22 Şubat 2018 Tarihli Resmî Gazete
Sayı: 30340
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından:
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı sorumluluğunda bulunan otomotiv ürünlerinin piyasa gözetimi ve denetimi faaliyetlerinin usul ve esaslarını belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı sorumluluğunda bulunan 28/6/2009tarihli ve 27272 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı Yönetmeliği (2007/46/AT)’nin Ek IV Bölüm 1’inde yer alan teknik düzenlemeleri ve 25/1/2012 tarihli ve 28184 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Motorlu Araçların ve Bunlar için Tasarlanan Römorklar, Sistemler, Aksamlar ve Ayrı Teknik Ünitelerin Genel Güvenliği ile İlgili Tip Onayı Yönetmeliği (661/2009/AT)’nin Ek-3 Zorunlu Olarak Uygulanan BM/AEK Regülasyonları Listesi’nde yer alan BM/AEK regülasyonlarını, 14/8/2014 tarihli ve 29088 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tarım ve Orman Araçlarının Tip Onayı ve Piyasa Gözetimi ve Denetimi Hakkında Yönetmelik (AB/167/2013) ve 22/8/2015 tarihli ve 29453 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İki veya Üç Tekerlekli Motorlu Araçların ve Dört Tekerlekli Motosikletlerin Tip Onayı ve Piyasa Gözetimi ve Denetimi Hakkında Yönetmelik (AB/168/2013) kapsamında yer alan BM/AEK regülasyonlarını, 13/2/2009 tarihli ve 27140 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tekerlekli Araçlar ve Bu Araçlara Takılan ve/veya Araçlarda Kullanılan Aksam ve Parçalar ile İlgili Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu Teknik Düzenlemelerinin Uygulamaya Konulmasına ve Bazı Tebliğlerin Yürürlükten Kaldırılmasına Dair Tebliğ (SGM-2009/1)’in Ek-1’inde yer alan ve zorunlu uygulanan diğer regülasyonlar ile Avrupa Birliği tarafından yayımlanan ve Bakanlıkça yönetmelik veya tebliğ olarak uyumlaştırılarak yürürlüğe konulan tip onayı mevzuatı kapsamındaki otomotiv ürünlerinin piyasa gözetimi ve denetimi faaliyetlerinin usul ve esasları ile uygunsuzluk halinde alınacak önlem ve yaptırımları kapsar.
(2) Bu Yönetmelik, birinci fıkrada belirtilenler dışındaki teknik düzenlemelerde yer alan ürünler ile 26/10/2016 tarihli ve 29869 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelik kapsamında yer alan tadilat ve montaj işlemlerine ilişkin hususları kapsamaz.
(3) Bu Yönetmelik, kullanımdaki araçlar üzerinde yapılacak incelemeleri kapsamamakta olup, bu araçların karayolu yapısı ve trafik güvenliğine dair değerlendirmeler 23/9/2004 tarihli ve 25592 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Araç Muayene İstasyonlarının Açılması, İşletilmesi ve Araç Muayenesi Hakkında Yönetmelik ile 18/7/1997 tarihli ve 23053 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Karayolları Trafik Yönetmeliği kapsamında sorumlu otoritelerce yerine getirilir. Ancak bu araçlar için gerçekleştirilen gönüllü geri çağırma faaliyetleri bu Yönetmelik hükümleri çerçevesinde yürütülür.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik; 29/6/2001 tarihli ve 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanuna, 3/6/2011 tarihli ve 635 sayılı Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 2 nci, 11 inci, 27 nci maddelerine, 13/11/2001 tarihli ve 2001/3529 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimine Dair Yönetmeliğe dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar ve kısaltmalar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen,
a) Aksam: Bir aracın parçası olarak kullanılmak üzere tasarlanmış, herhangi bir düzenleyici mevzuatın şartlarına tabi olan ve düzenleyici mevzuatın bu konuda açık hükümler içerdiği durumlarda araçtan bağımsız olarak tip onayı verilebilen ürünleri,
b) Araç: Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı Yönetmeliği (2007/46/AT), Tarım ve Orman Araçlarının Tip Onayı ve Piyasa Gözetimi ve Denetimi Hakkında Yönetmelik (AB/167/2013), İki veya Üç Tekerlekli Motorlu Araçların ve Dört Tekerlekli Motosikletlerin Tip Onayı ve Piyasa Gözetimi ve Denetimi Hakkında Yönetmelik (AB/168/2013)’lerinde tanımlanan, karayolunda kullanılan bir motorlu araç veya römorku,
c) Ayrı teknik ünite: Bir aracın parçası olarak kullanılmak üzere tasarlanmış, herhangi bir düzenleyici mevzuatın hüküm ve şartlarına tabi olan ve düzenleyici mevzuatın bu konuda açık hükümler içerdiği durumlarda, sadece belirli bir veya birkaç araç tipiyle bağlantılı olarak, araçtan bağımsız bir şekilde tip onayı verilebilen bir tertibatı,
ç) Bakanlık: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığını,
d) BM/AEK Regülasyonu: 30/9/1996 tarihli ve 96/8657 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile taraf olunan, Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (BM/AEK) İç Ulaşım Komitesince hazırlanan 1958 Tekerlekli Araçların, Araçlara Takılan ve/veya Araçlarda Kullanılan Aksam ve Parçaların Müşterek Teknik Talimatlarının Kabulü ve Bu Talimatlar Temelinde Verilen Onayların Karşılıklı Tanınması Koşullarına Dair Anlaşma ekinde yer alan teknik düzenlemeyi,
