesini de belirtmek suretiyle, bu Yönetmeliğin 24 üncü maddesi kapsamında gerçekleştirilen şube veya temsilcilik denetimleri sonucunda düzenlenen raporları ilgili birimlere, diğer denetim raporlarını ise Başkana ve ilgili birimlere intikal ettirir.
(2) Birimler, kendilerine intikal eden şube veya temsilcilik denetim raporlarını en geç üç ay içinde sonuçlandırırlar. Süresi içinde sonuçlandırılmayan denetim raporlarına ilişkin, ilgili birimlerce Genel Müdürlüğe bilgi verilir.
(3) Bu Yönetmeliğin 24 üncü maddesi kapsamında gerçekleştirilen şube veya temsilcilik denetimleri sonucunda düzenlenen raporlarda yer alan hususlara ilişkin birimlerin görüşünün denetim elemanının görüşü ile uyumlu olması halinde, konuya ilişkin talimat amiri birim tarafından, denetlenen şube veya temsilcilik bir yazıyla uyarılır ve söz konusu yazının bir nüshası da Genel Müdürlüğe gönderilir. Birim görüşünün denetim elemanının görüşünden farklı olması durumunda ise, keyfiyet; tam, açık, tatmin edici ve rapordaki hususları bir sonuca bağlayan gerekçesi ile birlikte Genel Müdürlüğe bildirilir. Genel Müdürlük, Danışma Kurulunun da mütalaasını alarak, keyfiyetten ilgili denetim elemanını haberdar eder.
(4) Bu Yönetmeliğin 22, 23, 24 ve 25 inci maddeleri kapsamında yapılan birim denetimleri sonucu düzenlenen raporlardaki hususlarda, birimlerin görüşünün denetim elemanının görüşünden farklı olması halinde, bu Yönetmeliğin 45 inci maddesinde belirtilen denetim raporlarının sonuçlarının izlenmesi kapsamında, durum Yönetim Komitesince değerlendirilerek karara bağlanır.
(5) İlgili birimler, şubeler ve temsilcilikler, işlemleri tamamlanmış denetim raporlarını muhafaza ederler.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Soruşturma Faaliyeti
Soruşturma faaliyetinin mahiyeti
MADDE 29 – (1) Soruşturma; başmüfettişlerin veya müfettişlerin, 1211 sayılı Kanun ile Banka Esas Mukavelesine, diğer kanunlara, kararlara, yönetmeliklere, tebliğlere, talimatlara ve emirlere göre Banka personeli için suç veya kusur sayılan ve disiplin cezası ya da ilgililerin mali sorumluluklarını gerektiren fiillerin veya hareketlerin varit olup olmadığına dair yaptıkları araştırmalardır.
Soruşturmaya başlama şartları
MADDE 30 – (1) Soruşturmaya başlanabilmesi için, Başkanlık Makamı Onayını takiben, aşağıdaki hususlardan en az birinin olması gerekir:
a) Genel Müdürlük tarafından yazılı talimat verilmesi.
b) Suç delillerinin ortadan kaldırılma ihtimalinin bulunması halinde veya acil durumlarda; keyfiyetin derhal Genel Müdürlüğe bildirilmesi ve en kısa zamanda yazılı olarak teyit edilmesi koşuluyla, Genel Müdürlük tarafından sözlü talimat verilmesi.
c) Soyut ve genel nitelikte olmayan, kişi veya olay belirtilen, iddiaları ciddi olan, doğru ad, soyad ve imza ile adres içeren yazılı bir ihbar yapılması veya dilekçe ile şikâyette bulunulması.
ç) Görev sırasında suç mahiyetinde bir fiile muttali olunması.
(2) Birinci fıkranın (a) ve (b) bentleri dışındaki hallerde, durum derhal Genel Müdürlüğe bildirilir ve Genel Müdürlükten gelecek talimata göre hareket edilir.
