11 Şubat 2017 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 29976
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından:
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı; sularda tarımsal faaliyetlerden kaynaklanan nitrat kirliliğini önlemek veya azaltmak için çiftçiler tarafından uyulması gereken usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, 23/7/2016 tarihli ve 29779 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tarımsal Kaynaklı Nitrat Kirliliğine Karşı Suların Korunması Yönetmeliğinin 6 ncı maddesi gereği belirlenen nitrata hassas olan ve olmayan bölgelerde çiftçiler tarafından uyulması gereken kuralları ve uygulama esaslarını içeren ve bu Tebliğin ekinde yer alan iyi tarım uygulamaları kodunu ve bu Kodu uygulayacak tarımsal işletmelerin tespitine dair usul ve esasları, Kodun uygulanmasında görev alacak personelin yetki ve sorumlulukları ile ilgili hükümleri kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Tebliğ, Tarımsal Kaynaklı Nitrat Kirliliğine Karşı Suların Korunması Yönetmeliğinin 7 nci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Tebliğde geçen;
a) Bakanlık: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığını,
b) Çiftlik hayvanları: Et, süt, yumurta da dâhil olmak üzere gıda, deri, kürk, yün, tüy veya diğer ürünlerin temini için veya işgücü amacıyla insanlar tarafından yetiştirilen ve beslenen hayvanları,
c) Denetim raporu: İşletmenin iyi tarım uygulamaları koduna uygunluğunu gösteren belgeyi,
ç) Gübre: Bitkisel üretimde verimi ve kaliteyi artırmak amacıyla tarımsal alana uygulanan azot ya da azot bileşikleri içeren organik ya da inorganik maddeyi,
d) Hayvansal gübre: Çiftlik hayvanlarından kaynaklanan dışkılar ya da dışkı ile altlığın karışımını,
e) İl/ilçe müdürlüğü: Gıda, Tarım ve Hayvancılık il/ilçe müdürlüğünü,
f) İyi tarım uygulamaları kodu: Bu Tebliğin ekinde yer alan suların tarımsal faaliyetlerden kaynaklanan nitrat kirliliğine karşı korunması amacıyla çiftçiler tarafından alınması gereken tedbirleri,
g) İyi tarım uygulamaları kodu yetkilisi: Bakanlık tarafından düzenlenecek eğitime katılarak belgelendirilmiş kişileri,
ğ) Kapalı dönemler: Gübrelerin toprağa uygulanmasının yasak olduğu dönemleri,
h) Kimyasal gübre: Bir endüstriyel işlemle üretilen herhangi bir gübreyi,
ı) Kod: İyi tarım uygulamaları kodunu,
i) Nitrata hassas bölge: 50 mg/l’den fazla nitrat içeren ve önlem alınmadığı takdirde, belirlenen sınır değerde nitrat içerebilecek tüm yer üstü ve yer altı suları ile tarımsal kaynaklı kirlilikten dolayı ötrofik olduğu belirlenen veya gerekli tedbirler alınmazsa ötrofik hale gelebilecek tabii tatlı su göllerini, diğer tatlı su kaynaklarını, haliçleri ve kıyı sularını etkileyen bölgeleri,
j) Örnek alma istasyonu: Tarımsal faaliyetlerden kaynaklanan kirliliğin tespiti amacıyla yer üstü ve yer altı sularında koordinatları belli numune alma noktalarını,
k) Ötrofikasyon: Suların besin maddeleri, özellikle azot ve/veya fosfor bileşikleri yönünden alg ve daha yüksek yapılı bitkilerin üremesini hızlandıracak, böylece sudaki canlıların dengesini bozacak ve su kalitesinde istenmeyen bozulmalara yol açacak şekilde zenginleşmesini,
l) Tarımsal işletme: Üretim faktörlerini kullanarak bitkisel ve/veya hayvansal ve/veya su ürünlerinin üretimi için tarımsal faaliyet yapan veya söz konusu tarımsal faaliyete ilave olarak işleme, depolama, muhafaza ve pazarlamaya yönelik faaliyetlerde bulunan işletmeyi,
m) Yer altı suyu: Yer altında doygunluk kuşağında bulunan ve toprakla ya da toprak altıyla doğrudan temas halinde olan bütün suları,
n) Yer üstü suyu: Yer yüzeyinde bulunan denizler, akarsular ile göl, gölet, baraj, lagün gibi doğal ve yapay su alanlarını,
o) Yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüğü: Bölge farklılıkları göz önünde bulundurularak il ve ilçelerin 3/7/2005 tarihli ve 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununa ekli (1) sayılı listede belirlenen yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüklerini,
ifade eder.
İyi tarım uygulamaları kodunun genel kuralları
MADDE 5 – (1) İyi tarım uygulamaları kodu; sularda tarımsal faaliyetlerden kaynaklanan nitrat kirliliğinin önlenmesine yönelik arazi yönetimi, bitki besin maddesi yönetimi, hayvansal gübre yönetimi, sulama yönetimi, bitki koruma ürünleri yönetimi ve işletmede tutulması gereken kayıtlara ilişkin hükümleri içerir.
(2) İyi tarım uygulamaları kodunun uygulanması nitrata hassas bölgelerde zorunludur.