e) Dağıtıcı: Tedarik zincirinde yer alan ve araç, sistem, aksam, ayrı teknik ünite, parça veya donanımları piyasada bulunduran, imalatçı veya ithalatçı dışındaki herhangi bir gerçek veya tüzel kişiyi,
f) Düzeltici faaliyet: Bir ürünün ilgili teknik düzenlemesine uygunsuzluğunun ve/veya güvensizliğinin verilen süre içinde üretici tarafından giderilmesi faaliyetini,
g) Duyusal inceleme: Ürünün herhangi bir test veya muayene işlemine tabi tutulmasından önce, denetim personelinin beş duyusunu ve/veya basit ve yaygın olarak kullanımda olan ölçme araçlarını kullanarak yapacağı incelemeyi,
ğ) Gönüllü geri çağırma: Nihai kullanıcıda veya piyasada yer alan ürünlerin üretici tarafından Bakanlığın müdahalesine gerek kalmadan gönüllü olarak ücretsiz geri çağrılma ve düzeltilme işlemlerini,
h) Genel Müdürlük: Sanayi Ürünleri Güvenliği ve Denetimi Genel Müdürlüğünü,
ı) Güvenli ürün: Kullanım süresi içinde, normal kullanım koşullarında risk taşımayan veya kabul edilebilir ölçülerde risk taşıyan ve temel gerekler bakımından azami ölçüde koruma sağlayan ürünü,
i) Güvensiz ürün: Duyusal inceleme veya test ve muayene yoluyla insan sağlığı, can ve mal güvenliği, hayvan ve bitki varlığı ve çevre bakımından güvenli olmadığı tespit edilen ürünü,
j) İl müdürlüğü: Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüklerini,
k) İl müdürü: Bilim, Sanayi ve Teknoloji il müdürlerini,
l) Kanun: 29/6/2001 tarihli ve 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanunu,
m) Müsteşar: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşarını,
n) Numune: Test ve muayene yapılmasına ihtiyaç duyulan hallerde, test, muayene veya belgelendirme kuruluşuna gönderilmek üzere alınan ürünü,
o) Otomotiv ürünü: BM/AEK regülasyonları ile AB tarafından yayımlanan ve Bakanlıkça yönetmelik veya tebliğ olarak uyumlaştırılarak yürürlüğe konulan tip onayı mevzuatı kapsamında yer alan araç, aksam, ayrı teknik ünite ve sistemleri,
ö) Periyodik muayene: Trafiğe çıkarılacak araçların teknik şartlara uyup uymadığının ekonomik yapıları da dikkate alınmak suretiyle 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre belirli zamanlarda yapılan muayenelerini,
p) PGD: Piyasa gözetimi ve denetimini,
r) Piyasaya arz: Bir ürünün yurt içi piyasada ilk kez bulundurulmasını,
s) Riskli ürün: Kullanım ömrü ve uygulanabildiği hallerde hizmete sokulmasına, kurulumuna ve bakımına ilişkin kural ve talimatlar dikkate alınmak kaydıyla, normal veya makul bir şekilde öngörülebilen kullanım koşullarında insan sağlığı ve güvenliği, işyerinde sağlık ve güvenlik, tüketicinin korunması, çevre, kamu emniyeti veya diğer bir kamu yararını makul ve kabul edilebilir ölçülerin ötesinde olumsuz etkileme potansiyeli olan ürünü,
ş) Sistem: Bir araçta bir veya birkaç özel işlevi yerine getirmek üzere bir araya getirilmiş ve herhangi bir düzenleyici mevzuatın şartlarına tabi olan ürün grubunu,
t) Teknik düzenleme: Bir ürünün, ilgili idari hükümler de dâhil olmak üzere, özellikleri, işleme ve üretim yöntemleri, bunlarla ilgili terminoloji, sembol, ambalajlama, işaretleme, etiketleme ve uygunluk değerlendirmesi işlemleri hususlarından biri veya birkaçını belirten ve uyulması zorunlu olan her türlü düzenlemeyi,
u) Tip onayı: Bir onay kuruluşunun bir araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünite tipinin ilgili idari hüküm ve teknik şartları sağladığını gösteren onaylama işlemini,
ü) Uygun olmayan ürün: İlgili teknik düzenlemesine aykırı olan otomotiv ürününü,
v) Üretici: Bir ürünü üreten, imal eden, ıslah eden veya ürüne adını, ticari markasını veya ayırt edici işaretini koymak suretiyle kendini üretici olarak tanıtan gerçek veya tüzel kişiyi; üreticinin Türkiye dışında olması halinde üretici tarafından yetkilendirilen temsilciyi ve/veya ithalatçıyı, ürünü üreticinin yetki vermediği bir ithalatçının piyasaya arz etmesi durumunda da ürünü ithal eden ithalatçı firmayı, ayrıca, ürünün tedarik zincirinde yer alan ve faaliyetleri ürünün güvenliğine ilişkin özelliklerini etkileyen gerçek veya tüzel kişiyi,
y) Ürün Güvenliği ve Denetimi Bilgi Sistemi: Bakanlığın PGD faaliyetlerine ilişkin her türlü bilgi, belge ve verilerin kaydına, elektronik ortamda saklanmasına, gerektiğinde veri girişi, veri çağırma, risk değerlendirmesi ve raporlama uygulamalarına imkân veren sistemi,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Piyasa Gözetimi ve Denetimine İlişkin Usul ve Esaslar, Uygunsuzluk veya Güvensizlik
Halinde Alınacak Önlemler ve Uygulanacak Yaptırımlar
Genel esaslar
MADDE 5 – (1) Otomotiv ürünlerine yönelik PGD faaliyetleri; piyasaya ilk defa arz edilen yeni araçların ve otomotiv ürünlerinin ilgili teknik düzenleme gereklerini sağlayıp sağlamadığının, güvenli olup olmadığının denetlenmesini, güvenli olmayan ürünlerin güvenli hale getirilmesinin teminini ve gerektiğinde her türlü idari tedbirlerin Bakanlık tarafından alınmasını kapsar.
