Orman arazilerinde 8 yılda 27 bin 405 tesise izin verildi. Bu kapsamda izin verilen 255 bin hektarlık orman alanının yarısı madencilik izinlerinden oluşuyor. Yapılan yeni düzenleme ile artık orman arazilerinde cezaevi bile inşa edilebilecek…
Türkiye Ormancılar Derneği (TOD), 30 Kasım 2021 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Orman Kanunundaki yeni düzenlemenin bir ilk olmadığına işaret ederek, “Ormanlardaki bu yıkım yeni başlamamıştır. Bu yıkım 1980’lerden beri sürmektedir. Yeni yapılan değişiklikle de Orman Kanunu’nun 17’nci maddesi kapsamında azot, argon ve oksijen gazlarının kullanıldığı hava ayrıştırma tesisleri, aile sağlığı merkezi, ‘adli hizmet tesisleri, ceza infaz kurumu tesisleri ve konaklamalı spor tesislerinin ormanlarda inşa edilmesinin önü açılmıştır. Yeni Yönetmelik’te yapılan düzenlemelerle, verilen izin bedelleri de düşürülmüştür. Kamu-özel iş birliği modeli çerçevesinde yüklenicilere belli güvenceler verilerek yapılacak tesisler için ormanlarımız adeta arsa ofisi haline getirilmiştir” açıklamasında bulundu.
Orman Kanunu’nun 17. ve 18. Maddelerindeki uygulamalara ilişkin yapılan yeni düzenleme 20 Kasım 2021 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Orman arazilerinde çeşitli yatırımlar ve yapılar için verilen izinlere ilişkin yapılan yeni düzenlemeyle ilgili kapsamlı bir açıklama yapan Türkiye Ormancılar Derneği (TOD), orman arazilerinin amaç dışı tahsisinin yeni bir uygulama olmadığına işaret ederek, şu görüşleri paylaştı:
2012-2020 ARASINDA ORMAN ARAZİLERİNDE 27 BİN TESİSE İZİN VERİLDİ
“Sadece 2012-2020 yılları arasında Orman Kanunu’nun 17/3. maddesi kapsamında 27 bin 405 adet tesis için 255 bin hektar orman alanı üzerinde izin verilmiştir. Aynı dönemde kamuoyunda tepki çeken madencilik izinleri 127 bin hektar olarak gerçekleşmiştir. Ormanlardaki bu yıkım yeni başlamamıştır. Bu yıkım 1980’lerden beri sürmektedir. Ancak son yıllarda hız kazanmıştır. Sık sık değiştirilen bu kanun ve yönetmeliklerle, ormanlardan ormancılık dışı yararlanmalara yeni boyutlar eklenmekte, ormanlarımız paramparça edilmektedir. Bu tür izinlerle, Orman Genel Müdürlüğü verilerine göre; sadece 2008 ile 2019 yılları arasındaki 11 yıllık sürede ormanlarımızdaki 10 hektardan küçük orman parçalarının sayısı rekor bir oranla yüzde 118 artarak 55 bin 484’ten 120 bin 789’a çıkmıştır. Yani bu tür izinler ormanlarımızı hızla paramparça hale getirmekte ve ülkemizdeki ormansızlaşmayı hızlandırmaktadır.”
‘YÖNETMELİKLER HER TÜRLÜ YORUMLAMAYA AÇIK’
Anayasaya göre ormanların kamu yararı dışında irtifak hakkına konu edilemeyeceğinin altı çizilen açıklamada, ancak zorunluluk olması ve kamu yararı bulunması halinde, ormanlardan ormancılık dışı uygulamalara izinlerin verilebildiği kaydedildi. Orman izinleriyle ilgili yönetmeliklerin her türlü yorumlamaya açık düzenlemeler olduğunun altı çizilen açıklamada, görüşlere yer verildi: “Bu yüzden bu kadar kısa süre içinde bu yönetmeliklerin ormanlarımızdan ne götürdüğünü ortaya koymak çok zordur. Bu bulgular zaman içinde ormancılık hukuku uzmanları tarafından ortaya çıkarılacaktır. Fakat bu yeni yönetmeliklerde göze çarpan bazı noktalara değinmekte fayda vardır. 2014 yılında yayımlanan ve 30 Kasım 2021 tarihinde yürürlükten kaldırılan yönetmelik, günümüze kadar çeşitli değişikliklere uğramıştı. Örneğin daha önce Orman Kanunu’nun 17’nci maddesince izin verilmeyen ‘dini eğitim tesisine bağlı uygulama maksatlı ibadethane tesisi’ ile ‘yeraltı depolama tesisleri’, 2017 yılında yapılan yönetmelik değişikliği ile artık ormanlarda kurulabilir hale getirilmişti.
