Günün en seksi konusu yüksek yargının gırtlak gırtlağa gelmesi. Bu konuda mangalda kül, yüreklerde yufka, gözlerde yaş bırakmayan bir makale patlatacağım, ama ne olup bittiği hakkında en ufak bir fikrim yok. Uzun süredir “Türkiye ekonomisi nereye koşuyor” başlıklı bir makale üzerinde çalışıyorum, ama öncü gösterge ve gerçek veriler o denli birbirine tezat bir manzara çiziyor ki, makul bir sonuca erişmek beni aşar. Her zamanki gibi dünya ekonomisi üzerine ahkam keseyim dedim, Perşembe gecesi Powell öyle bir sopa attı ki boğalara, hepsi öküz oldu. Powell’in mesajını hazmetmek zaman alacak.
En iyisi Borsa’yı yazayım. Zaten 1990-2015 döneminde en kalabalık ve trafik çekme marjı en düşük olan bu sektörde artık yazar kalmadı. Eski çanları bardak yaparlarmış, eski borsa uzmanları da YouTuber oldu.
Tezimi çok basitçe özetleyeyim de, boşu boşuna 900 kelime okumayın:
- Yerel seçim sonuçları belli oluncaya kadar Borsa’da ralli bitti. İstisnası var, onu da yazdım.
- Ancak derin bir ayı pazarı da beklemiyorum. Mevduatla karşılaştırıldığında para kaybedersiniz sadece.
- Yerel seçim sonuçları ve global konjonktür Borsa’nın 2024 performansını belirler. Ben temkinli iyimserim.
Enflasyon muhasebesine dikkat
Sabah Yüce Atama saygı görevimi ifa ettikten sonra, oturdum DuckDuckGo’nun başına karanlık web’de enflasyon muhasebesinin borsa şirketlerine etkilerini araştırmaya başladım. Bu konuda iki tane kaynak, 100 binden fazla sonuç var. Millet birbirinden çalmış, habere takla attırıp kendi malı gibi pazarlamış. Bu haberleri makalenin en altında referans olarak sizlere sunacağım. Ama işin özeti 3 ana noktaya dayanıyor:
- Enflasyon muhasebesinin ticari bankalar başta finans kesimine uygulanıp uygulanmayacağı müphem. Mehmet Şimşek Plan ve Bütçe Komisyonu sunumunda “uygulanmayacak” dedi. EĞER uygulanırsa, Borsa çöker, çünkü kârlar %60 bazında düşebilir.
- Bu uygulamadan kârlı ve zararlı çıkacak şirket ve sektörler hakkında bir kaç yorum var, ama toplam BİST-100 kar büyümesini nasıl etkiler, hiç bir kaynak bulamadım. İşte, en büyük sorun da bu. Enflasyon muhasebesine geçiş, hisse seçimini 5 kurşun dolu altıpatlarla Rus ruleti oynamaya çevirdi.
- Şahsi kanaatim, finans kesimi bu uygulamadan azade tutulsa da, genel kârlılık düşecek. Yani, 12 ay sonrası F/K oranları yükselerek, hisselerin halihazırda algılanandan daha pahalı olduğu ortaya çıkacak.
Çılgın bir halka arz dalgası ikincil piyasanın kanını emiyor
Sene sonuna kadar daha 16 şirket halka arz olacakmış. Bu sene toplam 60 halka arzla rekor kıracağız. Krediye erişemeyen şirket özsermayesini takviye etmek için borsaya koşuyor, ama Türkiye’de tasarruf havuzu sınırlı. Bir hisseden çıkıp ötekine girenler var. Çin otoriteleri bile endeksin yükseldiği dönemlerde halka arzlara fren basar.
Bizde, halka arz krediye alternatif olarak teşvik ediliyor. Halbuki halka arz olan şirketlerin çoğu aslında private equity yatırımına muhtaç, start-up çapında kuruluşlar. Bunların halka arz ettiği hisse miktarı o kadar düşük ki, benim whisky arkadaşlarımla bir araya gelip 5 aracı kurumdan alım yapsak tahtayı ele geçirir, manipülasyonun MEGAplasyonu yaparız.
Mevduat faizlerinde yükseliş başladı, 2024 sonuna kadar durmaz.
