20 Aralık 2019 Tarihli Resmî Gazete
Sayı: 30984
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından:
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı, 23/6/2010 tarihli ve 2010/643 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Enerji ile İlgili Ürünlerin Çevreye Duyarlı Tasarımına İlişkin Yönetmeliğin uygulanmasına yönelik olarak fanların piyasaya arz edilmesi ve/veya hizmete sunulması ile ilgili çevreye duyarlı tasarım gereklerini belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, Enerji ile İlgili Ürünlerin Çevreye Duyarlı Tasarımına İlişkin Yönetmelikte belirtilen enerji ile ilgili diğer ürünlerle entegre olanlar da dahil olmak üzere elektrik giriş gücü 125 W ile 500 kW arasında olan motorlarla tahrik edilen fanları kapsar.
(2) Bu Tebliğ; aşağıda belirtilen ürünlere entegre edilmiş fanları kapsamaz:
a) Ana fonksiyonu yerine getirmek amacıyla kullanılan aynı şaft üzerine sabitlenmiş, 3 kW ve daha az tek bir elektrik motoru bulunan ürünleri.
b) Azami elektrik giriş gücü 3 kW’a eşit ve bundan az olan kurutmalı çamaşır makinaları ve çamaşır kurutucuları.
c) Fan veya fanlara ayrılan azami elektrik giriş gücü 280 W’dan az olan mutfak davlumbazları.
(3) Bu Tebliğ, aşağıda belirtilen fanları kapsamaz:
a) 30/6/2016 tarihli ve 29758 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler ile İlgili Yönetmelik (2014/34/AB)’te tanımlanan muhtemel patlayıcı ortamlarda kullanılacak şekilde tasarlanan fanlar.
b) 10/7/2013 tarihli ve 28703 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yapı Malzemeleri Yönetmeliği (305/2011/AB)’nde belirtildiği üzere yangın güvenlik gereklilikleri açısından sadece acil durumlarda ve kısa süreli çalışacak şekilde tasarlanan fanlar.
c) Aşağıdaki koşullarda çalışacak şekilde özel olarak tasarlanan fanlar:
1) Hareket ettirilen gazın çalışma sıcaklığının 100oC’den fazla olduğu ortamlar için tasarlanan fanlar.
2) Fanları tahrik eden motorun gaz akışının dışında yer alması durumunda, motorun ortam çalışma sıcaklığının 65oC’den yüksek olduğu ortamlar için tasarlanan fanlar.
3) Fanları tahrik eden motorun, gaz akışının dışında yer alması durumunda, motor için ortam çalışma sıcaklığının ve/veya hareket ettirilen gazın yıllık ortalama sıcaklığının -40oC’den düşük olduğu ortamlar için tasarlanan fanlar.
4) Besleme voltajı > 1000 V AC veya > 1500 V DC olan fanlar.
5) Zehirli, çok korozif veya yanıcı ortamlar veya aşındırıcı maddelerin bulunduğu ortamlardaki fanlar.
ç) Ambalaj, ürün bilgileri ve teknik dosyada bu fıkranın (a), (b) ve (c) bentleri ile ilgili olarak sadece tasarlandıkları amaç için kullanılacağının ve bu bentle ilgili olarak da hedeflenen ürün/ürünlerde kullanılacağının açıkça belirtilmesi zorunlu olan fanlar hariç olmak üzere; bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce piyasaya arz edilmiş olan ürünlere takılı fanların ikamesi olarak 1/1/2018 tarihinden önce piyasaya arz edilen fanlar.