(3) Birinci fıkranın (c) bendindeki şartları taşımayan ihbarlar ve şikâyetler işleme konulmaz. Ancak inandırıcı mahiyette bilgiler ve belgeler eklenmiş ihbarlar, şikâyetler veya somut nitelikte bilgilere, bulgulara ya da olaylara dayanan iddialar üzerinden işlem yapılabilir.
Soruşturmada usul
MADDE 31 – (1) Soruşturmada yazılı delillerin toplanarak muhafazası esastır.
(2) Banka personelinden soruşturma kapsamında bulunanlar ile bilgisine ihtiyaç duyulanlar bizzat dinlenerek, ifade veya açıklamaları bir tutanakla tespit edilir. Bu tutanak ilgililer tarafından okunarak ileride herhangi bir itiraza yer verilmeyecek şekilde imzalanır.
(3) Soruşturma konusuna ilişkin ifade veya açıklamaların alınma usulü; işin mahiyeti, icabı ve ilgilinin memuriyet unvanı göz önünde tutularak tespit edilir.
(4) Soruşturma sırasında ihtiyaç duyulması halinde; başmüfettişin veya müfettişin talebi üzerine Banka dışından hizmet alınabilir veya Başkan tarafından Banka içinden veya dışından tayin edilecek bilirkişilerden yararlanılabilir. Bu konularda yapılacak her türlü masraf Banka tarafından karşılanır.
İfade ve bilgi vermekten kaçınma
MADDE 32 – (1) Soruşturma kapsamında bulunan veya bilgisine ihtiyaç duyulan Banka personeli özürsüz olarak ifade veya bilgi vermekten kaçınamaz. İfade veya bilgi vermekten kaçındıkları takdirde, keyfiyet Genel Müdürlüğe bildirilir.
(2) İfade veya bilgi vermekten kaçınan Banka personeline Başkan tarafından gerekli uyarı yapılır ve personel sorulan sorulara cevap vermeye davet edilir.
(3) Buna rağmen cevap vermemekte ısrar edenler, ilgili Banka düzenlemelerine göre görevden uzaklaştırılırlar ve bu Banka personeli hakkında, emirlere riayetsizlik ve soruşturmayı zorlaştırma sebebiyle Disiplin Kurulunca uygun görülen disiplin cezası uygulanır.
(4) Banka personeli dışındaki kişilerin davete rağmen ifade veya bilgi vermekten kaçınmaları halinde keyfiyet Genel Müdürlüğe bildirilmekle beraber, bu husus raporda ayrıca belirtilir.
Soruşturma raporları ve tabi olacağı işlemler
MADDE 33 – (1) Soruşturma sonucunda gizli bir rapor düzenlenerek iki nüshası Genel Müdürlüğe gönderilir.
(2) Genel olarak soruşturma raporlarında; soruşturmanın konusuna, olayın gerçekleşme şekline, soruşturma kapsamında olanların durumuna değinilerek; alınan ifadelere ve maddi delillere istinaden olayın tahlili yapılır, suçun veya kusurun sabit olup olmadığı belirtilir. Suç veya kusur sabit ise, kanuni, idari ve mali sorumluluklar ortaya konularak, suçu veya kusuru ağırlaştırıcı veya hafifletici sebepler gösterilmek suretiyle; maddi delillere, bunlar bulunmadığı takdirde ise oluşan kanaate göre önerilerde bulunulur.
(3) Soruşturma raporlarına; açıklama ve ifade tutanakları, mümkün olduğu takdirde kanuni deliller veya bunların fotokopileri veya suretleri de eklenir.
(4) Soruşturma raporlarının bir nüshası Genel Müdürlük aracılığı ile Başkana intikal ettirilir.
(5) Soruşturma raporu ile ilgili olarak yapılan işlemler, ilgili birim tarafından Genel Müdürlüğe bildirilir.
