Bilim insanları, dünyanın en büyük canlıları olan mavi balinaların günde 10 milyon parça mikroplastik yuttuğunu tahmin ediyor.
Mikroplastikler 5 milimetreden küçük plastik parçaları olarak tanımlanıyor ve okyanuslardaki plastik kirliliğinin yaklaşık yüzde 85’ini oluşturarak dünyadaki en yaygın ve yaygın kirleticilerden biri olarak kabul ediliyor.
Küçük plastik parçaları en derin okyanuslardan en yüksek dağlara kadar her yerde ve hatta insan organları ve kanının içinde bulunuyor. Araştırmalar insanların haftada ortalama bir kredi kartı büyüklüğünde mikroplastik yuttuğunu gösteriyor.
Plastik atıklar dünya okyanuslarında hızla birikirken, araştırmacılar ABD’nin Pasifik kıyılarındaki kambur, yüzgeç ve mavi balinalar tarafından ne kadar tüketildiğini ölçmeye çalıştılar. Her üçü de ağız dolusu kril ve diğer küçük canlıları yutarak beslenir ve ardından deniz suyunu balya adı verilen kıl benzeri bir filtreden dışarı iter. Bu süreçte, büyük miktarlarda plastik yutmaya eğilimlidirler.
Bulgulara göre mavi balinalar mikroplastik kirliliğine açık ara en fazla maruz kalan tür. Boyları 30 metreye kadar ulaşabilen bu devasa deniz hayvanının günde yaklaşık 10 milyon plastik parçacığı yuttuğu tespit edildi. Bu da kabaca 43,5 kilogram plastik anlamına geliyor.
Biraz daha küçük olan yüzgeç balinaları 6 milyona kadar mikroplastik parça yutabiliyor (yaklaşık 25,8 kilogram). Üç türün en küçüğü olan ve mavi balinaların yaklaşık yarısı büyüklüğünde olan kambur balinalar ise günde yaklaşık 4 milyon mikroplastik (17,2 kilogram) yutabiliyor.
Mikroplastik yutmanın balinalar üzerindeki uzun vadeli sağlık etkileri tam olarak belli olmasa da, bu maddelerin ‘biyolojik olarak birikme ve ekosistem sağlığını tehdit etme potansiyeline’ sahip olduğuna ve besin zincirine zararlı organik maddeler sokabileceğine şüphe yoktur.
Dahası, birçok çalışma plastik parçacıkların emiliminin balık ve deniz kuşlarının kitlesel ölümlerine neden olabileceğini göstermektedir. Mikroplastikler biyoçeşitlilik kaybına büyük ölçüde katkıda bulunmakta ve ekosistem dengesini tehdit etmektedir. Seas At Risk tarafından yaptırılan ve Galway-Mayo Teknoloji Enstitüsü tarafından yürütülen bir çalışma, mikroplastikleri yutan balıkların enerji tükenmesi, doğurganlık ve davranış sorunları yaşadığını ve hatta aşırı tüketildiği durumlarda erken ölümle karşılaştığını ortaya koymuştur.
Fullerton’daki Kaliforniya Eyalet Üniversitesi’nden araştırmayı yürüten Dr. Shirel Kahane-Rapport, Kuzey Denizi, Akdeniz ve Güneydoğu Asya’daki sular da dahil olmak üzere dünyada araştırmanın yapıldığı Kaliforniya kıyılarından çok daha kirli okyanus havzaları olduğunu söyledi. Araştırmayı yürüten ekipte yer alan Stanford Üniversitesi’nden Dr. Matthew Savoca, “Bu bölgelerde beslenen balinalar kesinlikle ABD’nin batısındaki kıyılardan daha büyük risk altında olabilir,” dedi.
Kaynaklar:
Yale360
Earth.org
Phys.org
Live Science
Deniz AYTEKİN