(2) Teknik düzenlemelere uygun ürünlerin güvenli olduğu kabul edilir. Hakkında teknik düzenlemesi bulunmayan ürünler için, 2/10/2012 tarihli ve 28429 sayılı Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği hükümleri uygulanır.
(3) Bakanlık, otomotiv ürünlerine ilişkin PGD’yi denetim personeliyle yürütür, gerekli önlemleri alır ve idari yaptırımları uygular.
(4) Bakanlık otomotiv ürünlerine yönelik PGD’yi, yıllık denetim programının yanı sıra, re’sen veya ihbar ve şikâyet üzerine yapar.
(5) Otomotiv ürünlerine yönelik PGD, aşağıdaki esaslar çerçevesinde yapılır:
a) Satış ve kiralama amacıyla yazılı basın, radyo, televizyon, internet ve benzeri iletişim araçlarında reklam ve ilanları yer alan ve/veya uygunluk belgesi ve/veya fatura düzenlenen ürünler ve/veya araçlar piyasaya arz edilmiş kabul edilir.
b) PGD; ürünün piyasaya arzı veya dağıtımı aşamasında veya ürün piyasada iken ve gerektiğinde; ithalat, ihracat, montaj, hizmete sunum veya bir mal veya hizmet üretilmesi sürecinde de yapılır.
c) PGD faaliyetleri sırasında teknik servislerin ve ürünün uygunluk değerlendirme işlemlerinde yer almayan test, muayene veya belgelendirme kuruluşlarının imkânlarından yararlanılır. Uygunluk değerlendirmesini yapan kuruluş haricinde ürünün test ve muayenesini yapacak kuruluş yoksa denetim personelinin gözetim ve denetiminde, bu kuruluşta veya üreticinin laboratuvarında ürünün test ve muayenesi yaptırılır. Ancak test ve muayene sonucuna göre karar verme yetkisi Bakanlık merkez teşkilatı veya il müdürlüğüne aittir.
(6) Denetim sonucunda tespit edilen uygunsuzluk veya güvensizlik durumunda sorumluluk üreticiye aittir. Dağıtıcının iş yerinde yapılan denetimde, üreticinin adı ve adresi tespit edilir. PGD faaliyetleri sonucunda uygunsuzluğu veya güvensizliği belirlenen ürünlere ilişkin olarak üreticinin tespit edilemediği durumlarda, üreticinin veya ürünü tedarik ettiği kişinin kimliğini 3 iş günü içinde bildirmeyen dağıtıcı, üretici olarak kabul edilir. Üreticinin yurt dışında yerleşik olması halinde yetkili temsilci ve/veya ithalatçı muhatap alınır ve bunlar da üretici ile aynı sorumluluğu taşır.
Denetim şekli
MADDE 6 – (1) PGD, durumun gereklerine göre, aşağıdaki hususlardan bir veya birkaçını kapsayacak şekilde yapılır:
a) Teknik düzenlemenin öngördüğü işaretler ve/veya belgeler üzerinden inceleme.
b) İlgili bir teknik düzenlemenin bulunmadığı hallerde, 5 inci maddede belirtilen düzenlemeler çerçevesinde ürünün güvenli olduğunu gösteren bilgi ve/veya belgeler üzerinden inceleme.
c) Duyusal inceleme.
ç) Test ve muayene.
(2) Teknik düzenlemesine uygun olmayan ve güvensizlik şüphesine yol açan ürünler ile ilgili teknik düzenlemeye uygunluğu belgelenmiş olmakla birlikte duyusal inceleme sonucunda güvensizlik şüphesi veya belgesine uygun üretilmediği şüphesi uyandıran ürünler için tutanağın ilgili bölümü doldurulur ve test veya muayeneye başvurulur.
(3) İlgili teknik düzenlemeye uygunluğu belgelenmiş olsa dahi güvensizliğe ilişkin kesin belirti taşıyan ürünler için tutanağın ilgili bölümü doldurulur ve Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimine Dair Yönetmeliğin 10 uncu maddesi hükümleri uygulanır.