Görevden uzaklaştırma
MADDE 34 – (1) Banka personelinin yapılan denetim faaliyeti ile ilgili belgeleri ibraz etmekten veya bunlara ilişkin bilgi vermekten kaçınması; 1211 sayılı Kanun, Banka Esas Mukavelesi, diğer kanunlar ve ilgili mevzuat ile Banka düzenlemelerine göre Banka personelinin tabi olacakları hükümlere aykırı fiillerde ve hareketlerde bulunması; delillerin kaybolması; ilgili personelin görevi başında kalmasının sakıncalı görülmesi gibi haller, görevden uzaklaştırmayı gerektirir.
Banka personeline görevden uzaklaştırmayı uygulama
MADDE 35 – (1) Soruşturma yapmaya yetkili denetim elemanlarınca Banka personelinin görevden uzaklaştırılmasına gerek görüldüğünde, keyfiyet önceden Genel Müdürlük vasıtasıyla Başkana bildirilir ve alınacak Başkanlık Onayına göre hareket edilir.
(2) Görevden uzaklaştırma sonucunda meydana gelebilecek boşluğu doldurmak için alınması gerekli tedbirler hakkındaki görüş ve düşünceler Genel Müdürlüğe en kısa zamanda bildirilir.
(3) Soruşturmayı yapan denetim elemanları, görevden uzaklaştırılanların görevlerini deruhte edemezler.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Dış Denetim Faaliyeti
Mahiyeti
MADDE 36 – (1) 1211 sayılı Kanun ve diğer mevzuat ile Bankaya verilen görev ve yetkiler kapsamında, ilgili birimlerin görüşleri ve önerileri dikkate alınarak hazırlanacak yıllık denetim planı çerçevesinde veya birimlerce ihtiyaç görülen zamanlarda, Başkanın onayıyla ilgili kurumlar ve kuruluşlar nezdinde denetim ile gerektiğinde bu kuruluşlar hakkında Bankada mevcut bilgiler ve belgeler üzerinde inceleme görevi başmüfettişler veya müfettişler tarafından yerine getirilir. Genel Müdür tarafından gerekli görülmesi durumunda, bilişim teknolojileri ile ilgili konularda başmüfettiş ve müfettişlere teknik destek sağlamak üzere BT başmüfettişleri, BT müfettişleri veya yetkili BT müfettiş yardımcıları da görevlendirilebilir.
(2) Yapılan dış denetim sonucunda düzenlenecek raporlardan üç nüshası Genel Müdürlüğe gönderilir.
Dış denetim raporlarının tabi olacağı işlemler
MADDE 37 – (1) Dış denetim raporları, bu Yönetmeliğin 39 uncu maddesi çerçevesinde işleme tabi tutulurlar.
ALTINCI BÖLÜM
İnceleme ve Danışmanlık Faaliyeti
İnceleme faaliyeti
MADDE 38 – (1) Bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (ğ) bendinde belirtilen işlevi yerine getirmek amacıyla denetim elemanları tarafından;
a) Denetim ve soruşturma işleri dışında, Başkan tarafından istenilen konular,
b) Genel Müdürlüğe aksettirilmesi gerekli görülen konular,
c) Denetim raporlarında yer alması uygun görülmeyen tenkit, teklif, görüş ve düşünceler,
ç) Birimlerin, şubelerin veya temsilciliklerin faaliyetine ve personelin durumuna ilişkin görüşler,
hakkında inceleme raporları düzenlenir.
(2) Birinci fıkranın (b), (c) ve (ç) bentlerindeki yazılı hususlar hakkındaki incelemeler Genel Müdürlük vasıtasıyla Başkana bildirilir ve alınacak Başkanlık Makamı Onayına göre hareket edilir.
(3) Düzenlenen inceleme raporlarının üç nüshası Genel Müdürlüğe gönderilir.
