Hava kirliliğine maruz kaldıktan sonra değişen beyin ağı bağlantısını ortaya koymak için yapılan ilk kontrollü deneyde, trafik kirliliğine maruz kalan insanların iki saat kadar kısa bir süre içinde beyin fonksiyonlarında azalma belirtileri görüldü.
British Columbia ve Victoria üniversitelerinden bir ekip tarafından yayınlanan araştırma, egzoz dumanlarına maruz kalmanın insan beyni üzerinde ciddi etkileri olabileceğini ortaya koyuyor. İşe gidip gelirken veya dışarı çıktığınızda kendinizi trafikte bulursanız bu durum daha da kötü olabilir.
Hakemli bilimsel dergi Environmental Health‘de yayımlanan araştırmanın ortak yazarı, nöropsikolog Jodie Gawryluk şöyle konuştu: “Bu değişikliklerin işlevsel etkilerini tam olarak anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var ama insanların düşünme veya çalışma becerisine zarar vermesi olası.”
Beyin aktiviteleri azalıyor
Beynin işlevsel bağlantısına odaklanan çalışma, organ bölümlerinin birbirleriyle ne kadar iyi iletişim kurabildiğini veya etkileşime girebildiğini test ediyor.
Araştırma ekibi, 25 sağlıklı yetişkinin bir kısmını laboratuvarda kısa bir süre egzoza, bir kısmını ise filtrelenmiş havaya maruz bıraktı ve her maruz kalmadan önce ve sonra katılımcıların beyinlerindeki etkileşimi ölçmek için fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme (fMRG) kullandı.
Katılımcıların içsel düşüncelerinin ve anılarının depolandığı varsayılan mod ağına (DMN) bakılan çalışmada, beynin egzoza maruz kalmasından sonra DMN’inin çalışmadaki filtrelenmiş havaya maruz kalanlardan daha az aktiviteye sahip olduğu saptandı.
‘Uzun süre maruz kalmak ciddi sonuçlara yol açabilir’
Çalışmanın başyazarı ve psikoloji profesörü olan Jodie Gawryluk, “DMN’deki değişen fonksiyonel bağlantının, azalan bilişsel performans ve depresyon semptomlarıyla ilişkili olduğunu biliyoruz, bu nedenle aynı ağları kesintiye uğratan trafik kirliliğini görmek endişe verici” dedi.
Araştırmanın bir diğer ortak yazarı Chris Carlsten de “Bilim insanları onlarca yıldır beynin hava kirliliğinin zararlı etkilerinden korunabileceğini düşündü” dedi: “Dünyada türünün ilk örneği olan bu çalışma, hava kirliliği ve bilişsel yetenekler arasında bağlantı olduğu hipotezini destekleyen yeni kanıtlar sunuyor.”
Kısa süreli maruziyetten sonra katılımcıların beyin işlevi normale dönüyor ancak araştırmacılar, uzun süreli maruz kalma durumunda (bir seferde saatlerce trafikte oturmak gibi) kalıcı beyin hasarına yol açabileceğini düşünüyor.
2008’de Zuyd Üniversitesi‘ndeki Hollandalı araştırmacılar tarafından yapılan ayrı bir araştırma da egzoza maruz kalmanın beynin stres tepkisi bölümünü tetiklediğini ortaya çıkarmıştı. Bu araştırmacılar ayrıca, egzoza uzun süre maruz kalmanın beyin sağlığı üzerinde kalıcı, olumsuz etkileri olabileceği konusunda görüş bildirmişti.
