Salgınla birlikte bir çok özel işletmenin, hatta Devlet’in uzaktan çalışmaya geçtiğini biliyoruz, görüyoruz, yaşıyoruz. Uzaktan çalışmanın, hem işletmelerin hem de çalışanların işine geldiğine şahit olduğumuz gibi, bu şekilde çalışmanın şikâyet konusu olduğu da ortada. Bunun sebebi sınırların belli olmamasıydı.
Olmamasıydı diyoruz, çünkü bu sınırlar geçtiğimiz hafta yayımlanan Uzaktan Çalışma Yönetmeliği ile hemen hemen belirlendi. Bundan sonrası uygulama ile belli olacak.
UZAKTAN ÇALIŞMANIN USUL VE ESASLARI
1- Öncelikle her işte olduğu gibi uzaktan çalışma da bir sözleşmeye dayanacak. Saatleri, yeri, ücreti, araçlar, ekipman işverenin işçi ile kuracağı iletişim neticesinde belirlenecek.
2-Çalışma mekânı ile ilgili düzenlemeler ve bu düzenlemelerden kaynaklanacak maliyetlerin, örneğin yeni bir masa alımı gibi, nasıl karşılanacağı işveren ve uzaktan çalışan arasında bir karara bağlanacak.
3-Mal veya hizmetin üretimi sırasında kullanılacak olan gerekli malzeme ve iş araçları işveren tarafından karşılanıyorsa, bu malzeme ve araçlar, teslim edildiği tarihteki bedellerini de gösterir yazılı bir belge ile uzaktan çalışana teslim edilecek.
4-Bu sürede doğacak mecburi giderlerin ne şekilde karşılanacağı sözleşmede belirtilecek. Yani elektrik, su, ısıtma giderlerinin taraflarca nasıl karşılanacağı belirlenecek. Hatta yemek bedelinin de bunlara katılması icap edecek.
5-Çalışma süreleri elbette ilgili kanunda belirtilen süreleri aşamayacak ancak, zaman aralıkları taraflarca belirlenecek. Fazla çalışmalar işverenin yazılı talebi ve uzaktan çalışanın kabulü ile mümkün olacak.
6-Belki de her şey kadar önemli olan bir diğer nokta da yönetmeliğin konularından biri: İletişim. Yönetmeliğe göre iletişimin hangi zaman aralığında ve hangi yollarla yapılacağı da taraflarca belirlenecek. Kimse keyfe keder telefon araması, görüntülü arama, şu bu yapamayacak.
VERİLER VE İŞ GÜVENLİĞİ NE OLACAK?
Normalde iş yeri ortamında kullanılan ve korunan verilerin dışarıya çıkarılması işletmeler açısından bir sıkıntı oluşturabilir. İşveren tarafı sözleşmede bu konudaki işletme kurallarını ve mevzuatı uzaktan çalışana bildirecek.
İşveren, iş güvenliği ile ilgili önlemlerin alınması konusunda uzaktan çalışanı bilgilendirmek, eğitimini vermek ve sağlayacağı ekipmanla desteklemek zorunda.
MEVCUT SÖZLEŞMELERİN DURUMU
İşçiler, mevcut sözleşmelerinin uzaktan çalışma sözleşmesine dönüştürülmesini yazılı olarak işverenden talep edebilirler. Talep, işverence değerlendirilip 30 gün içinde yazılı olarak cevaplanmak zorunda. İşveren talebi olumlu ya da olumsuz olarak cevaplayabilir.
UZAKTAN ÇALIŞMADAN GERİ DÖNMEK
Uzaktan çalışmaya başlayan bir işçi, her zaman normal çalışmaya dönme talebinde bulunabilir. İşveren bu talebi öncelikle değerlendirmek zorundadır, ancak yönetmelikten anlaşılan bu talebi kabul etmek zorunda değildir.
İŞVERENİN TOPLU YA DA KISMÎ OLARAK UZAKTAN ÇALIŞMAYA GİTMESİ
Kanunda yazılı zorlayıcı nedenlerle işveren toplu ya da kısmî olarak uzaktan çalışma kararı alabilir, bunun için işçinin talep ya da onayı aranmaz.
EKSİKLER VAR
Yönetmelik bu konudaki yasal eksikliği ortadan kaldırmış durumda. Ancak bazı konuların da çok zaman geçirmeden daha açık ifade edilmesi lazım. Örneğin sözleşme şartlarına uyulmaması durumunda bunun tespitinin nasıl yapılacağı, mekân belirlenmiş olsa bile bunun nasıl kontrol edileceği, mekân belirlemenin aslında işin doğasına aykırı olup olmadığı, mecburi giderlerin ve bunların giderleştirilmesinin sınırı, belirsiz süreli yapılacak bir uzaktan çalışma sözleşmesinden cayma hakkı verilip verilmemesi, vb.
Umarım yönetmeliğin bu haliyle yapılacak sözleşmeler, ilerleyen süreçte yargının yükünü de artırmaz.