İnceleme ve dış denetim raporlarının tabi olacağı işlemler
MADDE 39 – (1) Genel Müdür, inceleme ve dış denetim raporlarını Danışma Kurulundan geçirerek, gerekli görülen hallerde kendi düşüncesini de belirtmek suretiyle ilgili birimlere ve ayrıca Başkana intikal ettirir.
(2) Birimler, kendilerine intikal eden dış denetim raporları ile ilgili işlemlerini altı ay, inceleme raporlarını üç ay içinde tetkik ederler ve sonuçlandırırlar. Süresi içinde sonuçlandırılamayan dış denetim ve inceleme raporları hakkında ilgili birimlerce Genel Müdürlüğe bilgi verilir.
(3) İşlemi sonuçlandırılan raporlarla ilgili olarak birimlerce Genel Müdürlüğe bilgi verilir. İnceleme raporlarında yazılı hususlara ilişkin ilgili birimlerin görüşünün denetim elemanının görüşünden farklı olması halinde, bu Yönetmeliğin 45 inci maddesi kapsamında, durum Yönetim Komitesince değerlendirilerek karara bağlanır.
(4) Birimler, işlemleri tamamlanmış inceleme raporlarını muhafaza ederler.
Danışmanlık faaliyeti
MADDE 40 – (1) Gerekli görülen hallerde, denetim elemanları Başkanın onayıyla Genel Müdürlük faaliyeti ve mesleki konularda eğitim, analiz, değerlendirme, proje görevleri gibi danışmanlık faaliyetinde bulunabilirler.
(2) Söz konusu danışmanlık faaliyetinin tavsiye niteliğinde olması esastır.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Müşterek ve Çeşitli Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Denetlenenlerin Sorumlulukları
Evrak ve bilgi verme zorunluluğu
MADDE 41 – (1) Banka personeli, denetim elemanlarınca talep edilecek talimatı, yazışmayı ve her türlü belgeyi, gizli dahi olsa, göstermek; kendilerinden istenilen bilgileri tam, doğru ve mümkün olan en kısa sürede vermek zorundadır.
Yer tahsisi
MADDE 42 – (1) Denetlenen birim, şube veya temsilcilik yetkilileri, denetim elemanlarına çalışmaları için elverişli, müstakil bir yer tahsis eder ve onlara gerekli kolaylığı gösterirler.
Denetim, inceleme veya soruşturma sırasında izin
MADDE 43 – (1) Denetim elemanları, denetim, inceleme veya soruşturma sırasında bazı personelin görev başında kalmalarını gerekli görürlerse, ilgili personelin izinlerinin ileri bir tarihe ertelenmesini bağlı bulunduğu amirden talep eder.
Raporların muhafazası
MADDE 44 – (1) Denetlenen yerlere tevdi olunan raporlar ile raporlara ilişkin her türlü yazışma muhafaza edilir.
İKİNCİ BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Rapor izleme sistemi
MADDE 45 – (1) Genel Müdürlük tarafından, denetim raporlarının sonuçlarına ilişkin gerekli önlemlerin alınıp alınmadığını takip edecek bir izleme sistemi kurulur. Denetim sonuçları hakkında altı ayda bir sırasıyla Yönetim Komitesine, Banka Meclisine ve Denetleme Kuruluna bilgi sunulur.
(2) Bağımsız dış denetim kuruluşlarınca yapılan denetimler sonucunda düzenlenen “Yönetim Mektupları” Genel Müdürlüğe de gönderilir. Genel Müdürlük tarafından rapor izleme sistemi kapsamında takip edilir.
Mühür
MADDE 46 – (1) Denetim elemanlarına, gerektiğinde kullanılmak üzere sıra numarası taşıyan bir mühür verilir.
(2) Mührün muhafazasından denetim elemanı sorumludur. Mührün kaybedilmesi halinde, durum derhal Genel Müdürlüğe bildirilir.
Sayımlar
MADDE 47 – (1) Sayımlar kural olarak iş günlerinde yapılır. Ancak gerekli ve acil durumlarda tatil günlerinde de sayım yapılabilir.
