Sahip olduğu iklimsel özellikleri ve biyolojik çeşitliliği sayesinde binlerce yıldır süregelen zengin bir peynir üretim kültürü oluşan Türkiye, ne yazık ki bu büyük avantajını gereğince kulanamıyor. Bugüne kadar kayıt altına alınabilen 193 peynir çeşidine ev sahipliği yapan Türkiye, yılda 661 bin ton peynir üreterek bunun 162 milyon dolarlık kısmını ihraç ediyor. Ancak yalnızca Konya büyüklüğündeki Hollanda, kendine özgü bir peyniri olmamasına karşın yılda 889 bin ton peynir üreterek 3,5 milyar dolarlık ihracat yaparak Almanya’nın ardından dünyada ikinci sıraya yerleşti.
Türkiye’nin peynir üretimi potansiyeline ilişkin çarpıcı açıklamalarda bulunan Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, dünya peynir ihracat piyasasının 26,8 milyar dolarlık hacmi olduğunu belirterek, Türkiye’de sütün geleceğinin peynirde olduğunu vurguladı. Peynir ihracatında ilk üç sırada Almanya, Hollanda ve Fransa’nın bulunduğunu kaydeden Bayraktar, Türkiye’nin üretim potansiyelinin çok altında olduğuna dikkati çekerek, “Şu ana kadar tespit edilen 193 çeşit peynir üretimiyle adeta bir peynir cenneti, inek sütü üretimde 10’ncu, koyun sütünde 2’nci, keçi sütünde 8’nci, manda sütünde 9’ncu olan Türkiye, peynir üretimini de iki-üç, ihracatını ise peynir çeşitlerini dünyaya tanıtarak en az 8-10 katına çıkarabilir” diye konuştu.
TÜRKİYE PEYNİR ÜRETİMİNDE DÜNYANIN NERESİNDE?
2016 yılında dünyada 19,4 milyon ton peynir üretildiğini dile getiren Bayraktar, Türkiye’nin bu üretimden 661 bin tonla yüzde 3,4 pay aldığını, 2015 yılı rakamlarına göre 26,8 milyar dolar hacmi bulunan dünya peynir ihracat pazarından ise 162 milyon dolarlık ihracatla yüzde 0,6 payda kalarak dünya sıralamasında 24’ncü olabildiğini kaydetti. Dünyada 656 milyon ton olan inek sütü üretiminin 17 milyon tonunu Türkiye’nin karşıladığına, sıralamada ise 10’nculuğu aldığına dikkati çeken Bayraktar, Türkiye’nin 1,1 milyon ton koyun sütü üretimiyle Çin’in ardından ikinci, 463 bin ton keçi sütü üretimiyle 8’inci, 55 bin ton manda sütü üretimiyle 9’ncu sırada bulunduğu bilgisini verdi.
TÜRKİYE BÜYÜKLÜĞÜNDEKİ ALMANYA İNEK SÜTÜNDE DÜNYA LİDERİ
Almanya’nın 32,4 milyon ton inek sütü üretimiyle dünya 5’nciliğini aldığını, koyun, keçi ve manda sütünde ise ilk 10’a giremediğini belirten Bayraktar, Türkiye’nin, 661 bin ton peynir üretip, 162 milyon dolarlık ihracat yaparken, nüfusta ülkemiz boyutlarındaki Almanya’nın, 2,3 milyon ton peynir üretimiyle, ABD’nin ardından ikinciliği, 3,8 milyar dolarlık peynir ihracatıyla da dünya birinciliğini aldığına dikkati çekti.
3 ÇEŞİT PEYNİRİ OLAN HOLLANDA İHRACATTA DÜNYA İKİNCİSİ OLDU
Dünyada peynir deyince ilk akla gelen ülkelerden biri olan Fransa’nın, 25,3 milyon inek sütü ürettiğini ve 7’nci sırada yer aldığını, 604 bin ton keçi sütü üretimiyle de 5’nci olduğunu belirten Bayraktar, “Fransa 1,73 milyon ton peynir üretimiyle ABD ve Almanya’nın ardından üçüncü sırada. 3,3 milyar dolarlık peynir ihracatıyla Almanya ve Hollanda’nın ardından üçüncülüğü alıyor. 889 bin tonluk peynir üretimiyle Türkiye’yi geride bırakan iki-üç çeşitten fazla kendine özgü peynir çeşidi olmayan Konya büyüklüğündeki Hollanda, 3,5 milyar dolarlık peynir ihraç ediyor ve dünya ikinciliğini Fransa’ya bile bırakmıyor. İnek, koyun, keçi ve manda sütü üretimlerinde de ilk 10’a giremiyor” dedi.
