Kanada’daki Toronto Üniversitesi’ndeki araştırmacıların liderliğindeki uluslararası bir ekip, primat beyinlerinde ortak olan ancak yalnızca insanlarda evrimsel farklılaşmaya uğrayan 100’den fazla geni ortaya çıkardı.
Bu genlerin insanın benzersiz bilişsel yeteneğinin kaynağı olabileceği düşünülüyor.
Moleküler biyolog Jesse Gillis ve meslektaşları, genlerin insan beyninde 4 akraba primata (şempanzeler, goriller, makaklar ve marmosetler) kıyasla farklı şekilde ifade edildiğini buldu.
Hakemli bilimsel dergi Nature Ecology & Evolution’da yayımlanan araştırma makalesinde genlerin insanın daha yüksek düzeyde bilişsel kapasiteye sahip olmasına imkan vermiş olabileceği ifade edildi.
Gillis, “Bu araştırma, insanlar ve diğer primatların beyinleri arasındaki hücresel düzeyde farklılıkları anlamamızı sağlıyor” diye konuştu.
Ekip, primat gruplarında ortak ama insan beynindeki ifadeleri epey farklı olan toplamda 139 gen buldu.
Laboratuvar deneylerinde söz konusu genlerin mutasyonlara karşı daha dayanıklı olduğu ve fonksiyonlarının değişimlerden etkilemeden kalabildiği görüldü.
Gills aynı zamanda primatlar arasındaki genetik benzerlikleri ve farklılıkları daha ayrıntılı analiz etmek için kullanılabilecek bir veri tabanı oluşturduklarını da ekledi.
Araştırmanın başyazarı Hamsini Suresh, “İnsanlarda farklılaşan genlerin değişime toleranslı olması gerekir” ifadelerini kullandı:
“Bu, işlev kaybına neden olabilecek mutasyonlarına karşı müsamaha olarak kendini gösteriyor. İnsan beyninde hızlı evrimsel değişime olanak tanımış.”
Araştırmacılara göre daha yüksek bilişsel işlev, insan beyin hücrelerinin zaman içinde, büyük tehdit oluşturmayan mutasyonlara uyum sağlayacak şekilde evrilmesinden kaynaklanmış olabilir.
Suresh, “Beynin belirli bölgelerindeki ortak hücre tiplerinin bir kataloğunu oluşturmak, primat evrimi boyunca hücresel mimarinin nasıl korunduğunu ve farklılaştığını incelemek için bir çerçeve sağlıyor” ifadelerini kullandı:
“Ortaya çıkan bilgileri evrimi ve hastalıkları daha hedefe odaklı bir şekilde incelemek için kullanabiliriz.”
Independent Türkçe, Phys.org, Temerty Medicine
Derleyen: Çağla Üren