Numune alma, test ve muayene
MADDE 7 – (1) Denetim personeli, ürünün test ve muayenesini gerekli gördüğü takdirde, her türlü test ve muayeneyi yaptırmak üzere denetlenen üründen numune alır.
(2) Ürünün yapısına ve özelliğine göre, test ve muayenelerin gerektirdiği ölçüyü aşmamak üzere, şahit numune alınması fiilen mümkün olmayan haller hariç, biri şahit numune olmak üzere üç takımı geçmeyecek miktarda; araçlar için ise bir adet numune üretici veya dağıtıcıdan bedeli ödenmeden alınır.
(3) Numune alınması halinde, denetim esnasında tutanağın ilgili bölümü doldurulur ve tutanağın bir nüshası üreticiye veya dağıtıcıya teslim edilir. Numune mührü bozulmayacak şekilde denetim personeli ile üretici veya dağıtıcı yahut bunların çalışanlarıyla birlikte mühürlenir ve üzerine tutanak numarası, tarafların bağlantılarını açık olarak gösteren isim, unvan ve imzalar ile ürünün markası, modeli, parti ve seri numarasını taşıyan etiket konulur. Numune alınan ürün araç ise mühürleme işlemi uygulanmaz; araçla beraber uygunluk belgesinin bir örneği üretici veya dağıtıcı tarafından sunulur.
(4) Üretici veya dağıtıcı, numunelere ilişkin, teknik düzenlemede belirtilen tüm belgeleri istenilmesi halinde Bakanlığa ibraz etmekle yükümlüdür.
(5) Test ve muayene yapılması için alınan numune ile tutanağın bir nüshası, Bakanlıkça belirlenen test ve/veya muayene kuruluşuna gönderilir. Test ve/veya muayene kuruluşu tetkikleri en kısa zamanda yapar, sonucunu bir raporla tespit eder ve bu raporu, Bakanlık merkez teşkilatına veya numuneyi gönderen il müdürlüğüne iki nüsha halinde yazılı ve elektronik ortamda gönderir.
(6) Araç test ve muayeneleri üreticinin veya yetkili temsilcisinin katılımıyla yaptırılır. Üreticinin veya yetkili temsilcisinin bildirilen tarihte gelmemesi test ve muayene işlemlerinin gerçekleştirilmesine engel teşkil etmez.
Numune, test ve muayene ücreti
MADDE 8 – (1) Test ve muayene sonucunda, numunenin uygun çıkması durumunda;
a) Test ve muayene, nakliye, bindirme ve indirme ücreti Bakanlığa aittir.
b) Numunenin özelliğini kaybetmemesi durumunda bu husus üreticiye veya dağıtıcıya Bakanlık merkez teşkilatı veya il müdürlüğü tarafından bildirilir. Bildirim tarihinden itibaren bir ay içinde üretici tarafından test ve muayene kuruluşundan alınmayan numune, defterdarlıklara intikal ettirilir. Bu durumda üretici numune bedelini talep edemez.
c) Numunenin özelliğini kaybetmesi durumunda, Bakanlıkça hazırlanan Numune Bertaraf Tutanağı düzenlenerek numune bertaraf edilir ve numune bedeli Bakanlık tarafından üreticiye ödenir.
(2) Test ve muayene sonucunda numunenin ilgili teknik düzenlemeye uygun ve/veya güvenli olmadığının tespit edilmesi durumunda;
a) Test ve muayene, nakliye, bindirme ve indirme ücreti üreticiye aittir. Bu ücretler hakkında 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanır. Bu kapsamda tahsil edilen tutarlar genel bütçeye gelir kaydedilir.
b) Ancak, Bakanlık tarafından bedelsiz olarak test ve muayene hizmeti alınan durumlarda, ilgili teknik düzenlemeye uygun olmadığı ve/veya güvenli olmadığı tespit edilen numuneler için ilgili test ve muayene kuruluşu tarafından fatura edilen bedel, üretici tarafından doğrudan bu kuruluşa ödenir.
c) Bakanlık merkez teşkilatı veya il müdürlüğü, teste tabi tutulan numune veya numunelerin teslim alınması için üreticiye veya dağıtıcıya bildirimde bulunur. Bildirimden itibaren bir ay içinde üretici tarafından test ve muayene kuruluşundan alınmayan numuneyi, “Numune Bertaraf Tutanağı” düzenleyerek bertaraf eder veya ettirir. Bu durumda üretici numune bedelini talep edemez. Teslim alınan numuneler, teknik düzenlemesine uygun ve güvenli hale getirilmeden piyasaya arz edilemez.
(3) Numunenin, üretici dışındaki bir firmadan alınması ve söz konusu firmanın Numune Alma Tutanağı ile birlikte üreticiye başvurması durumunda, numune bedeli üretici tarafından söz konusu firmaya ödenir.
(4) Ulusal veya uluslararası bir projenin uygulanması çerçevesinde alınacak numunelerin bedeli, nakliye, test ve muayene ücretleri, numunenin uygun olup olmadığına bakılmaksızın proje bütçesinden karşılanabilir.
