Amerika Birleşik Devletleri’nde yürütülen yeni bir çalışma Ay’da potansiyel su kaynaklarına dair yeni ihtimalleri ortaya çıkardı. Buna göre bilim insanları çok eski volkan patlamalarının Ay’da beklenmedik su kaynakları meydana getirmiş olabileceğini düşünüyor.
Colorado Üniversitesi Atmosferik ve Uzay Fiziği Laboratuvarı’ndan araştırmacılar, geçmiş çalışmalarında Ay’da sanılandan daha fazla su bulunduğu görüşüne destek veren bulgulara ulaşmıştı. Yeni çalışmada araştırmacılar bu suyun nereden kaynaklandığı sorusuna odaklandı.
Çalışmayı yürüten araştırmacılar Ay üzerinde zaman içinde bir buz katmanı oluştuğu düşüncesinde. Araştırmacılara göre bu buz katmanı öyle büyüktü ki, o dönemde insanoğlu Dünya’da varolsaydı, Ay’ın yüzeyinde gece ve gündüz çizgisinden görülebilirdi.
Ay’da su nasıl oluşmuş olabilir?
Bundan 2 ila 4 milyar yıl önce Ay’da bulunan on binlerce yanardağın patladığı ve yüzeye yüzbinlerce kilometre kare lav aktığı tahmin ediliyor. Bu volkanik faaliyetler devasa nehirler ve göller oluşturdu. Bilim insanlarına göre Dünya’da yaşanan patlamalar Ay’daki patlamaların yanında “cüce” kalıyor.
Çalışmaya göre öncelikle Ay’daki volkanik faaliyetler karbon monoksit ve su buharından devasa bulutlar oluşturdu. Bu dev bulutların hareket ederek ince ve geçici bir atmosfer yaratığı sanılıyor.
Sonrasında ise su buharının Ay’ın yüzeyine inerek buz tabakaları oluşturduğu üzerinde duruluyor. Buz tabakalarının o dönemde bugünkü kraterlerin yüzeyinde oluştuğu ve onlarca metre kalınlığında olabileceği tahmin ediliyor.
Çalışmada hangi bulgular elde edildi?
Çalışma kapsamında Ay milyarlarca yıl öncesindeki görünümüne göre modellendi. O dönemde Ay’da her 22 bin yılda bir volkanik patlama yaşanıyordu. Çalışma ekibi bu patlamalar sırasında salınan su buharının yüzde 41’inin sonradan Ay yüzeyinde buz oluşturduğunu hesapladı.
Hesaplamalara göre yaklaşık 8,2 katrilyon kilogram volkanik su Ay buzuna dönüştü. Bir kıyaslama yapacak olursak, bu su miktarı ABD’deki Michigan Gölü’ndeki su seviyesinden fazla bir miktara denk geliyor. Araştırmacılar kutuplardaki kalın buz tabakalarının Dünya’dan görülebilecek büyüklükte olduğunu belirtiyor.
Bilim insanlarına göre atmosfer yaklaşık bin yıl kadar önce kayboldu. Bu durum yeterince buz oluşması için gereken zamanın olduğuna işaret ediyor. Oluşan buz hala Ay’da olsa da, Ay yüzeyinin ya da tozun altına gömülü halde duruyor.
Büyük su katmanlarının yüzeyin 5 ila 10 metre altında olduğunu belirten araştırmacılar, bu buz kütlesinin sondajla bulunması gerektiğini ifade ediyor. Bilim insanları bu suyun Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) tarafından insanoğlunun yeniden Ay’a gitmesini amaçlayan Artemis misyonu için içilebilir su kaynağı sunabileceğini ve ayrıca roket yakıtı için de bir kaynak olarak kullanılabileceğini umuyor.