PEYNİR ÜRETİMİNDE ABD, ALMANYA VE FRANSA ÖNDE
Türkiye’nin 661 bin tonluk peynir üretimiyle dünyada 8’nci sırayı aldığını vurgulayan Bayraktar, 5 milyon 548 bin tonla ABD’nin birinci olduğu listede bu ülkeyi, 2 milyon 285 bin tonla Almanya, 1 milyon 730 bin tonla Fransa, 1 milyon 5 bin tonla İtalya, 889 bin tonla Hollanda, 816 bin tonla Polonya, 745 bin tonla Brezilya, 661 bin tonla Türkiye, 569 bin tonla Rusya, 533 bin tonla Arjantin’in izlediğini kaydetti.
193 ÇEŞİT PEYNİR ÜRETİLEN TÜRKİYE İHRACATINI ARTIRABİLİR
Türkiye’de 2011’de 519 bin olan peynir üretiminin, 2012’de 564 bin tona, 2013’de 600 bin tona, 2014’de 633 bin tona, 2015’de 666 bin tona çıktığını söyleyen Bayraktar, 2016 yılında ise 661 tona gerilediğini vurgulayarak, “Şu ana kadar tespit edilen 193 çeşit peynir üretimiyle adeta bir peynir cenneti, inek sütü üretimde 10’ncu, koyun sütünde 2’nci, keçi sütünde 8’nci, manda sütünde 9’ncu olan Türkiye, peynir üretimini de iki-üç, ihracatını ise peynir çeşitlerini dünyaya tanıtarak en az 8-10 katına çıkarabilir” görüşünü dile getirdi.
‘YÖRESEL PEYNİRLER DÜNYA TÜKETİCİLERİYLE BULUŞTURULMALI’
Türkiye’de tüketimi en yaygın olan çeşitlerin, beyaz peynir, tulum peyniri ve kaşar peyniri olmakla birlikte, yöresel peynirler yönünden de hayli çeşitlilik gösterdiğini kaydeden TZOB Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, “Edirne beyaz peyniri, Ezine peyniri, Antep peyniri, Urfa peyniri, Erzincan tulum (savak) peyniri, İzmir tulum peyniri, Konya Obruk tulumu, Çorum Kargı tulumu, Kars kaşarı, Kars gravyeri, Trakya kaşarı, çeçil peyniri, çökelek, Mihaliç peyniri, sepet peyniri, Konya yeşil peyniri, Ayvalık lor peyniri, lavaş peyniri, dil peyniri, Çerkez peyniri, Abaza peyniri, civil (tel) peynir, çanak peyniri, külek peyniri, cara (testi) peyniri, örgü peyniri, golot peyniri, Yörük peyniri, tuluk peyniri, göçmen peyniri, Van otlu peyniri gibi yüzlerce peynir türü olan ülkemizin yöresel zenginliklerinin dünya tüketicileriyle buluşturulması gerekmektedir” diye konuştu.
KİŞİ BAŞINA FRANSA 26,8, TÜRKİYE 8,3 KİLOGRAM PEYNİR TÜKETİYOR
Peynirde üretim ve ihracatın yanı sıra iç tüketimin de artırılabileceğine dikkati çeken Bayraktar, “Peynir, Avrupa, ABD, Kanada, Avustralya, Arjantin gibi ülkelerde daha çok tüketiliyor. Yılda kişi başına, Fransa’da 26,8, Almanya’da 24,6, ABD’de 16, Avustralya’da 13,4, Arjantin’de 12,9, Kanada’da 12,5, İngiltere’de 12,1, Yeni Zelanda’da ise 8,8 kilogram peynir tüketiliyor. AB ortalaması 18,3 kilogramı buluyor. Ülkemizde 8,3 kilogram olan peynir tüketimi AB’nin oldukça gerisinde. Tüketimi daha da artırmak mümkün. Buna karşın Rusya 5,7, İran 4,7, Mısır 4,3, Brezilya 3,8 kilogram peynir tüketimleriyle Türkiye’nin oldukça gerisindeler. Çin’de ise kişi başına peynir tüketimi, 0,1 kilograma kadar iniyor” dedi.
‘OKUL SÜTÜ PROGRAMI PEYNİR İLE ÇEŞİTLENDİRİLEBİLİR’
Peynir tüketiminin artırılması için fiyatların tüketicilerin ulaşabileceği seviyelerde tutulmasına yönelik tedbirler alınması gerektiğine işaret eden Bayraktar, tüketim alışkanlığı kazandırmak için ise okul sütü programının peynir gibi süt ürünleriyle çeşitlendirilmesi gerektiğini vurguladı.
