Beyinleri büyük martıların şehirde yaşamaya daha yatkın olduğu bulundu. Sahil kenarındaki uçurumlara yuva yapan martıların kent ortamına daha iyi adapte olduğunu tespit eden araştırmacılar, bunun beynin büyüklüğünden kaynaklandığını düşünüyor.
Frontiers in Ecology and Evolution adlı bilimsel dergide yayımlanan araştırmada, uçurumlara yuva yapan martıların yarısından fazlasının şehir ve kasabalarda da yuva yaptığı ve bu türlerin daha büyük beyne sahip olduğu saptandı.
Bilim insanları şehir ortamında üreyen ve yiyecek arayan martıların yanı sıra farklı türlerin beyin boyutlarını içeren veritabanlarını inceledi. 50 martı türünden 13’ünün kentte yuva yaptığı, 13’ünün burada yiyecek aradığı, 9’ununsa her ikisini de yaptığı bulundu.
Araştırmacılar uçurumlara yuva yapan martı türlerinin yüzde 53’ünün kentlerde de yuva yaptığını gözlemledi. Normalde uçurumlara yuva yapmayan martılarınsa yüzde 11’i iki alanda da ürüyordu.
Exeter Üniversitesi’nden evrimsel biyolog Neeltje Boogert, ortak yazarı olduğu çalışmanın sonuçları hakkında “Daha büyük beyinli martı türlerinin uçurumda yuva yapma, bunu yapanların da kentsel alanlarda üreme olasılığının daha yüksek olduğunu bulduk” diyor:
“Ayrıca muhtemelen martıların atalarının uçurumda yuva yapmadığını ve bu nedenle bunun nispeten yeni bir adaptasyon olduğunu tespit ettik.”
Kuşların bu davranışının sabit veya içgüdüsel olmadığını belirten araştırmacılar uçurumda yuva yapan türlerin evlerini yerde de kurabildiğini söylüyor. Öte yandan uçurumda yuva yapmayan türler sadece yerde ürüyor.
Çalışmanın bir diğer yazarı Madeleine Goumas, “Bu durum, daha büyük beyinlerin bu martı türlerinin yuva yapmayı seçtiği yerle ilgili esnek davranmasını sağladığına ve bu sayede yavrularını binalar gibi alışılmadık yerlerde büyütebildiğine işaret ediyor” diye açıklıyor.
Yiyecek arama davranışlarını da inceleyen ekip ne beyin büyüklüğünün ne de manevra kabiliyetini etkileyen kanat şeklinin kentsel ortamlardaki martı hareketlerinin iyi bir göstergesi olduğu sonucuna vardı.
Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği’nin bu kuşlara dair verilerinden yararlanan araştırmacılar, popülasyonları sabit kalan veya artan martıların kentsel yaşam alanlarını kullanırken kaydedilme ihtimalinin azalan türlerinkinden en az iki kat daha fazla olduğunu buldu. Nesli tehdit altında veya neredeyse tehdit altındaki 10 türden yalnızca birinin, kara bacaklı martının şehir ortamına dahil olduğu gözlemlendi.
Ekip, kuşların kentlerdeki yaşantısının anlaşılmasının koruma çalışmaları açısından önem taşıdığını vurguluyor. “Kentleşme pek çok hayvan için büyük bir sorun” diyen Goumas şöyle ekliyor:
Bazı martı türleri, diğer hayvanların kent alanlarını kullanmasını engelleyen bazı zorlukların üstesinden gelmeyi başarmış görünüyor. Fakat şehir yaşamının etkilerini tam olarak anlamak için daha uzun vadeli araştırmalara ve diğer taksonlar üzerinde karşılaştırmalı çalışmalara ihtiyaç var.”
Independent Türkçe, Popular Science, Phys.org, Frontiers in Ecology and Evolution
Derleyen: Büşra Ağaç