(3) Nitrata hassas bölgelerde, yılda 1600 kg ve üzeri azot üreten hayvancılık işletmeleri ile yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüğüne sahip tarımsal işletmeler, yürüttükleri tarımsal faaliyetlere göre hayvansal gübre deposu ve/veya gübreleme planı yapmakla yükümlüdür.
(4) Nitrata hassas bölgelerde, yılda 1600 kg’dan az azot üreten hayvancılık işletmeleri için hayvansal gübre deposu ve gübreleme planına yönelik hükümlerin uygulanması zorunlu olmayıp, gönüllülük esastır. Ancak bu işletmeler, üçüncü fıkra hükümleri haricindeki tüm hükümleri uygulamakla yükümlüdür.
(5) İyi tarım uygulamaları kodunun uygulanması nitrata hassas olmayan bölgelerde gönüllülük esasına dayanır. Ancak nitrata hassas olmayan bölgelerde yılda 3500 kg ve üzeri azot üreten hayvancılık işletmeleri, hayvansal gübreyi kapalı dönem boyunca depolamak ve hayvansal gübre yönetim planı yapmakla yükümlüdür.
(6) Nitrata hassas bölgelerde yılda 1600 kg ve üzeri azot, nitrata hassas olmayan bölgelerde ise yılda 3500 kg ve üzeri azot üreten hayvancılık işletmeleri ile yeter gelirli tarımsal arazi büyüklükleri dikkate alınarak belirlenmiş olan tarımsal arazi büyüklüğüne sahip tüm tarımsal işletmeler, iyi tarım uygulamaları kodu yetkilisinden Kodun uygulamaları ile ilgili teknik destek alır.
İyi tarım uygulamaları kodu kapsamında hayvansal gübre deposu ve gübreleme planı yapması gereken tarım işletmelerinin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) Hayvansal gübre deposu ve gübreleme planı yapacak tarımsal işletmeler il/ilçe müdürlükleri tarafından belirlenir.
(2) İyi tarım uygulamaları kodunu uygulayacak tarımsal işletmeler, faaliyetleri ile ilgili Bakanlığın kayıt sistemlerine kayıtlı olmalıdır.
(3) Tarımsal işletmede üretilen toplam azot, işletmedeki hayvanlardan elde edilen ve/veya işletmeye dışardan gelen hayvansal gübrede bulunan azottan oluşur.
(4) Tarımsal işletmelerin toplam azot üretimi, iyi tarım uygulamaları kodu Tablo 2.1’de yer alan katsayılar kullanılarak hesaplanır.
(5) İl/ilçe müdürlüklerince belirlenen hayvansal gübre deposu ve gübreleme planı yapacak tarımsal işletmeler, işletmenin bulunduğu yerleşim yerinde 15 işgünü süresince askıya çıkarılarak ilan edilir. İtirazlar askı süresince il/ilçe müdürlüğüne yapılır. İtirazlar il/ilçe müdürlüklerince değerlendirilerek, takip eden 15 işgünü içerisinde sonuca bağlanır ve itiraz sahibine bildirilir.
(6) Nitrata hassas bölgelerde yılda 1600 kg ve üzeri azot, nitrata hassas olmayan bölgelerde ise yılda 3500 kg ve üzeri azot üreten hayvancılık işletmeleri ile yeter gelirli tarımsal arazi büyüklükleri dikkate alınarak belirlenmiş olan tarımsal arazi büyüklüğüne sahip yeni kurulacak tarımsal işletmeler, iyi tarım uygulamaları koduna uygun olarak planlanmalıdır. Mevcut işletmelerin ise 4 yıl içinde iyi tarım uygulamaları koduna uyum sağlaması gerekir.
(7) Nitrata hassas bölgelerdeki tarımsal işletmelerin iyi tarım uygulamaları koduna uygunluğu, il/ilçe müdürlüğü tarafından değerlendirilir.
Eğitim ve belgelendirme faaliyetleri
MADDE 7 – (1) Bakanlık tarafından düzenlenen iyi tarım uygulamaları kodu eğitimine katılım sağlayarak başarılı olan kişiler, iyi tarım uygulamaları kodu yetki belgesini almaya hak kazanır.
(2) İyi tarım uygulamaları kodu kapsamında yer alan konularda çiftçilere yönelik olarak eğitim ve yayım faaliyetleri gerçekleştirilir.
İyi tarım uygulamaları kodunu uygulayacak tarım işletmelerinin denetimi
MADDE 8 – (1) İyi tarım uygulamaları kodunu uygulamakla yükümlü olan veya gönüllü olarak Kodu uygulamak isteyen tarımsal işletmelerin denetimi il/ilçe müdürlüklerinde çalışan iyi tarım uygulamaları kodu yetkilisi tarafından her yıl en az bir defa yapılır. Ayrıca gerekli görülmesi halinde Bakanlıkça ilave denetimler de yapılır.
(2) Denetimde işletmedeki tarımsal faaliyetlerin, iyi tarım uygulamaları kodunda belirtilen hükümlere uygunluğu değerlendirilir ve denetim raporu düzenlenir.
Geçiş hükümleri
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Nitrata hassas bölgeler ilan edilene kadar, tüm bölgeler nitrata hassas olmayan bölge olarak kabul edilir.
Yürürlük
MADDE 9 – (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 10 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı yürütür.