Teknik düzenlemeye uygunsuzluk halinde alınacak önlemler
MADDE 9 – (1) Bakanlık merkez teşkilatı veya il müdürlüğü tarafından güvensiz olmamakla beraber ilgili teknik düzenlemeye uygun olmadığı tespit edilen ürünler için;
a) Üretici, ürünün teknik düzenlemeye uygunsuzluğunu gidermek için düzeltici faaliyet planı sunmak ve düzeltici faaliyet planı çerçevesinde verilen süre içerisinde uygunsuzluğu gidermek zorundadır.
b) Düzeltilebilir uygunsuzlukların giderilmesi amacıyla, düzeltici faaliyet planını 30 gün içinde sunması için üreticiye bildirim yapılır. Bu süre, üreticinin talebi üzerine, bir defaya mahsus olmak üzere 30 güne kadar uzatılabilir. Bu süre içinde düzeltici faaliyet planını sunmayan üretici, düzeltme faaliyetinde bulunmayacağını kabul etmiş sayılır.
c) Üretici tarafından sunulan düzeltici faaliyet planı, gerektiğinde değişiklik yapılarak, il müdürlüğü tarafından onaylanır ve üreticiye tebliğ edildiği tarihten itibaren geçerli olmak üzere teknik düzenlemeye uygunsuzluğun niteliği, ürünün özelliği ve piyasa yaygınlığı durumu değerlendirilerek bir yılı geçmemek üzere düzeltme süresi verilir.
ç) Denetim sonucunda uygunsuzluğunun giderilmesi için süre verilmiş olan bir ürüne aynı uygunsuzluk için tekrar süre verilmez. Ancak verilen süre sonunda uygunsuzluğun üreticinin kusuruna dayanmayan sebeplerle giderilemediğinin tespiti halinde bir yılı geçmemek üzere ek süre verilebilir.
d) Teknik düzenlemeye uygunsuzluk nedeniyle verilen sürelerin takibi ile düzeltme faaliyetinin yerine getirilip getirilmediğinin kontrolü il müdürlüğü tarafından yapılır.
e) (a) bendi uyarınca ürünün teknik düzenlemeye uygunsuzluğunu gidermek için düzeltici faaliyet planı sunmayan ya da düzeltici faaliyet planı sunmakla birlikte verilen süre sonunda uygunsuzluğu gidermeyen üreticiye, Kanunun 12 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen idari para cezası uygulanır.
(2) Uygunluk işaretinin veya uygunluk değerlendirme işlemleri sonucunda verilen belgelerin gerçeği yansıtmadığının, tahrif veya taklit edildiğinin tespit edilmesi halinde, Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulur. Suçtan dolayı yaptırım uygulanmayan hallerde, dava zamanaşımı süresi içinde kalmak şartıyla Kanunun 12 nci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde öngörülen idari para cezası uygulanır.
(3) Uygunluk işaretinin ve belgelerinin ilgili teknik düzenlemenin öngördüğü ebat, görünürlük, silinmezlik, iliştirilecek yer ve benzeri özellikleri bakımından uygun olmadığının tespit edilmesi halinde, birinci fıkra hükümleri uygulanır.
Güvensizlik
MADDE 10 – (1) 6 ncı maddede belirtilen işlemler sonucunda güvenli olmadığı tespit edilen ürünler için;
a) Ürünün piyasaya arzının yasaklanması,
b) Piyasada bulunan ürünlerin toplatılması,
c) Gerektiğinde ürünün hizmet dışı bırakılması,
ç) Ürünün üretici tarafından güvenli hale getirilemediği ya da güvenli hale getirilmesinin mümkün olmadığı durumlarda bertaraf edilmesi,
d) Ürünün teknik düzenlemesinde yer alan diğer önlemlerin alınması,
e) Gerektiğinde trafikten men edilmesinin sağlanması,
kararlarından uygun olanlar orantılık ilkesi gözetilerek verilir.
(2) Birinci fıkrada sayılan önlem kararları alınmadan önce üretici ve/veya dağıtıcı durum hakkında görüşlerini almak üzere tebligatla bilgilendirilir. Üretici ve/veya dağıtıcı tebligatın kendisine ulaşmasından itibaren on gün içerisinde savunma hakkını kullanır ve ilgili Genel Müdürlüğe yazılı olarak cevap verir.
a) İnsan sağlığı ve güvenliğinin veya mevzuatla korunan diğer bir kamu yararının tehlikede olduğu acil hallerde bu sürenin dolması beklenmeyebilir. Savunma hakkı verilmeden bir karar alınması halinde, üretici ve/veya dağıtıcıya cevap verebilme fırsatı sonradan tanınabilir.
b) Birinci fıkra uyarınca Bakanlıkça alınması öngörülen ya da alınan önlemler, üretici ve/veya dağıtıcının cevabı veya sağlayacağı bilgi ve belge neticesinde gözden geçirilir.
