Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin 6736 sayılı Kanun, 19/08/2016 tarihli ve 29806 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu kanunun şartlarını ve getirdiği imkânları olabildiğince sade bir halde anlatmaya çalışacağım. Olabildiğince diyorum, çünkü çok kapsamlı. Siz fikir sahibi olun, gerisini muhasebeciniz halledecektir. Yeter ki muhasebecinize doğru bilgi vermekten kaçınmayın.
VERGİ VE CEZALARI
Söz konusu kanun ile;
- 30.06.2016 tarihi itibariyle gecikmiş vergi borçlarında Yİ-ÜFE oranında güncelleme,
- Motorlu Taşıtlar ve Trafik Para Cezalarında büyük oranda indirim,
- Peşin ödemelerde Yİ-ÜFE oranında hesaplanan tutardan ayrıca %50 indirim,
- Vergi aslına bağlı olmayan usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının %50’sinin silinmesi,
- Vergi ihtilaflarının sulh yoluyla sonlandırılmasında %80’e varan indirim,
- Yurt içi ve yurt dışı bazı varlıkların milli ekonomiye kazandırılması (Varlık Barışı),
- İşletme kayıtlarının cezasız ve faizsiz olarak gerçek duruma uygun hale getirilmesi,
- Eczanelerde cezasız ve faizsiz stok kayıtlarının düzeltilmesi,
- Matrah ve vergi artırımında bulunan mükellefler için vergi incelemesinden muafiyet,
- İnceleme ve tarhiyat safhasındaki borçların yapılandırılması,
- Beyan edilmemiş gelirler ve kazançlar için pişmanlıkla cezasız ve faizsiz beyanı,
- Yapılandırılan borçların kredi kartı ile ödenmesi,
- 6552 sayılı Kanun kapsamında devam eden borçların yeniden yapılandırılması (Bir önceki yapılandırmayı düzgün olarak ödemeye devam edenler dahil)
- Vadesi 31.12.2011 tarihinden önce olan 50 TL ve altındaki borçların silinmesi,
gibi önemli imkanlar getirilmiştir. Ayrıca,
- 30 Haziran 2016 tarihinden (bu tarih dahil) önceki dönemlere ait vergi, resim, harç ve bunlara ilişkin cezalar ile gecikme faizi ve gecikme zammı alacakları,
- 30 Haziran 2016 tarihinden önce verilen askerlik, seçim, trafik, nüfus, karayolu taşıma, otoyollar ve köprülerden ihlalli geçiş idari para cezaları ile RTÜK idari para cezaları,
- Vadesi Kanunun yayımlandığı 19/08/2016 tarihinden önce olan vergi dairelerince takip edilen vergi dışındaki diğer amme alacakları (ecrimisil, öğrenim ve katkı kredisi alacakları gibi),
için de başvurulabilir.
Başvuru Yeri, Süresi ve Ödeme Şekli
Başvurularınızı, Gelir İdaresi Başkanlığı internet adresi (www. gib.gov.tr) üzerinden ya da bağlı olduğunuz vergi dairenize şahsen veya posta yoluyla yapabilirsiniz. Birden fazla vergi dairesine borcu olanlar, her bir vergi dairesine ayrı ayrı başvuracaklardır. Başvuruların en geç 31 Ekim 2016 tarihine kadar yapılması gerekmektedir.
Yapılandırılan borçlar, tercihe göre peşin veya taksitler halinde ödenebilecektir. Peşin ödemeler, ilk taksit ödeme süresinin son günü olan 30 Kasım 2016 tarihine kadar yapılacaktır. Peşin ödemelerde, yapılandırılan borçlara herhangi bir katsayı veya faiz uygulanmayacaktır. Peşin ödemelerde, Yİ-ÜFE oranları üzerinden hesaplanan tutardan %50 indirim yapılacaktır.
Yapılandırılan borçların taksitle ödenmek istenmesi halinde, başvuru sırasında 6, 9, 12 veya 18 eşit taksitte ödeme seçeneklerinden biri seçilebilecek ve ilk taksit 30 Kasım 2016 tarihine kadar, kalan taksitler de ikişer aylık dönemler halinde ödenecektir.
Taksitlerin Süresinde Ödenmemesi
Yapılandırmanın devam edebilmesi için, ilk iki taksitinin süresinde ödenmesi şarttır. Ayrıca, taksitlerden bir takvim yılında en fazla iki tanesinin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi hali Kanunun ihlal nedeni sayılmayacaktır. Bu durumda, diğer taksitler ilgili dönemlerinde ödenebilecektir. Süresinde ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarları ise en geç son taksiti izleyen ay sonuna kadar ödenecek ve ödemede gecikilen süre için gecikme zammı oranında hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte tahsil edilecektir.
Ve En Önemli Şartlar
Kanun hükümlerinden yararlanmak için iki önemli şart aşağıda belirtilmiştir.