Sene sonunda TCMB faizi %40. Mevduatta net %50 getiriye hazırlanın. Eminim yorum atan troller ”Baba enflasyon Ocak’ta %70’e çıkacak, %50’ye niye paramı bağlayayım?” diye soracak. Çok basit. Ekonomik kuramda “kâr maksimizasyonunun” eşdeğeri “zarar minimizasyonudur”. Mevduat getirisini telafi etmek için Borsa’da en az %60-65 prim yapacak kağıtlar seçmek gerekir. BİST-100 yerinde sayarken, %60 prim yapacak kağıdı bulmak da Warren Buffett’i iç çamaşırınızda sallamak kadar zor bir iştir.
Üstelik, mevduat faizlerinde artış sürecek. Aşağıda arz edeceğim, eğer Erdoğan ve Bahçeli İstanbul, Antalya ve Mersin’i alırsa, Şimşek-Erkan ikilisine “Al ekonomiyi, ne istersen yap” diyecek. O senaryoda, 2024 sonunda politika faizi EN AZ %50, mevduat da %60-65’e yükselir. Bizim 2024 ortalama enflasyon tahminimiz %55 civarında. Yani, bir noktada mevduat reel olarak cazip hale gelecek. Anavatanı mevduat olup da geçici olarak hisselere göçenler evine dönecek.
İç talep çökertilecek, ihracata konjonktür dayağı
Halen en fazla rağbet gören hisseler perakende ve diğer iç tüketime yönelik üretim yapan şirketler. Ama, ekonomi programının başarılı olması için iç talebin soğutulması şart. Powell da söylüyor. “Enflasyonla mücadelenin bedeli resesyon”. Gelecek sene büyüme 2023’e nazaran yarı yarıya düşebilir.
Avrupa ekonomisi perişan, ihracatçı kâr edemiyor. İşini krediyle döndürenler de yüksek faize katlanamıyor. Bu ortamda yatırım yapacak şirket bulmak çok zor olacak.
Gelişen Piyasalar’dan (GOP) hızla para kaçıyor
Gelişen Piyasalar hikayesi bitti. Ekim’de hisselerden $17.2 milyar sıcak para kaçtı. Son 2 ayda GOP hisselerinden kaçan toplam yabancı sermaye $20 milyarı aştı. Bunlar Çin hariç verilerdir. Orası ölü zaten, yılbaşından bu yana $81.4 milyar kaçtı Asya devinden.
Bu ortamda NİYE para girsin Borsa İstanbul’a? Dışkımızda boncuk mu var?
Yerel seçimler büyük muamma
Eğer AKP-MHP yerel seçimlerde 2019’da kaybettikleri büyük kentleri, özellikle yukarda arz ettiğim İstanbul başta zengin kentleri geri alırsa, Erdoğan Mehmet Şimşek’e ne istersen yap der. Niye zengin kentler? Bakınız: Kentsel dönüşüm yasası. Her padişah ulufe ve ganimet dağıttığı sürece başta kalır. Erdoğan’ı sırtında taşıyan dev taban da uzun süredir kuru ekmeğe talim ediyor, yeni yem şart.
Bu senaryoda Türkiye’ye 2012’den bu yana görmediğimiz kadar sıcak para yağar. İlk geleceği adres de Borsa İstanbul’dur.
Peki, ya muhalefet bir şekilde toparlanıp 2019 kazanımlarını koruyabilirse? O zaman 2024 rallisi konusunda daha temkinli olurum. Bence Yılmaz-Şimşek-Erkan ekibi görevde kalır da, önemli kararlardan önce Erdoğan’dan izin gerekir. Erdoğan da muhalefetin sesine göre rota çizer. Karşısında güçlü bir muhalefet oluşursa, istikrar programı sulandırılır.
Bir istisna daha var. Borsa İstanbul hala ucuz ve çok sayıda GOP fonunun yeterince pozisyonu yok. Geçen haftayı kapsayan veriye göre, uzun bir seri bozuldu ve yabancılar ilk kez $83 milyon hisse aldı. Bu akımları yakından takip ederim. Eğer 3 hafta aralıksız $100 milyon veya üstünde para girişi görürsem, alıcı olurum. Yabancının geldiği tahtada gül bitermiş.