(3) Birinci fıkra uyarınca hakkında önlem uygulanan ürünün güvenli hale getirilmesinin mümkün olduğu durumlarda;
a) Üretici üründe tespit edilen güvensizliğin düzeltilebilir olduğunu kanıtlayan belgeler ve düzeltici faaliyet planı ile birlikte kararın kendisine tebliğ edilmesinden itibaren en geç on beş gün içinde il müdürlüğüne başvurur. Bu sürenin yeterli olmadığı durumlarda üretici gerekçe ve çalışma planı ile ek süre başvurusunda bulunabilir ve bu süre il müdürlüğünün onayıyla iki aya kadar uzatılabilir. Bu süre içinde başvuruda bulunmayan üreticinin düzeltme faaliyetinde bulunmayacağı varsayılır.
b) İl müdürlüğü, üretici tarafından sunulan düzeltici faaliyet planını gerektiğinde değişiklik yaparak onaylar ve üreticiye tebliğ edildiği tarihten itibaren geçerli olmak üzere güvensizliğin niteliği, ürünün özelliği ve piyasa yaygınlığı durumunu değerlendirerek altı ayı geçmemek üzere düzeltme süresi verir.
c) Düzeltilebilir güvensizliğin giderilmesi için süre verilmiş olan bir ürüne tekrar süre verilmez. Ancak verilen süre sonunda güvensizliğin üreticinin kusuruna dayanmayan sebeplerle giderilemediğinin tespiti halinde altı ayı geçmemek üzere ek süre verilebilir.
ç) İl müdürlüğü veya gerekli hallerde Genel Müdürlük; düzeltme işlemlerini yerinde izleyebilir ve düzeltme işlemleri esnasında gözlemci bulundurabilir, ihtiyaç duyulması durumunda düzeltmeye tabi tutulan ürünün tarafsız bir test veya muayene kuruluşu tarafından test ve muayenesini isteyebilir. Düzeltme faaliyeti sonucunda, güvenli hale getirildiği il müdürlüğü veya Genel Müdürlük değerlendirmesine sunulmayan ürün, piyasaya arz edilemez ve hizmete sunulamaz.
(4) Güvensiz ürünlere ilişkin, birinci fıkra uyarınca Bakanlıkça alınan önlemler ile ilgili risk altındaki kişilerin bilgilendirilmesi ve bu kararların uygulanmasının sağlanması amacıyla;
a) Üretici; unvanını, ürününü tanıtan marka, model, cins veya diğer ayırt edici özellikleri ve mümkün olan durumlarda ürünün fotoğrafını, alınan önlemi, önlemi gerektiren sorunun açık ve anlaşılır tarifini, ürünün taşıdığı riskle ilgili bilgileri, riskten sakınmak veya sorunu gidermek için önerilen yöntemleri ve ürünün iade edileceği adresleri veya üründeki sorunun giderilmesini teminen gönderilebileceği adresleri içeren duyuruyu kararın kendisine tebliğ edilmesinden itibaren on beş gün içinde sağlar.
b) İl Müdürlüğü ürünün içerdiği riskler hakkında (a) bendinde istenilen bilgilerin, üretici tarafından etkili olacak şekilde duyurulmasını, üretici tarafından yapılan duyuru veya duyuru şekli uygun bulunmaz veya yetersiz görülürse, ülke genelinde dağıtımı yapılan iki gazete ile ülke genelinde yayın yapan iki televizyon kanalında ilanı suretiyle risk altındaki kişilere duyurulmasını sağlar.
c) İl müdürlüğü duyurunun yukarıdaki esaslara uygun ve risk altındaki kişilerin haberdar edilmesini sağlayacak şekilde yayınlanıp yayınlanmadığını denetler ve eksiklik tespit edilmesi halinde duyurunun tekrarını sağlar.
ç) Bakanlık duyuruyu takip edecek şekilde bu ürünlerle ilgili bilgileri internet sitesinde ilan eder.
(5) Güvensizlik tespiti sonucunda Bakanlık tarafından 10 uncu maddenin birinci fıkrası kapsamında verilen kararların gerekleri bu kararların tebliğ tarihinden itibaren en geç altı ay içinde üretici tarafından yerine getirilir ve yerine getirildiği belgelenir. Üretici bu faaliyetlerden doğan her türlü masrafı karşılamakla yükümlüdür. Üretici, nihai kullanıcıya ek bir maliyet yüklemeden ürünü zamanında ve kolaylıkla teslim edebilmesi için gerekli ortamı sağlamak zorundadır.
(6) 6 ncı maddede belirtilen işlemler sonucunda güvenli olmadığı tespit edilen ürünler için Kanunun 12 ncimaddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen idari para cezası uygulanır.
(7) Güvenli hale getirilemeyen veya güvenli hale getirilmesi imkânsız olan ürünler, ilgili mevzuat hükümleri dikkate alınarak üreticinin belirleyeceği adreste ve yöntemle il müdürlüğü denetim personelinin gözetiminde bertaraf edilir. İl müdürlüğünce, bertaraf edilen ürün miktarını, ürünün ne şekilde bertaraf edildiğini, bertaraf yerini, tarihini ve tarafların yetkililerinin ad ve soyadlarını içeren Ürün Bertaraf Tutanağı düzenlenir.
(8) İl müdürlüğü birinci fıkra uyarınca uygulanacak önlemlerin yerine getirilmesini sağlar. Bu kararların yerine getirilip getirilmediğini kontrol eder; üretici tarafından yapılan işlemler ikişer aylık dönemlerle düzenli olarak il müdürlüğüne sunulur.