- Taksitlendirilen borçlar içinde; Yıllık Gelir veya Kurumlar Vergisi, Gelir veya Kurumlar (Stopaj) Vergisi, Katma Değer Vergisi, Özel Tüketim Vergisi borcu bulunuyor ise bu vergiler ile ilgili olarak taksit ödeme süresi boyunca beyan edilip tahakkuk edecek tutarların da süresinde ödenmesi gerekmektedir. Ancak, yukarıda belirtilen vergiler ile ilgili beyan edilip tahakkuk edecek tutarların bir takvim yılında iki defadan fazla süresinde ödenmemesi durumunda kanun hükümleri ihlal edilmiş olacaktır.
- Mükelleflerin yapılandırılan borçlarına ilişkin dava açmamaları ve açtıkları davalardan vazgeçmeleri gerekmektedir. Mükellefler başvuruları sırasında dava açmayacaklarını, açmış oldukları davalardan vazgeçtiklerini ve diğer kanun yollarına başvurmayacaklarını yazılı beyan edeceklerdir.
MATRAH VE VERGİ ARTIRIMI
Mükelleflerin 2011-2015 yıllarında beyan ettikleri;
- Gelir Vergisi,
- Kurumlar Vergisi,
- Gelir/Kurumlar (Stopaj) Vergisi,
- Katma Değer Vergisi,
matrahlarını/vergilerini, kanunda öngörülen oranlarda artırmaları ve belli bir oranda vergi ödemeleri halinde, bu vergi türleri nedeniyle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmayacaktır.
Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri; yıllık beyannamelerinde beyan ettikleri matrahlarını, belirlenen ilgili yıllardaki matrah artırım oranlarından az olmamak üzere artıracaklardır. Artırımda bulunulan yıllara ait zararların %50’si, 2016 ve izleyen yıllar kârlarından mahsup edilebilecektir. Yılın belli bir kısmında faaliyette bulunmuş mükellefler ve daha önce mükellefiyet tesis ettirmemiş kişiler de, matrah artırımında bulunabilecektir.
Artırılan matrah üzerinden %20 oranında vergi ödenecektir. Ancak, matrah artırımında bulunulan yıla ait vergileri zamanında beyan ederek ödemiş, bu vergi türleri için Kanunun birikmiş borçlar ile ihtilaflı alacaklara ilişkin hükümlerinden yararlanmamış uyumlu mükellefler için bu oran %15 olarak uygulanacaktır. Artırımda bulunulan yıllar için yıllık gelir ve kurumlar vergisi incelemesi ve bu yıllara ilişkin olarak bu vergi türleri için daha sonra başka bir tarhiyat yapılmayacaktır.
- Artırılan matrahlar nedeniyle geçici vergi hesaplanmayacaktır.
- Matrah veya vergi artırımı dolayısıyla verilen beyannameler için damga vergisi alınmayacaktır.
- Matrah / Vergi artırımında bulunan mükellefler hakkında, bu Kanunun yayım tarihinden önce başlanılmış vergi incelemeleri ile takdir işlemleri, Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen ayın başından itibaren bir ay içinde sonuçlandırılmadığı takdirde bu işlemlere devam edilmeyecektir.
- Ödenen vergiler, gider veya maliyet kabul edilmeyecek, indirim, mahsup ve iade konusu yapılmayacaktır.
- Hesaplanan vergiler, süresinde ödenmediği takdirde 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesindeki gecikme zammı 2 kat (aylık %2,80) olarak uygulanarak takip ve tahsil edilecektir.
- Defter, kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar veya hiç yaprak koymayanlar veya belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenledikleri tespit edilenler matrah ve vergi artırımından yararlanamayacaklardır.
- Matrah veya vergi artırımında bulunulması, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun defter ve belgelerin muhafaza ve ibrazına ilişkin hükümlerinin uygulanmasına engel teşkil etmeyecektir.
Başvuru Yeri, Süresi ve Ödeme Şekli
Matrah artırımında bulunmak isteyen mükelleflerin, 31 Ekim 2016 tarihine kadar bağlı oldukları vergi dairesine başvuruda bulunmaları gerekmektedir.
Matrah ve vergi artırımında hesaplanan gelir, kurumlar ve katma değer vergisi ile gelir ve kurumlar vergisi tevkifat tutarları, 30 Kasım 2016 tarihine kadar peşin ödenebileceği gibi 6, 9, 12 ve 18 eşit taksitle de ödenebilecektir.
Bu vergilerin taksitlerinin süresinde ödenmemesi halinde, ödenmeyen tutarlar 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen oranın bir kat fazlası oranında (aylık %2,80) uygulanacak gecikme zammıyla birlikte takip ve tahsil edilir.
İŞLETME KAYITLARININ DÜZELTİLMESİ
1- Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri (adi, kollektif ve adi komandit şirketler dâhil) işletmelerinde mevcut olduğu halde kayıtlarında yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlarını bir envanter listesi ile vergi dairelerine bildirmek suretiyle defterlerine kayıt edebileceklerdir.
