İki hafta önce Maliye Bakanı Naci Ağbal’ın açıklamalarından anladıklarım:
-Maliye 16 Nisan sürecinde 2 aylık ekstra harcama yaptı. Haziran’da ise mali disipline geri dönüldü.
-Bütçe açığının büyük kısmı SGK gibi “tahsilatı erteleyen” kurumlardan kaynaklandı. SGK, çalışanların prim tahsilatını sonbahara kadar ertelemişti.
-Yılın ilk yarısında maliye bazı alacaklarında ısrar etmedi ve tahsilatı sonraya bıraktı. Artık tahsilat zamanı geldi.
Buradan çıkardığım sonuç ise;
1-) Tahsil edilmeyen alacakları hem maliye hem de SGK tahsil edilecek.
2-) Ertelenen ödemelerin artık ödeme vakti geliyor. Açıklar çok ciddi azalacak.
3-) Bütçede gider disiplini yeniden kuruldu ve harcamalar azalıyor (Yatırım hariç)
***
Hazine üç gün önce 3 aylık borçlanma programını açıkladı:
“Yapılan açıklamaya göre Ağustos ayında toplam 6,0 milyar TL’lik iç borç servisine karşılık toplam 8,7 milyar TL’lik iç borçlanma, Eylül ayında toplam 7,5 milyar TL’lik iç borç servisine karşılık toplam 10,9 milyar TL’lik iç borçlanma, Ekim ayında toplam 13,6 milyar TL’lik iç borç servisine karşılık toplam 19,7 milyar TL’lik iç borçlanma yapılması programlanıyor. Hazine Ağustos’ta 5, Eylül’de 5 ve Ekim’de 7 ihale planlıyor.”
Şimdi diyeceksiniz ki, “İbrahim sen bu maliyeyi-hazineyi hiç anlamamışsın”.
Galiba biraz haklısınız. Bu borçlanma programına göre ben 2 şey anlarım:
1-) Maliye ya tahsilat yapamıyor.
2-) Ya da maliye gider kısıtlamasına gitmiyor. Bol kepçe harcamaya devam edecek…. İyi ama o zaman da “seçim mi var” diye sormaz mı insan?
Ekonomiden sorumlu Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek dün NTV’de “Meclisten ek borçlanma için yetki isteyeceğiz” dedi. Lakin Mehmet Şimşek gider artışını savunma harcamalarına bağlıyor. Yani Naci Ağbal’ın yatırım harcamaları dediği şey, Mehmet Şimşek’in ağzında “savunma harcamaları” oluyor. Ne diyelim belki de -e şıkkı olarak -hepsi diyeceğiz.
Bir noktayı hatırlatmak lazım. Maliye Bakanı Naci Ağbal net olarak “Yılsonu 48 milyar lira olan bütçe açık hedefi 60 milyar lira civarında kalacak” dedi.
Acaba yeni borçlanma yetkisi 48-60 milyar arası 12 milyar lira için mi istenecek? Yoksa gerçekten yeniden tüm kemerler gevşetilecek mi?
***
Şimdi önümüzdeki 3 aylık borçlanma programına bakalım. Bakın neler değişmiş?
2 ay önce açıklanan programa göre Ağustos ayında 6,9 milyar lira iç borçlanma hedeflenmiş. 1 ay sonra yayınlanan programda ise Ağustos ayı iç borçlanma tutarı 7,9 milyar liraya çıkıyor. Ve 3 gün önce açıklanan programa göre de Ağustos ayında 8,7 milyar iç borçlanma hedefleniyor.
Eylül ayı için ise 1 ay önce 9,1 milyar lira iç borçlanma hedefleniyordu. 3 gün önce açıklanan yeni programda ise iç borçlanma tutarı 10,9 milyar liraya yükseliyor.
Gelelim Ekim ayına. Ekim ayı için ilk açıklama 3 gün önce yapıldı. Hedeflenen iç borçlanma tutarı 19,7 milyar lira.
***
İyi de diyeceksiniz ki, Hazinenin borç ödemesi mi arttı da borçlanma tutarları yukarı çekildi? 2 ay önce Ağustos için 8,0 milyar ödeme öngörülüyordu, şimdi 7,8 milyar diyorlar. 1 ay önce Eylül için 11,9 milyar lira ödeme öngörülürken, şimdi 12,4 milyar deniliyor. Ekim ayı için ödeme ise 15,3 milyar lira olarak açıklandı.
Anlayacağınız ödemelerde ciddi artış olmamış. Ama borçlanmalar ödemelerin epey üzerine taşınmış. Kısaca Hazine daha bir ay öncesine göre bile ek borçlanma limitlerini artırıyor.
Yeniden tekrar etmek gerekirse, ya piyasada para yok ve maliye tahsilatta bulunamıyor; ya da yeni bir seçim için zemin hazırlanıyor.
Hazine ve Maliye verileri bunu söylüyor. İsteyen Maliye’nin tahakkuk/tahsilat oranı ile bütçe harcamalarına baksın, isteyen de Hazinenin borçlanma programına.
Bir yola girdiğimiz kesin de… sonu nereye çıkar bilmiyorum. Göreceğiz.
Kaynak: Karar Gazetesi-İbrahim Kahveci