ARAP ÜLKELERİ İHTİYAÇLARININ ÇOK AZINI TÜRKİYE’DEN KARŞILIYOR
162 milyon dolarlık ihracatla dünya sıralamasında 24’ncü olan Türkiye’nin 44 ülkeye peynir ihraç ettiğini dile getiren Bayraktar, bunun yüzde 62’sinin 10 ülkeyle sınırlı olduğunu belirterek ihracatın üçte birinin Irak’a, dörtte birinin ise Suudi Arabistan’a yapıldığına dikkati çekerek şu bilgileri verdi: “2015 yılında, Suudi Arabistan 682 milyon dolarlık peynir alıyor ama bu ülkeye bizim ihracatımız 43,9 milyon dolarda kalıyor. Suudi Arabistan, peynir ihtiyacının sadece yüzde 6,4’ünü Türkiye’den karşılıyor. Yine 268 milyon dolarlık ithalat yapan Kuveyt, bizden 13,4, 328 milyon dolarlık ithalat yapan Birleşik Arap Emirlikleri 9,7, 114 milyon dolarlık ithalat yapan Ürdün 9,6, 85 milyon dolarlık ithalat yapan Katar bizden 3,5 milyon dolarlık peynir alıyor. 5 ülkenin 1 milyar 477 milyon dolarlık peynir ithalatı varken, bizim bu ülkelere ihracatımız sadece 80 milyon dolarda kalıyor. Yine Rusya 720 milyon dolarlık peynir alıyor, bizim ihracatımız 1,4 milyon dolar. Rusya’yı dâhil edersek 2,2 milyar dolarlık bir pazarda payımız 81,4 milyon dolar. Bu pazarlara bizden daha yakın büyük üretici yok. Avantajımızı kullanmalıyız. Bu tablo hedef pazarlara girmek kadar mevcut pazarlardaki payımızın da artırılmasına yönelik çalışmaların yapılması gerektiğini göstermektedir.
‘ÜRETİCİ ÖRGÜTLERİ OLARAK ÜZERİMİZE DÜŞENİ YAPMAYA HAZIRIZ’
Bu konuda üretici, sanayici, ihracatçı, kamu, üniversiteler yani sektörün bütün tarafları bir araya gelerek bir iş planı yapılmalı, mevcut pazarların yapısı ortaya konularak hedefler belirlenmeli, buna göre gerekli adımlar atılmalıdır. Biz üretici örgütleri olarak üzerimize ne düşüyorsa yapmaya hazırız. Madem hedef ihracat yani 193 çeşit peynirimizi dünya tüketicileriyle buluşturmak, o zaman enerjimizi buna harcayalım, hep beraber nasıl kazanabiliriz, nasıl markalaşabiliriz, bunun için kim ne yapmalının yollarını belirleyelim. Oturalım yol haritamızı belirleyelim; üretici ne yapacaksa bizler onun için çabalayalım, sanayici kendi konusunda çabalasın, devlet de üzerine düşen görevi yapsın, sektörün önünü açsın. Hep birlikte kazanalım, ülke kazansın.”
BİR KİLO YEM İKİ LİTRE SÜT FİYATINA EŞİT
Üretimde yaşanan sorunların çözülmesi halinde dış pazarlarda rekabetin mümkün hale geleceğini de belirten Bayraktar, “Sektörün üretimden pazarlamaya kadar ki süreçte sorunları var. Süt fiyatları üretimin sürdürülebilirliğini sağlamaktan uzak. Bugün yemin 1 lira 8 kuruş olduğu ülkemizde 90-95 kuruşlara süt satılıyor, üretici bir kilo süt satarak 1 kilo yem bile alamıyor. Üretici önünü görerek, geleceğe güvenle bakarak üretim yapamıyor. Yılda 400 binin üzerine buzağı ölüyor. En önemli gelir kaynağımızı yaşatamıyoruz. Hayvan hastalıklarıyla etkin mücadele edemiyoruz, bakım ve besleme kaynaklı verim kayıplarını yeterince önleyemiyoruz. Süt üretimimiz sürekli artıyor. Önümüzdeki yıllarda 25 milyon tonlara çıkacak. Sütün geleceği peynirde. Peynir üretimini artırıp dünyaya satmamız lazım” dedi.
Kaynak: Odatv.com-Yusuf Yavuz
