Karaciğer kanseri dünya genelinde en sık görülen on kanser türünden biri. Ayrıca karaciğer en fazla metastaz oluşturan organlardan biri. Önemli gelişmelere ve çeşitli tedavilere rağmen hastaların hayatta kalma şansı ne yazık ki hala düşük. Örneğin Hepatoselüler karsinomun hastalarının 5 yıl hayatta kalma şansı yüzde yirmi civarında. Bunun nedenlerinden biri, tümörlerin tümüyle temizlenmemesi.
Karaciğer tümörleriyle mücadelede, yoğun bir ultrason biçiminin yardımcı olabileceği düşünülüyor. Histotripsi olarak bilinen bu yöntemde, birkaç mikrosaniye süren, ancak yüksek yoğunluklu odaklanmış ultrason darbeleri tümör dokusuna yönlendiriliyor. Ultrasonik tepiler sıvının buharlaşmasına izin vererek, dokuda hızla büyüyen mikro kabarcıklar oluşturuyor. Bu hücreleri hedeflere uygun olarak bozan, çok güçlü mekanik bir baskı yaratıyor. Geriye birkaç hafta içinde bedenden atılan bir tür hücre bulamacı kalıyor.
Histotripsi ile gerçekleştirilen ilk testler bu yöntemin sadece kanserli tümörler değil doğrudan etkilenmeyen tümörler üzerinde de önleyici bir etki yaptığını gösterdi. Aynı yöntemin hepatoselüler karsinom üzerindeki etkisini öğrenmek isteyen araştırmacılar, karaciğer kanserli on sıçanda tümörlerin sadece yüzde 50 ila 75’ini yok ederken, kontrol grubunu tedavi etmeden bıraktı. Tek seferlik ultrason tedavisi, tümörlerin yalnızca bir kısmını doğrudan yok etmesine rağmen, kanserli büyümelerin geri kalanı bir hafta içinde ortadan kayboldu. 11 hayvandan 9’unda (yüzde 81), kısmi ablasyondan sonra tümörlerde bir azalma yaşandı; çalışmanın sonunda ise tümörsüz hale geldi. ‘Tümörün tahrip olmuş ve tahrip edilmemiş kısımlarında tam bir gerileme gözlemledik’ diyor araştırmacılar. Histotripsi ile tedavi edilen farelerde üç ay sonra herhangi bir metastaz gelişmedi. Geriye kalan tümör hücreleri bu tür bir tedavide teorik olarak yayılabilirdi ama beklenen olmadı.
Sonuçlar histotripsi tedavisinin metastaz riskini yükseltmediğini gösteriyor. Ultrason tedavisinin bu kalıcı etkisi, her şeyden önce bedenin bağışıklık sisteminin etkinleşmesiyle açıklanabilir. Çünkü histotripsiden sonra daha fazla bağışıklık hücresi yarı tahrip olmuş hücrelere geçmiş. Bu nedenle tedavinin ‘tümörün tamamen yok edilmesini ve metastazları önleyen’ immünolojik bir anti tümör reaksiyonunu tetiklemiş olabileceği düşünülüyor. Bu da ultrason tedavisinin karaciğer kanseri ve diğer kanser türleri için göreceli olarak zararsız bir tedavi adayı olabileceğini gösteriyor. ABD ve Avrupa’da histotripsinin etkisiyle ilgili ilk klinik araştırmalar başladı bile. Yeni yöntem Avrupa’da toplam yedi merkezde test edilecek. Ve planda beyin tümörlerinde histotripsinin kullanımına ilişkin ilk hayvan deneyleri de var.
