Bedelli askerlik her gündeme geldiğinde bir yazı yazarım. Her yazının başında da derim ki:
Bedelli askerlik evlere şenlik bir konu. Çok ekmek çıkıyor.
Bedelli askerliğe karşı çıkanlar ayrı yerden saldırıyor, bunu savunanlar türlü türlü bahaneler icat ediyor.
Bize düşen ekmek de bunun bazen vergisel boyutunu incelemek, bazen de sosyal güvenlik boyutunu eşelemek.
Biliyorsunuz 13 Temmuz 2022 tarih ve 31892 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7415 Sayılı Askerî Ceza Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile yoklama kaçakları, saklı veya bakaya olanların da bedelli askerlikten yararlanma yolu açıldı ya, hemen bir yazı patlatalım.
VERGİ BOYUTU
Öncelikle bedelli askerlik istisnai bir uygulama olduğu için, bedelli askerliğin bedelinin gider olarak yazılıp yazılmayacağı ile ilgili vergi kanunlarımızda açık bir düzenleme yok.
ÜCRETLİLERİN DURUMU
Bedelli askerlik yapmak isteyen kişi, kamuda ya da özel sektörde ücretli olarak çalışıyorsa, kendi ödediği bu bedeli ücret matrahından düşmesi mümkün değil. Dolayısıyla düşük matrah düşük vergi kesintisi gibi bir durum söz konusu olamaz.
ÜCRETİ İŞVEREN ÖDÜYORSA?
Peki bu ücreti işveren öderse? İşte burada durum biraz şenlikli.
Çünkü işveren, işlerinin aksamaması için çalışanının bedelli askerlik bedelini öderse, bu tutar ücret olarak değerlendirilmeli.
Gelir Vergisi Kanunu da ücreti, hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatler olarak tanımladığına göre, bu ücretin üzerinden gelir vergisi kesintisi de yapılması kaydıyla işletme tarafından gider yazılabilir.
TİCARETLE UĞRAŞANLAR?
Ya ticaretle uğraşıp da, bedelli askerlik yapmak isteyenler?
Onların durumu çok parlak değil. Çünkü giderin tarifinde “işlerin idame ettirilmesi” gibi bir ifade kullanılmış olsa da, işi idame ettirme ile bedelliyi birbirine direkt bağlamak mümkün görünmüyor.
İdame ettirme başka türlü de sağlanabilir durumda. Yakınlar ya da ücretli bir çalışan bunu halledebilir.
SERBEST MESLEK MENSUPLARI
Gelelim avukat, doktor, diş hekimi ya da mali müşavirler gibi serbest meslek mensuplarına.
Bizim durumumuz ticaretle uğraşanlardan daha farklı. Bilgi ve ihtisasın yanı sıra, şahsi mesai mecburiyeti var.
Yani ben yanımda işlerin idame ettirilmesi için 1 değil 11 kişi de çalıştırsam, işin idamesi mümkün değil.
Diş hekiminin, dolguyu yanında çalıştırdığı birine yaptırdığı görülmüş mü?
Avukatın bir davaya herhangi birini göndermesi olacak şey mi?
E durum böyleyken serbest meslek mensuplarının durumu ticaretle uğraşanlardan ayrılıyor.
Ben serbest meslek mensuplarının, bedellinin bedelini gönül rahatlığıyla gider yazabileceğini düşünüyorum.
BEDELLİ İÇİN KREDİ KULLANILIRSA?
Bedellinin bedeli için kredi kullanılırsa ne olur?
Bütün meslek grupları için yine yukarıdaki koşullar geçerli gibi duruyor.
Bedeli gider yazabiliyorsanız, bedelin eklerini de gider olarak yazmak mümkün.
ALTIN YUMURTLAYAN TAVUK
Velhasıl bedellinin bedeli, kimi yerlerde altın yumurtlayan tavuk gibi.
Yumurtladıkça yumurtluyor.
Ödediğin bedeli gider yazıyorsun, bedelli askerlik bedelsiz hale geliyor.
Bir ara da sosyal güvenlik boyutunu eşeleriz, tavuktan bir yumurta daha çıkartırız.