(2) Mesai dışındaki saatlerde veya tatil günlerinde, denetim elemanlarının göreve başlamalarının gizli kalmasının mümkün olamadığı durumlarda; birim, şube veya temsilcilik yetkilileri davet edilerek, müşterek muhafaza yerleri denetim elemanı tarafından mühürlenir ve keyfiyet bir tutanakla tespit edilir. Mührün koparılması veya bozulması halinde, keyfiyet tutanakla tespit edilerek, derhal Genel Müdürlüğe bildirilir. Tatbik edilen mührün muhafazasından ilgili birim, şube veya temsilcilik yetkilileri sorumludur.
(3) Herhangi bir kıymet veya Müşterek Muhafaza yerlerine ait anahtar denetim elemanları nezdinde alıkonulamaz. Yetkililerde bırakılması sakıncalı görülen kıymetler veya anahtarlar Müşterek Muhafaza altına alınarak mühürlenir ve keyfiyet bir tutanakla tespit olunur.
Raporların numaralandırılması
MADDE 48 – (1) Denetim elemanlarınca düzenlenecek raporlara, bir sayısından başlayan ve teselsül eden sıra numarası verilir.
Haberleşme
MADDE 49 – (1) Denetim elemanları haberleşmelerini Genel Müdürlük kanalıyla yaparlar. Ancak şubelerin veya temsilciliklerin denetimi sonucunda düzenlenen raporlar cevaplandırılmak üzere, denetlenen şubeye veya temsilciliğe, denetim elemanınca doğrudan gönderilebilir. Ayrıca Banka dışındaki kurumlar, kuruluşlar veya şahıslarla Genel Müdürlüğe bilgi vermek suretiyle doğrudan doğruya da haberleşebilirler.
(2) Denetim elemanları, gelen yazıları muhafaza ederler.
(3) Denetim elemanları, yazdıkları yazılara her yıl yeniden başlayan ve teselsül eden bir genel sıra numarası, Genel Müdürlüğe hitaben yazdıklarına ise, ayrıca özel bir sıra numarası verirler.
(4) Denetim elemanları, çalışma merkezi dışındaki görev yerlerine varışlarını ve ayrılışlarını yazılı olarak aynı gün Genel Müdürlüğe bildirirler.
İç denetim faaliyetinin değerlendirilmesi
MADDE 50 – (1) Genel Müdür, iç denetim faaliyetinin tüm yönleriyle iç ve dış değerlendirmeleri de içeren bir kalite güvence ve geliştirme programı hazırlamak ve bunu sürdürmek zorundadır.
(2) İç değerlendirmeler; denetim faaliyetinin bu Yönetmelik hükümleri ile Standartlara ve mesleki ahlak kurallarına uygunluğunun, denetim elemanlarının mesleki açıdan gelişmeye imkân verecek düzeyde eğitime tabi tutulup tutulmadıklarının, denetimle ilgili önemli görülen hususların en az yılda bir kez değerlendirilmesini içerir. Bu değerlendirme denetim elemanları tarafından gerçekleştirilir.
(3) Dış değerlendirme ise, IIA tarafından ortaya konulan Kalite Güvencesi Değerlendirmesi yöntemiyle Banka dışından ve iç denetim alanında yetkin, deneyimli ve bağımsız kişilere veya kuruluşlara en az beş yılda bir yaptırılır.
BEŞİNCİ KISIM
Son Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Yürürlükten Kaldırılan Yönetmelik ve Son Hükümler
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
MADDE 51 – (1) 29/8/2009 tarihli ve 27334 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Denetim Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.
(2) Birinci fıkra ile yürürlükten kaldırılan Yönetmeliğe yapılan atıflar bu Yönetmeliğe yapılmış sayılır.
Yürürlük
MADDE 52 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 53 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı yürütür.
