Kanser hücreleri, yaşamda kalabilmek için birbirleriyle rekabet içindedir. Enerji ve besine yoğun bir şekilde ihtiyaç duydukları için kanibalizm adlı davranışı gösterirler. Eylül 2019’da Journal of Cell Biology adlı bilimsel dergide yayımlanan çalışmaya göre, kanser hücreleri çevrelerindeki diğer kanser hücrelerini “yiyerek” kemoterapiden sonra hayatta kalıyor. Kanser hücrelerinin sergilediği “kanibalizm”, tümörün nüksetmesi (tekrarlama) için gerekli enerjiyi sağlıyor.
Doksorubisin gibi kemoterapi ilaçları kanser hücrelerinin DNA’sına hasar vererek yok etmeye çalışır. Ancak bazı kanser hücreleri kemoterapi sonrası hayatta kalarak tümör nüksüne sebep olur. Meme kanserinde bu durum p53 geninin hala aktif olmasından kaynaklanır. Kanser hücreleri, kemoterapi kaynaklı DNA hasarından ölmek yerine, çoğalmayı durdurarak uyku durumuna geçerler (bakınız uyuyan kanser hücreleri). Uykudaki bu kanser hücreleri çok miktarda inflammatuvar moleküller üreterek tümör büyümesini destekler. Bu yüzden, normal p53 genine sahip meme kanseri hastaları, kemoterapi tedavisinden sonra tümör nüksü için riske sahiptir.
Araştırmada, doksorubisin gibi kemoterapi ilaçlarının, meme kanseri hücrelerinin çoğunu öldürdüğünü, öldüremediklerine ise hasar vererek hücrelerin uykuya geçmesini ve çevrelerindeki kanser hücrelerini yemesini tetiklediği görüldü.
Bu durum, labotaruvar ortamındaki hücrelerin yanı sıra tümör fare modellerinde de gözlemlendi. Ayrıca akciğer ve kemik kanseri hücrelerinin de kanibalizm davranışı gerçekleştirdiği keşfedildi.
Araştırma, ABD Tulane Üniversitesi’nde gerçekleştirildi. Uykudaki kanser hücrelerinin belirli genleri aktif hale getirdiği görüldü. Bu genlerin, normal şartlarda beyaz kan hücrelerinde aktif olduğu ve beyaz kan hücrelerinin mikropları veya hücresel atıkları yok etmesinde rol oynadığı tespit edildi. Ayrıca, bu davranışın uykuda olan kanser hücrelerin daha uzun süre hayatta tuttuğu görüldü. Kanser hücreleri, diğer kanser hücrelerini yok ederek gerekli enerji ve besini sağlıyor ve tümörün nüksetmesine sebep oluyor.
Peki bu çalışma bize ne ifade ediyor?
• Kanser hücrelerinin tedavi sonrasında hayatta kalabilmek için çevrelerindeki diğer kanser hücrelerini yedikleri keşfedildi.
• Hücresel kanibalizm kanserin 11. temel özelliği olabilir. Bu olayı hedef alan yaklaşımlar etkili bir kanser tedavisi sunabilir.
