Çeviren: Okan Nurettin Okur
Koşucuların beyin taramaları, maratondan sonraki bir veya iki gün içinde bu dokunun büyük oranda azaldığını gösteriyor. Yarıştan iki hafta sonra beyin yağı neredeyse yarış öncesi seviyelere geri dönüyor. Bulgular, sporcuların koşarken çok fazla enerji harcadıklarını ve beynin düzgün çalışmasını sağlamak için yeni bir kaynağa ihtiyaç duyduğunu gösteriyor.
Baltimore’daki Ulusal Yaşlanma Enstitüsü’nde Nörogörüntüleme bilimcisi olan Mustapha Bouhrara, “Bu kesinlikle ilgi çekici bir gözlem. Uzun süreli egzersizlerde miyelin lipitlerinin yakıt olarak kullanılması oldukça makul” diyor.
Araştırmacıların tespitleri doğruysa çalışmanın tedavi açısından önemi olabileceği söyleniyor. Koşucularda miyelinin nasıl bu kadar hızlı iyileştiğini anlamak, yaşlanma veya nörodejeneratif hastalıklar nedeniyle miyelinini kaybeden insanlar için potansiyel tedavilerin geliştirilmesine yönelik ipuçları sunabilir.
Miyelin dokusu insan sinir sistemini oluşturan nöronların etrafını sarıp yalıtkan görevi görür (elektrik telini kaplayan kauçuk gibi). Bu yalıtım, elektriksel mesajların sinir hücreleri üzerinden iletilmesini sağlar ve beyin fonksiyonu için çok önemli olan yüksek hızlı iletişime olanak tanır.
Almanya’nın Göttingen kentindeki Max Planck Multidisipliner Bilimler Enstitüsü’nden Nörobiyolog Klaus-Armin Nave, yağ dokusunun basit bir işi olan son derece basit bir malzeme gibi göründüğünü ancak muhtemelen bundan çok daha fazlası olduğunu söylüyor. “Uzun zamandır miyelin kılıfların bir araya geldikten sonra pek değişmeyen atıl yalıtım yapıları olduğu düşünülüyordu” diyor.
Bugün miyelinin hücresel koşullara bağlı olarak büyüyüp küçülen dinamik bir yapı olduğuna dair kanıtlar var. Bu fikre miyelin plastisitesi deniyor. Nave, yağlı moleküllerin ve diğer miyelin kılıfı bileşenlerinin düzenli olarak değiştiğini, yalıtım malzemesini parçalayıp yeniden oluşturduğunu söylüyor. Nave’nin ekibi yapılan deneylere göre farelerde, beynin tipik enerji kaynağı olan şekerin kıt olduğu durumlarda beyin hücrelerinin, yağlardan yararlandığını ileri sürüyor.
Achucarro Bask Sinir Bilim Merkezi ve Bask Ülkesi Üniversitesi’nden Nörobiyolog Carlos Matute, bu yağların aynı zamanda sporcuların beyinlerini destekleyip desteklemediğini merak etti. Kendisi bir maraton koşucusu ve yorucu egzersizlerin vücuttaki enerji rezervlerini tüketmesinden sonra insanların beyinlerinin nasıl çalışmaya devam ettiğini merak ediyordu.
Ekibi, MRI kullanarak yarıştan önceki ve sonraki günlerde dört maraton koşucusunun ve iki hafta sonra koşuculardan ikisinin beynini taradı. Yarıştan bir gün sonra beyindeki miyelin miktarında bir azalma görüldü. Matute’ye göre bu, sinir liflerini saran miyelin tabakasının inceldiğini gösteriyordu. İki hafta sonra miyelinin büyük bir kısmı geri geldi ve sinir liflerinin etrafı yeniden kalınlaştı.
Bouhrara, bunun hızlı bir düşüş ve ardından hızlı bir toparlanma olduğunu söylüyor ve bu da düşündüren ciddi bir sonuç. Şimdi ekibi bulgularının akışını takip ediyor; koşucuların miyelin azalmasının beyin fonksiyonunu değiştirip değiştirmediğini ve tamamen iyileşmenin ne kadar süreceğini görmek istiyor.
Matute, araştırma sonuçlarına göre koşmanın beyin için zararlı olduğu anlamına gelmediğine dikkat çekiyor. Enerji rezervlerinin kullanılması ve yenilenmesinin faydalı olması mümkündür çünkü bu beynin metabolik mekanizmasını çalıştırır diyor.
Kaynak Linki: https://www.sciencenews.org/article/brain-tissue-fuel-marathon-runner
Yayınlanma Tarihi: 31.10.2023
Kaynak Makale ve İleri Okuma: Pedro Ramos-Cabrer et al. Widespread drastic reduction of brain myelin content upon prolonged endurance exercise. bioRxiv.org. Posted October 10, 2023. doi: 10.1101/2023.10.10.561303.