d) Dakikada 8.000 veya daha yüksek devirdeki optimum enerji verimliliğinde çalışmaya göre tasarlanan fanlar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Tebliğ; 29/6/2001 tarihli ve 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanuna ve 23/6/2010 tarihli ve 2010/643 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Enerji ile İlgili Ürünlerin Çevreye Duyarlı Tasarımına İlişkin Yönetmeliğe dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Tebliğin uygulaması bakımından Enerji ile İlgili Ürünlerin Çevreye Duyarlı Tasarımına İlişkin Yönetmelikte yer alan tanımlara ek olarak aşağıdaki tanımlar geçerlidir:
a) AB: Avrupa Birliğini,
b) Aksiyel fan: Döner pervane ya da pervaneler sayesinde oluşturulan türbülanslı teğet hareket sayesinde, bir veya daha fazla pervanenin dönme eksenine eksenel yönde gaz iten fanı (aksiyel fan, bir silindirik gövde, giriş veya çıkış kılavuz kanatçıkları veya bir orifis paneli veya orifis halkası ile donatılmış olabilir veya olmayabilir),
c) Bakanlık: Sanayi ve Teknoloji Bakanlığını,
ç) Çapraz akışlı fan: Pervaneden geçen gaz akışının, temel olarak pervaneye giriş ve çıkış eksenlerine dik yönde olduğu bir fanı,
d) Çıkış kılavuz kanatçıkları: Pervane sonrasına yerleştirilen, pervaneden gelen gaz akışını yönlendiren ve ayarlanabilir veya ayarlanamaz kanatçıkları,
e) Fan: Birim kütle başına işi 25 kJ/kg’ı aşmayan, içinden geçen gazın, genellikle hava, sabit debiyle hareket etmesini sağlayan ve;
1) Pervaneyi optimum enerji verimliliği noktasında tahrik etmek amacıyla elektrik giriş gücü 125 W ile 500 kW arasında olan, 125 W ve 500 kW değerlerindekiler dahil olmak üzere, bir elektrik motoruna sahip veya bu motorla birlikte çalışacak şekilde tasarlanan,
2) Aksiyel fan, santrifüj fan, çapraz akışlı fan veya karma akışlı fan tipleri bulunan,
3) Piyasaya arz edildiğinde veya hizmete sunulduğunda bir motora sahip olan veya olmayan,
döner kanatlı makineyi,
f) Giriş kılavuz kanatçıkları: Pervane öncesine yerleştirilen, gaz akışını pervaneye yönlendiren ve ayarlanabilir veya ayarlanamaz kanatçıkları,
g) Havalandırma fanı: Enerjiyle ilgili ürünlerde kullanılmayan aşağıdaki fanları;
1) Azami elektrik giriş gücü 3 kW’dan fazla olan kurutmalı çamaşır makinaları ve çamaşır kurutucularındaki fanları,
2) Azami klima çıkış gücü 12 kW’ya eşit ve bundan az olan ev tipi klima ürünlerinin iç mekân üniteleri ve iç mekân ev tipi klima cihazlarındaki fanları,
3) Bilgi teknolojisi ürünlerindeki fanları,
ğ) Karma akışlı fan: Pervaneden geçen gaz akışının, aksiyel ve santrifüj fan tiplerindeki gaz akışlarının arasında kaldığı bir fanı,
h) Kısa süreli çalışma: Bir motorun, sıcaklık dengesinin elde edilmesine olanak verecek uzunlukta olmayan bir süre boyunca sabit yükte çalışmasını,
ı) Muhafaza: Pervaneye gelen, pervaneden geçen ve pervaneden uzaklaşan gaz akışına yön veren ve pervanenin çevresinde bulunan gövdeyi,
i) Muhafazalı geriye eğimli santrifüj fan: Bir muhafazaya sahip olan ve pervane kanatlarının dışa doğru olan yönünün dönme eksenine göre geriye baktığı bir santrifüj fanı,
j) Muhafazasız geriye eğimli santrifüj fan: Bir muhafazaya sahip olmayan ve pervane kanatlarının dışa doğru olan yönünün dönme eksenine göre geriye baktığı bir santrifüj fanı,
k) Orifis halkası: İçine fanın yerleştirildiği bir açıklığa sahip olan ve fanın diğer yapılara sabitlenebilmesini sağlayan halkayı,
l) Orifis paneli: İçine fanın yerleştirildiği bir açıklığa sahip olan ve fanın diğer yapılara sabitlenebilmesini sağlayan paneli,
m) Öne eğimli santrifüj fan: Pervane kanatlarının dışa doğru olan yönünün dönme eksenine göre ileri baktığı bir santrifüj fanı,
n) Özgül oran: Fanın optimal enerji verimliliği noktasında, fan çıkışında ölçülen durgun basıncın fan girişindeki durgun basınca bölünmesini,
o) Pervane: Aynı zamanda fan tekerleği olarak da bilinen ve gaz akışına enerji aktaran fan parçasını,
ö) Radyal kanatlı santrifüj fan: Pervane kanatlarının dışa doğru olan yönünün dönme eksenine göre radyal olduğu bir santrifüj fanı,
p) Santrifüj fan: Gazın pervanelere eksenel yönde girdiği ve bu eksene dik yönde çıktığı fanı (pervane bir veya iki girişli ve muhafazalı veya muhafazasız olabilir),
ifade eder.
