HAPİS CEZASI ALMIŞ ANCAK CEZASI KESİNLEŞMEMİŞ 50 BİN KİŞİ AF BEKLİYOR
Çekle ilgili olarak “karşılıksızdır” işlemi yapılmasına sebebiyet veren kişi hakkında her bir çekle ilgili olarak 1.500 güne kadar adli para cezası verilecek. Ceza ödenmezse hapis cezası ile karşı karşıya kalacak…
Ülkemizde, bankalara ibraz edilen ve karşılıksız işlemi yapılan çeklerin yıllara göre sayısı ve tutarları şu şekilde: 2017 yılında 435.437 adet karşılıksız çekin toplam tutarı 784.874 milyon TL, 2018 yılında 588.808 adet karşılıksız çekin toplam tutarı 939.104 milyon TL ve 2019 yılı Şubat sonu itibarıyla 135.303 adet karşılıksız çekin toplam tutarı 148.531 milyon TL olarak gerçekleşmiştir.
Yukarıdaki rakamlar, ülkemizin içinde bulunduğu ekonomik darboğazın her alanda olduğu gibi çek yolu ile yapılan ödemelerde de etkili olduğunu göstermektedir.
ALACAKLININ HAKLARI NELERDİR?
Karşılıksız çek düzenleme suçu 5941 Sayılı Çek Kanunu’nun 5. maddesi ile düzenlenmiş olup, bu düzenlemeye göre üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihine göre kanuni ibraz süresi içinde ibrazında, çekle ilgili olarak “karşılıksızdır” işlemi yapılmasına sebebiyet veren kişi hakkında, hamilin şikayeti üzerine, karşılıksız çek düzenleme suçu ile ceza davası açılmaktadır. Kural olarak çekin muhatap bankaya ibrazı anında suç oluşacağından, bu andan itibaren şikayet için süre işlemeye başlayacaktır.
BORÇLUYU NELER BEKLİYOR?
Çekle ilgili olarak “karşılıksızdır” işlemi yapılmasına sebebiyet veren kişi hakkında her bir çekle ilgili olarak, 1.500 güne kadar adli para cezasına hükmolunur. Ancak hükmedilecek adli para cezası, çek bedelinin karşılıksız kalan miktarı çekin üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihine göre kanuni ibraz tarihinden itibaren işleyecek 3095 sayılı Kanun’a göre, ticari işlerde temerrüt faizi oranı üzerinden hesaplanacak faizi ile takip ve yargılama gideri toplamından az olamaz.
Para cezasının yanı sıra ayrıca mahkemece hesap sahiplerinin veya yetkili temsilcilerinin bankalarda çekle işleyen hesap açtırmasının yasaklanmasına da karar verileceği kanunla düzenlenmiştir.
Mahkemece verilen adli para cezasının ödenmemesi durumunda; bu ceza, kamuya yararlı bir işte çalıştırma kararı verilmeksizin doğrudan hapis cezasına çevrilmektedir. Başka bir deyişle, borçlu, alacaklı tarafın şikayeti durumunda, karşılıksız kalan çek bedelinin yanında bir de adli para cezasını ödemek zorunda olup, bu cezanın ödenememesi halinde ise hapis cezası ile karşı karşıya kalmaktadır.
Kanun maddesinde özellikle dikkat edilmesi gereken nokta, her bir çekle ilgili olarak ceza verileceğidir. Yani bir kişi 10 adet çek düzenlemiş ve çekleri ödememiş ise her bir çek için yukarıda açıkladığımız yaptırımlarla karşılaşacak ve hakkında 10 kez ceza uygulanacak.
Yeni hapishanelere ihtiyaç olacak
Çek, bir ödeme aracı olarak ihdas edilmiş iken Türk ekonomisinin kendine özgü kurallarına yenik düşmüş, görüldüğü anda ödenmesi gereken çek vadeli hale getirilmiştir. Çekin ödeme aracı olma vasfı tamamen kalkmış, çek kredi yaratma vasfına bürünmüştür.
Çek, hamiline yazılı Türk ekonomisinin ayrılmaz parçası haline gelmiştir. Hatır çeki denen kavram, sadece Türkiye’de ortaya çıkmış bir olgudur. Ekonomik kriz nedeniyle ödenemeyen çekler alacaklıların ciddi bir mağduriyetine neden olmuş ancak en büyük tahribatı hem hapis cezası hem de bir daha çek ile işlem yapamama sonucu nedeniyle çek borçluları yaşamaktadır.
Çeklerini ödeyemeyenler, ekonomik krizin faturasının kendilerine değil, ekonomik krize neden olan ve önlem almayan hükümetin bu konuda sorumlu olduğunu iddia etmektedir.
Hapis cezası almış ancak henüz cezası kesinleşmemiş yaklaşık 50 bin kişi, hapis cezaları ile ilgili bir af beklemektedir. Konunun hakkaniyete uygun bir çözüme kavuşturulmaması halinde, çok önemli bir toplumsal sorunun doğacağını şimdiden söyleyelim.
Hapis cezasından kurtuluş mümkün mü?
Borçlu alacaklı ile anlaşmaya varır ve alacaklı şikayetinden vazgeçerse; kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilecek, böylece borçlu adli para cezası ve hapis cezası gibi yaptırımlardan kurtulacaktır.
Ayrıca düzenleme uyarınca karşılıksız kalan çek bedelini, üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihine göre kanuni ibraz tarihinden itibaren işleyecek 3095 sayılı Kanun’a göre ticari işlerde temerrüt faiz oranı üzerinden hesaplanacak faizi ile birlikte tamamen ödeyen kişi hakkında; soruşturma aşamasında Cumhuriyet Savcısı tarafından kovuşturmaya yer olmadığına, kovuşturma aşamasında mahkeme tarafından davanın düşmesine ve mahkumiyet hükmünün kesinleşmesinden sonra ise mahkeme tarafından hükmün bütün sonuçlarıyla ortadan kaldırılmasına karar verilecektir.
Kaynak: Sözcü Gazetesi-Nedim Türkmen