(9) Bu maddede belirtilen önlemleri belirlenen şekil ve sürede yerine getirmeyen üretici, faaliyetlerin Bakanlık tarafından yerine getirilmesi amacıyla yapılacak masrafları karşılar. Masraflar hakkında, 6183 sayılı Kanun hükümleri uygulanır.
Gönüllü geri çağırma
MADDE 11 – (1) Üreticiler, kullanıcılarda olan ve piyasada bulunan, riskli ya da teknik düzenlemesine uygun olmayan otomotiv ürünlerini Bakanlığın müdahalesine gerek kalmadan gönüllü olarak geri çağırabilir ve düzeltici faaliyette bulunabilir. Ancak Bakanlıkça denetimi yapılan ve güvensiz olduğu tespit edilen ürünler için, denetimin yapıldığı tarihten sonra bu madde uygulanamaz.
(2) Gönüllü geri çağırma faaliyetinde bulunacak üretici bu faaliyete dair talep edilen tüm bilgi ve belgeler ile birlikte faaliyeti tamamlamak için ihtiyaç duyduğu süreyi de belirterek il müdürlüğüne başvurur. Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı Yönetmeliği (2007/46/AT) kapsamında yer alan otomotiv ürünleri için yapılacak gönüllü geri çağırma başvurularında anılan Yönetmeliğin 32 nci maddesine göre, Tarım ve Orman Araçlarının Tip Onayı ve Piyasa Gözetimi ve Denetimi Hakkında Yönetmelik (AB/167/2013) kapsamında yer alan otomotiv ürünleri için yapılacak gönüllü geri çağırma başvurularında anılan Yönetmeliğin 47 nci maddesine göre ve İki veya Üç Tekerlekli Motorlu Araçların ve Dört Tekerlekli Motosikletlerin Tip Onayı ve Piyasa Gözetimi ve Denetimi Hakkında Yönetmelik (AB/168/2013) kapsamında yer alan otomotiv ürünleri için yapılacak gönüllü geri çağırma başvurularında anılan Yönetmeliğin 52 nci maddesine göre ürüne onay veren onay kuruluşunun bilgilendirildiğine dair belgeler il müdürlüğüne iletilir. Başvuruya ilişkin bilgi ve belgelerin eksik veya hatalı olması durumunda başvuru değerlendirmeye alınmaz ve gerekçe üreticiye bildirilir.
(3) İl müdürlüğü gönüllü düzeltme faaliyetlerinin gerçekleştirilebilmesi için üreticinin talebini, ürünün özelliğini ve piyasa yaygınlığı durumunu değerlendirerek Genel Müdürlük tarafından ilgili kamu kuruluşları, teknik servisler ve ilgili derneklerin görüşleri de alınarak belirlenen kriterlere göre risk değerlendirmesi yapar.
a) Risk değerlendirme sonucunda düşük risk içeren gönüllü geri çağırma faaliyetleri il müdürlüğü tarafından onaylanarak yalnızca Bakanlık internet sayfasında ilan edilir ve süreç tamamlanır.
b) Risk değerlendirme sonucunda yüksek risk içeren gönüllü geri çağırma faaliyetleri il müdürlüğü tarafından onaylanarak 1 yıla kadar süre verilir ve süreç takip edilir. Yüksek risk içeren gönüllü geri çağırma faaliyetine konu ürünlere ilişkin bilgiler Bakanlık internet sayfasının yanı sıra üreticilerin ve bulunması durumunda ürünün internet sayfasında ilan edilir ve üretici tarafından araç sahiplerine bildirimde bulunulur. Üreticinin yapacağı ilanda ve bildirimde, uygunsuzluğa ilişkin detaylı bilgi, düzeltici faaliyet bilgisi, düzeltici faaliyete ilişkin bilgi alınabilecek iletişim bilgileri yer alır; ilan, faaliyetten etkilenen araç ve ürünlerin kullanıcılar tarafından kolayca sorgulanabilmesine imkan sağlayacak şekilde olur.
c) Düzeltme faaliyeti araçlardaki düzeltme işlemini mümkün olan en kısa sürede tamamlamaya imkan verecek şekilde firma tarafından planlanır.
(4) Yüksek risk içeren gönüllü düzeltme faaliyetlerinin tanınan sürede üreticinin kusuruna dayanmayan sebeplerle tamamlanamaması halinde il müdürlüğü değerlendirmesi sonucunda ek süre verilebilir.
(5) İl Müdürlüğü gerekli gördüğü takdirde, gönüllü düzeltmeye tabi tutulan ürünün tarafsız bir test veya muayene kuruluşu tarafından test ve muayenesini isteyebilir.
(6) Yüksek risk içeren gönüllü düzeltme faaliyeti kapsamında uygunsuzluğu giderilen ürünlere ilişkin bilgiler ve faaliyetin tamamlanma oranı ikişer aylık periyotlarla ve faaliyet için belirlenen süre sonunda il müdürlüğüne sunulur.
(7) Gönüllü geri çağırma faaliyeti kapsamında yer alan aksamlar için, bu aksamların kullanıldığı araç üreticileri de aksam üreticileri ile aynı sorumluluğu paylaşır.
