Tarım ve Orman Bakanlığı üniversitelere gönderdiği bir yazı ile ülkemiz tarımında kullanılan 41 adet pestisit etken maddesinin kullanımdan kaldırılmasının gerekip gerekmediği hakkında görüş istedi.
100’ü aşkın sivil toplum kuruluşunun bir araya gelerek oluşturduğu Zehirsiz Sofralar Sivil Toplum Ağı, bakanlığın üniversitelere gönderdiği listede yer alan pestisitlerin insan, doğal hayattaki diğer canlıların sağlığı ve çevresel toksisite açısından ne gibi zararlara yol açtığını araştırdı.
Proje danışmanlarından Dr. Bülent Şık’ın, Ağ adına yaptığı araştırma, 41 etken maddenin hem insan hem de diğer canlılar için ölümcül tehlikeler barındırdığını ortaya koyuyor.
Ölümcül ve kanserojen etki gösteriyor
8 Etken madde ölümcül: Bakanlığın listesindeki 41 etken maddeden 8’i solunduğunda ölümcül etki gösteriyor. Yedisi muhtemel, beşi olası karsinojenik madde içeriyor. Karsinojenik maddeler solunduğunda, ağız yoluyla alındığında veya deriye nüfuz ettiğinde kanser oluşumuna neden olabiliyor.
Hormonal sistemi bozuyor
Pestisitlerden beşi şüpheli olmak üzere, 19 etken madde hormonal sistem bozucu özellik taşıyor. İnsan ve hayvan bedeninin birçok işlevini hormon sistemi düzenlediği için, hormonal sistem bozucu pestisitler vücudu pek çok açıdan etkiliyor. Bu etkilerden bazıları: Hormonla ilişkili kanser türleri (prostat, testis, meme), metabolizma bozuklukları (obezite, diyabet), üreme fonksiyonu bozuklukları (doğurganlığın azalması, çocuklarda cinsiyet gelişim bozukluğu, örneğin erken ergenlik), kalp ve damar hastalıkları, zihin ve davranış bozuklukları. Hormonal sistem bozucu pestisitler, özellikle çocuklar ve anne karnındaki bebekler için daha tehlikeli.
Beyne zarar veriyor
Dördü şüpheli olmak üzere, 13 etken madde nörolojik gelişime zarar veren özellikte. Hiperaktivite, davranış bozuklukları, düşük IQ, yol açtığı zararlardan bazıları.
Üreme sistemini bozuyor
Dokuzu şüpheli olmak üzere, 26 etken madde üreme sistemi için zararlı niteliğe sahip. Bunlar, üreme sistemine toksik etkiler gösteren, üreme fonksiyon ve kapasitesini azaltan, doğurganlığa veya doğmamış çocuğa zarar verebilen maddeler.
Çiftçiye ve ekosisteme zararlı
Raporda 13 etken madde çiftçiler ve tarım işçileri için çok zararlı olarak belirtiliyor. 10 etken madde arılar, 10 etken madde faydalı böcekler, 3 etken madde kuşlar, 10 etken madde suda yaşayan canlılar, 1 etken madde su yosunları için çok zehirli.41 pestisit arasından üç etken madde biyolojik birikim yapıyor ve beş etken madde ise uzun süre çevrede kalarak zehirli etkisini koruyabiliyor. Raporda sunulan maddelerin tehlike seviyelerine göre sınıflandırılmasına ise buradan ulaşabilirsiniz.
Araştırma kriterleri
Yapılan araştırmada Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Uluslararası Kanser Araştırmaları Kurumu (IARC), ABD Çevre Koruma Ajansı (EPA), Pestisit Eylem Ağı (PAN), Greenpeace ve Uluslararası Temel ve Uygulamalı Kimya Birliği (IUPAC) kurumları tarafından yapılan değerlendirmeler esas alındı. Bu kurumların periyodik olarak çıkardığı yayınlarda veya resmi internet sitelerinde pestisitlerin yol açtığı zararlar üzerine çeşitli bilgiler mevcut.
32 tanesi Avrupa Birliği’nde yasaklı
Bakanlığın listesinde yer alan 41 pestisitten 32 pestisitin Avrupa Birliği’nde kullanımına onay verilmediğinin hatırlatıldığı raporda, Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan bu pestisitlerin Türkiye’de neden hala kullanıldığı sorusunun cevaplanması isteniyor.
Zehirsiz Sofralar Sivil Toplum Ağı, insan sağlığına ve doğal hayata daha fazla zarar vermemek için Bakanlığın üniversitelerden görüş istediği 41 adet pestisit etken maddesinin kullanımının yasaklanarak topraklarımızın, suyumuzun ve tüm canlıların gıdasının zehirlerden temizlenmesini talep ediyor. Bunun için change.org üzerinden başlattıkları bir kampanya da mevcut.
Bakanlıktan üç talep
Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli ile Gıda ve Kontrol Genel Müdür Vekili Harun Seçkin’den randevu isteyen Zehirsiz Sofralar Sivil Toplum Ağı, aşağıdaki kampanya taleplerini bu görüşmede yetkililere iletecek:
1-Dünya Sağlık Örgütü tarafından “son derece tehlikeli”, “yüksek seviyede tehlikeli” ve “muhtemel kanserojen” olarak belirlenen ve tarımda kullanılan 13 etken madde (Difenacoum, ethoprophos, cyfluthrin, beta-cyfluthrin, zeta-cypermethrin, fenamiphos, formetanate X formetanate hydrochloride, methiocarb, methomyl, tefluthrin, zinc phosphide, glyphosate, malathion) öncelikle ve acilen yasaklansın.
2-Pestisitlerin tamamının 2030 yılına kadar yasaklanması, doğa dostu, zehirsiz yöntemlerle tarımsal üretim yapılması için Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından gerekli adımlar atılsın; doğa dostu tarım yöntemleri ve bu yöntemlerle tarım yapan küçük üreticiler desteklensin; üreticileri doğa dostu, zehirsiz yöntemler kullanmaya teşvik edecek politikalar uygulansın.
3-Türkiye’de tarım ve gıda ürünlerinde kullanılan pestisitlerle ilgili denetimler artırılsın, elde edilen denetim sonuçlarıyla ilgili şeffaflık sağlansın.