CEZAEVLERİ VE KONAKLAMALI SPOR TESİSLERİ YAPILABİLECEK
Yeni yapılan değişiklikle de Orman Kanunu’nun 17’nci maddesi kapsamında ‘azot, argon ve oksijen gazlarının kullanıldığı hava ayrıştırma tesisleri’, ‘aile sağlığı merkezi’, ‘adli hizmet tesisleri’, ‘ceza infaz kurumu tesisleri’ ve ‘konaklamalı spor tesislerinin’ ormanlarda inşa edilmesinin önü açılmıştır. Aslında daha önceki yönetmelikte ‘sağlık ocağı’ olarak yer alan ‘aile sağlığı merkezinin’ yönetmeliğe yeni eklendiği söylenemez, fakat hava ayrıştırma tesisleri, adalet sarayları ve cezaevlerinin de ormanlarda inşa edilmesinin önü açıldığı söylenebilir. Yeni Yönetmelik’te yapılan düzenlemelerle, verilen izin bedelleri de düşürülmüştür. Kamu özel iş birliği modeli çerçevesinde yüklenicilere belli güvenceler verilerek yapılacak tesisler için ormanlarımız adeta arsa ofisi haline getirilmiştir.”
ORMAN İÇİNDE ODUN KÖMÜRÜ TESİSLERİ YAPILABİLECEK
Orman Kanunu’nun 18’inci maddesiyle ilgili çıkarılan yeni uygulama yönetmeliğinin 4’üncü maddesinde, daha önce verilen izinlere ek olarak; tarihi eserlerin restorasyonu ve korunması için gerekli tesislere ve giriş-çıkış kontrol noktası, tanıtım ofisi ve ziyaretçilerin zaruri ihtiyaçlarının sağlanması için gerekli geçici tesislere izin verilebileceği belirtilen açıklamada, “Ayrıca daha önceki yönetmelikte ancak devlet ormanlarına 4 km ilerisinde kurulmasına izin verilen odun kömürü tesislerine artık devlet ormanlarında izin verilebilecek. Bununla kalmayıp; ‘terebentin, katran, sakız gibi işletilmesinde ağaç kullanılan ocakların açılmasına’, yeraltında depolama alanı kurulmasına, bozuk orman alanlarında orman bitkisi fidanlıkları kurulmasına, mantar ve tıbbi aromatik bitki yetiştiriciliğine ve bunlarla ilgili zorunlu alt yapı tesislerinin orman ekosistemleri içinde kurulmasına Orman Genel Müdürlüğünce izin verilebilecektir” denildi.
ON YILDA 11 DEĞİŞİKLİK YAPILDI, 12’NCİSİ MECLİS GÜNDEMİNDE
Sadece 2010-2020 yılları arasında Orman Kanunu’ndaki ormanlarda yapılmasına izin verilen iş ve işlemlerle ilgili maddelerde 11 kez değişiklik yapıldığının da altı çizilen Türkiye Ormancılar Derneği’nin açıklamasında, “12’inci değişiklik teklifi de 16 Kasım 2021 tarihinde TBMM Başkanlığına sunulmuştur. Bu değişiklik kabul edilirse; orman alanlarında orman içi su kaynakları kullanılarak balıkçılık tesisleri kurmak da mümkün olacak, ayrıca balıkçılıkla birlikte midye ve istiridye yetiştiriciliği de bu kapsama alınacaktır. Böylece henüz yayımlanan 18’inci madde ile ilgili yönetmeliğin kısa süre içinde yeniden değiştirilmesi gereği ortaya çıkacaktır.”