Bu kıymetler, mükelleflerin kendilerince veya ilgili meslek kuruluşlarınca belirlenecek rayiç bedel üzerinden kayıtlara intikal ettirilecektir. Bu kıymetler için;
- Teslimleri KDV genel oranına tabi makine, teçhizat ve demirbaşlar ile emtianın rayiç bedeli üzerinden %10,
- Teslimleri indirimli KDV oranına tabi makine, teçhizat ve demirbaşlar ile emtianın rayiç bedeli üzerinden ise tabi oldukları oranın yarısı,
esas alınmak suretiyle KDV hesaplanacaktır. Hesaplanan KDV ayrı bir beyanname ile sorumlu sıfatıyla beyan edilerek beyanname verme süresi içinde ödenecektir.
2- Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri (adi, kollektif ve adi komandit şirketler dâhil) kayıtlarında yer aldığı halde işletmelerinde mevcut olmayan emtialarını, aynı nev’iden emtialara ilişkin tespit edilen gayrisafi kar oranını dikkate alarak fatura düzenlemek ve her türlü vergisel yükümlülüklerini yerine getirmek suretiyle kayıt ve beyanlarına intikal ettirebilirler.
Kayıtlarda yer aldığı halde işletmelerde mevcut olmayan emtiaların kayda alınması işlemleri, normal satış işlemlerinden farklı değildir.
Bu kapsamda düzenlenecek satış faturasında, emtianın tabi olduğu oranda KDV hesaplanacak ve ilgili dönem beyannamesine dahil edilecektir. Bu hükme göre ödenmesi gereken katma değer vergisi, ilk taksiti beyanname verme süresi içerisinde, izleyen taksitler beyanname verme süresini takip eden ikinci ve dördüncü ayda olmak üzere 3 eşit taksitte ödenecektir.
Satış hasılatı yıllık gelir veya kurumlar vergisi matrahının hesaplanmasında da dikkate alınacaktır.
Bu kapsamda düzenlenecek faturada yer alacak bedel, söz konusu emtia ile aynı nev’iden olan emtiaların gayrisafi kar oranı dikkate alınarak tespit edilecektir. Gayrisafi kar oranının yasal kayıtlardan tespit edilemediği hallerde, mükelleflerin bağlı olduğu meslek odalarının belirleyeceği oranlar esas alınacaktır.
Bu düzenleme ile eczanelere de stok kayıtlarını düzeltme imkanı getirilmektedir. Buna göre, eczaneler, stoklarında kaydi olarak yer aldığı hâlde fiilen bulunmayan ilaçları, bu Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna kadar maliyet bedeli üzerinden fatura düzenlemek suretiyle kayıtlarından çıkarabilirler.
Kayıtlardan çıkarılan ilaçların maliyet bedeli üzerinden %4 oranında hesaplanan katma değer vergisi ayrı bir beyanname ile beyan edilerek beyanname verme süresi içinde ödenir. Ödenen bu vergi, hesaplanan katma değer vergisinden indirilemez, gelir ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınamaz.
3- Kurumlar vergisi mükellefleri, 31/12/2015 tarihli bilançolarında yer alan ancak işletmelerinde bulunmayan;
- Kasa mevcutlarını,
- İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar, ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarlarını,
- Bunlarla ilgili diğer hesaplarda yer alan işlemlerini,
30 Kasım 2016 tarihine kadar vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltebileceklerdir.
Mükellefler beyan edilecek tutarlar üzerinden %3 oranında vergi hesaplayacak ve beyanname verme süresi içinde ödeyeceklerdir.
Beyan edilen tutarlar ve ödenen vergiler gider olarak dikkate alınmayacaktır. Beyan edilen tutarlar için tarhiyat yapılmayacaktır.
YURT DIŞINDAKİ VARLIKLARIN BEYANI
Yurt dışında bulunan;
- Para,
- Döviz,
- Altın,
- Menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının,
gerçek ve tüzel kişiler tarafından 31/12/2016 tarihine kadar Türkiye’ye getirilmesi halinde, bu varlıklar serbestçe tasarruf edilebilecektir.
Yurt dışından getirilen varlıklar, defter tutan mükelleflerce işletmelerine dahil edilebilecektir. Bu kapsamda yapılan işlemler dönem kazancının tespitinde dikkate alınmayacak ve bu varlıkların daha sonra işletmeden çekilmesi kar dağıtımı sayılmayacaktır.
Bu işlemler nedeniyle herhangi bir vergi alınmayacaktır.
Yurt dışı varlıklar Türkiye’ye getirilmeden yurt dışından kullanılmış kredi borçlarının ödenmesinde de kullanılabilecektir.
Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerince sahip olunan ve yurt içinde bulunan;
- Para,
- Altın,
- Döviz,
- Menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlar,
- Taşınmazlar
31/12/2016 tarihine kadar işletme kayıtlarına dahil edilebilecektir.
Bu kapsamda yapılan işlemler dönem kazancının tespitinde dikkate alınmayacak, bu varlıkların daha sonra işletmeden çekilmesi kar dağıtımı sayılmayacaktır.
Yurt dışından varlıkların getirilmesi veya yurt içi varlıkların defterlere kaydedilmesi nedeniyle; vergi incelemesi ve tarhiyatı, herhangi bir araştırma, inceleme, soruşturma ve kovuşturma yapılmayacak, vergi cezası ve idari para cezaları kesilmeyecektir.