(8) Üreticiler, yüksek risk içeren gönüllü geri çağırma faaliyetleri kapsamında tescile tabi araçlar için 24/3/2016 tarihli ve 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanununun ilgili hükümleri dikkate alınmak suretiyle veri güvenliği ve diğer yükümlülüklerin sağlanması durumunda il müdürlükleri aracılığıyla araç sahiplerine ilişkin iletişim bilgilerinden yararlanabilir.
(9) Bildirim metni gönderilen araç sahibi, üreticiye ve/veya üreticinin belirttiği yetkili servislere başvurmakla yükümlüdür.
(10) Geri çağırma bildiriminin gönderilmesine rağmen araç sahipleri tarafından çağrıya uyulmaması halinde üretici tarafından araç sahibine ikinci bildirim gönderilir. İki bildirim arasında en az iki ay bulunmak zorundadır. İkinci bildirim sonrasında da çağrıya uyulmaması halinde üreticinin üçüncü fıkranın (b) bendine göre daha önce yaptığı bildirim ve ilan sonucunda ilgili araç sahiplerine ulaşıldığı ve üreticinin bildirim yükümlülüğünü yerine getirdiği varsayılır. Üretici araç sahiplerine ulaşmak amacıyla yaptığı bildirimleri kayda geçirir ve yapılan ilana ilişkin bilgilerle birlikte il müdürlüğüne gönderir. İl müdürlüğü bildirimlerin ve ilanın risk altındaki kişilerin haberdar edildiğini sağlayacak şekilde yapılıp yapılmadığını denetler ve eksiklik tespit edilmesi halinde tekrarını sağlar.
(11) Yapılan tüm araştırmalara rağmen araç sahiplerine ulaşılamaması durumunda maddenin üçüncü fıkranın (b) bendine göre yapılan ilan neticesinde araç sahiplerinin bilgilendirildiği kabul edilir.
(12) Araç sahipleri bu süreç boyunca gerekli işbirliğini göstermekle yükümlüdür. Dokuzuncu ve onuncu fıkra uyarınca ilan süreci ve araç sahiplerine yapılan bildirimlere rağmen yükümlülüğünü yerine getirmeyen araç sahipleri bakımından Genel Müdürlük, aracın trafikten geçici veya sürekli olarak men edilmesi ve/veya periyodik muayenede kusurlu olarak değerlendirilmesi amacıyla ilgili birimlere bildirimde bulunabilir.
(13) Bakanlık, yüksek risk içeren ürünlere ilişkin gönüllü geri çağırma faaliyetleri kapsamında tanınan süre sonunda düzeltici faaliyet işlemleri tamamlanmayan ürünler için her türlü önlemi almaya yetkilidir. Söz konusu işlemleri tamamlamayan üretici, faaliyetlerin Bakanlık tarafından yerine getirilmesi amacıyla yapılacak masrafları karşılar. Masraflar hakkında, 6183 sayılı Kanun hükümleri uygulanır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Önlemler ve idari yaptırımların uygulanmasında yetki
MADDE 12 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı davrananlar hakkında, aynı fiilin bir suç veya daha ağır idari para cezası ile cezalandırmayı gerektiren kabahat oluşturmaması halinde, Kanunda belirtilen para cezaları uygulanır.
(2) Kanunun öngördüğü idari para cezası kararları, denetimin Bakanlık merkez teşkilatı personeli tarafından yapılması halinde sorumluluk alanı çerçevesinde Müsteşar, il müdürlüğü personeli veya Bakanlık merkez teşkilatı personeli ile il müdürlüğü personelinin birlikte denetim yapması halinde vali tarafından verilir. Uygunsuzluk başka bir ilde tespit edilmiş olsa bile üretici ve ithalatçı hangi ilde yerleşik ise o il müdürlüğü idari para cezasını uygular.
(3) 10 uncu maddenin birinci fıkrasında yer alan hususlara ilişkin kararlar Müsteşar tarafından verilir ve il müdürlüğü tarafından bu kararların uygulanması sağlanır.
(4) Söz konusu kararlar, sorumluluk alanı çerçevesinde ilgili genel müdürlük tarafından Ürün Güvenliği ve Denetimi Bilgi Sistemi üzerinden il müdürlüklerine acil olarak duyurulur ve gerekli önlemlerin alınması istenir.
(5) 11 inci maddenin sekizinci fıkrasına aykırı davrananlar hakkında 6698 sayılı Kanunun ilgili hükümleri uygulanır.
(6) Verilen idari para cezaları tebliğinden itibaren bir ay içinde ödenir.
İdari yaptırım hükümleri
MADDE 13 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı hareket edenlere 4703 sayılı Kanunun ilgili hükümleri uygulanır.
Hüküm bulunmayan haller
MADDE 14 – (1) Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde 2/10/2012 tarihli ve 28429 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği hükümleri uygulanır.
Tebligat
MADDE 15 – (1) İdari para cezası ve/veya idari tedbirleri içeren idari yaptırım kararlarının tebliğinde, 11/2/1959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümleri uygulanır.
Yürürlük
MADDE 16 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinden altı ay sonra yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 17 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı yürütür.