DEĞİŞİKLİKLER ANAYASAYA AYKIRI
Orman Kanunu ve ilgili yönetmeliklerde yapılan bu tür değişikliklerin Anayasa’nın 169. Maddesine aykırı olduğunun altı çizilen açıklamada, “Anayasa’nın, Devlet ormanlarında, gerçek ve tüzel kişilere irtifak hakkı tesis edilebilmesi için öngördüğü kamu yararı; yerine getirilmek istenen kamu hizmetinin üstün bir kamu yararına dayanmasını ve bunun yerine getirilebilmesi için de Devlet ormanlarına ait alanların kullanılmasının zorunlu bulunmasını gerekli kılmaktadır. Ancak, bu durumunda kamu yararının varlığından söz edilerek Devlet ormanlarında irtifak hakkı tesis edilebilecektir. Böylece, her kamu yararı üstün bir kamu yararı olarak kabul edilemeyecek ve üstün kamu yararı taşıdığı kabul edilen hizmetin, orman ekosistemi dışında gerçekleştirilmesinin imkânsız olması da mutlak surette aranması gerekmektedir. Özetle, söz konusu yönetmelikler ormancılık açısından yeni sayılmamakla birlikte, ülke ormanlarına en çok zarar veren etkenlerden birinin kapsamını yeniden gözler önüne sermek açısından anlamlı olmuştur. Derneğimiz geçmişten beri, ormanların doğa koruma önceliği ile halkın ortak ve üstün yararı yerine yalnızca belirli kesimlerin ekonomik çıkarlarına hizmet edecek şekilde yönetilmesine ve ormanları yok edecek şekilde sürekli mevzuat değişikliği yapılmasına karşıdır” ifadelerine yer verildi.
2030’A KADAR ORMANSIZLAŞMANIN DURMASI TAAHHÜDÜ İMZALANDI
Öte yandan Türkiye’nin de onayladığı Paris Anlaşması’nın küresel ortalama yüzey sıcaklığındaki artışı 2 derece ile sınırlandırmayı, mümkünse 1,5 derecenin altında tutmayı hedeflediğine de işaret edilen açıklamada, ayrıca şu görüşlere yer verildi: “Birleşmiş Milletler (BM) İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 26. Taraflar Konferansı’nda (COP26), 100’den fazla ülke ve dünya ormanlarının yüzde 85’inden fazlasını temsil eden liderler, 2030 yılına kadar ormansızlaşma ve arazi bozulmasını durdurmayı ve tersine çevirmeyi taahhüt eden Küresel Orman Finansmanı Taahhüdü ’nü imzalamıştır. Bu tarihi taahhüt, ormansızlaşmanın yıkıcı etkilerinin sona ermesine yardımcı olacak ve dünya ormanlarının çoğunun koruyucusu olan gelişmekte olan ülkeleri ve yerli toplulukları destekleyecektir.
BUGÜNE KADAR 748 BİN HEKTAR ORMAN ALANI TAHSİS EDİLDİ
Yapılan bu düzenlemelerin ülkemizin de taraf olduğu bu taahhüde açıkça aykırı olduğu görülmektedir. Bugüne kadar ormanlarımızdan 748 bin hektar orman alanı bu tür kullanımlara tahsis edilmiştir. Kâğıt üzerinde orman olarak görünen bu alanlar fiilen orman niteliğini yitirdiği gibi ekosistem parçalanması yoluyla, civarlarındaki orman alanlarının bütünlüğünü ve ekolojik sürdürülebilirliğini de tehlikeye atmaktadır. Tüm bu nedenlerle orman alanları, ‘ormanın orman olarak korunmasından daha üstün kamu yararı üreten iş ve işlemlere, ancak mutlak zorunluluk bulunması, yani o iş ya da işlemin başka bir yerde yapılmasının mümkün olmadığı koşullarda’ ormancılık dışı uygulamalara tahsis edilebilmeli, bunu sağlamak için de Anayasa’nın 169’uncu maddesinden başlamak üzere 6831 sayılı Orman Kanunu ve ilgili yönetmeliklerde değişiklikler yapılmalıdır.”
Kaynak: odatv4.com-Yusuf Yavuz
https://odatv4.com/makale/karar-cikti-ormanlar-cezaevi-oluyor-222978