(2) İlave tanımlar, Ek I ve Ek II’de yer almaktadır.
Çevreye duyarlı tasarım gereklilikleri
MADDE 5 – (1) Bu Tebliğ kapsamına giren fanların çevreye duyarlı tasarım gerekleri Ek-I’de belirtilmiştir.
(2) Fanlar, Ek I’in Kısım 2’sinde yer alan Tablo 1’de tanımlı hedef enerji verimliliği değerinden daha düşük değere sahip olamaz.
(3) Fanlara ilişkin ürün bilgilendirme işlemleri Ek I’in Kısım 3’üne uygun olarak ve aynı kısımda açıklanan usul ile yapılır.
(4) Ek I’in Kısım 2’sinde yer verilen fan enerji verimliliği gereklilikleri, aşağıdaki yerlerde çalışmak üzere tasarlanan fanlar için geçerli değildir:
a) Özgül oranın 1,11’den yüksek olduğu uygulamalardakiler.
b) Gaz olmayan maddelerin endüstriyel işlemler çerçevesinde taşınması sırasında taşıma fanları olarak kullanılanlar.
(5) Ek I’in Kısım 2’sinde yer alan uygulanabilir verimlilik derecesi değerleri, Yapı Malzemeleri Yönetmeliği (305/2011/AB)’nde yer alan yangın güvenlik gereklilikleri açısından hem normal koşullarda hem de kısa süreli olarak acil durumlarda kullanılmak üzere tasarlanan çift kullanımlı fanlar açısından anılan Tablo 1’deki değerlerden % 5 düşürülerek uygulanır.
(6) Çevreye duyarlı tasarım gereklerine uygunluğun ölçümü ve hesaplanması Ek II’de belirtilen gereklere göre yapılır.
Uygunluk değerlendirmesi
MADDE 6 – (1) Enerji ile İlgili Ürünlerin Çevreye Duyarlı Tasarımına İlişkin Yönetmeliğin 10 uncu maddesinde belirtilen uygunluk değerlendirmesi işlemleri, anılan Yönetmeliğin Ek-IV’ünde belirtilen iç tasarım kontrolüne veya anılan Yönetmeliğin Ek-V’inde belirtilen uygunluk değerlendirmesine ilişkin yönetim sistemine göre yapılır.
Piyasa gözetimi ve denetimi
MADDE 7 – (1) Bakanlık, Enerji ile İlgili Ürünlerin Çevreye Duyarlı Tasarımına İlişkin Yönetmeliğin 5 inci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen piyasa gözetimi ve denetimi kontrollerini gerçekleştirirken bu Tebliğin Ek III’ünde düzenlenen doğrulama prosedürünü uygular.
Karşılaştırmalı değerlendirmeler
MADDE 8 – (1) Bu Tebliğ yürürlüğe girdiğinde, piyasada bulunan en yüksek performanslı fanlar için karşılaştırmalı değerlendirmeler Ek IV’te düzenlenmiştir.
Avrupa Birliği mevzuatına uyum
MADDE 9 – (1) Bu Tebliğ; (AB) 666/2013 ve (AB) 2016/2282 sayılı Komisyon Tüzükleri uyarınca değiştirilmiş olan Elektrik Giriş Gücü 125 W ile 500 kW Arasında Olan Motorlarla Tahrik Edilen Fanlarla İlgili Çevreye Duyarlı Tasarım Gereklerine Dair (AB) 327/2011 sayılı Komisyon Tüzüğü dikkate alınarak AB mevzuatına uyum çerçevesinde hazırlanmıştır.
Yürürlük
MADDE 10 – (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinden bir yıl sonra yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 11 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Sanayi ve Teknoloji Bakanı yürütür.
