Birçok yönüyle bizi cezbeden kedinin neyi neden yaptığını, mesela kutulara olan zaafını, merak ederiz. Hayvan bilimci John Bradshaw kedi davranışlarını incelediği ve dilimize Kedi Hissi olarak çevrilmiş olan Cat Sense (2013) isimli kitabında merak edilen birçok soruyu yanıtlamış.
Kediler köpeklere göre daha mı az evcil?
Kediler, köpek ve kurtlara kıyasla vahşi atalarına daha çok benzer. Bu bağlamda köpeklerin daha evcil olduğu söylenebilir. Zamanla kediler de insanlarla bir arada yaşamaya alıştı, sosyalleşmeye ve insanları kabullenmeye başladı. Ancak birkaç bin yıl öncesinden bu yana çok da fazla değişmiş olduklarına dair bir kanıt yok.
Etçil kediler de bir gün köpekler gibi farklı kaynaklardan beslenecek mi?
Kediler ve köpekler etçil memelilerdir (Carnivora) ve iki türün de vahşi atalarının birincil besini etti. Yakın zamanda yapılan DNA analizleri, köpeklerin evrimleşme sürecinde, nişastayı parçalamaya yardımcı olan amilaz genini edindiklerini gösteriyor. Bu gen sayesinde köpekler hepçil (omnivor) olmuş, yani hem et hem de ot yiyebilir hale gelmiştir. Kediler ise tam aksine, evrimleşme sürecinin henüz başındayken, bazı kilit enzimleri kodlayan genlerini yitirmişlerdir. Bu enzimler A vitamini, prostaglandin ve amino asit gibi yararlı maddeleri üretirler. İnsanlar ve köpekler bunları bitkilerden de alabilir, fakat kediler bunun için et tüketmek zorundadır. Bitkileri yiyebilmek için kedilerin fizyolojik özellikler geliştirmesi gerekir. 10 milyon yıllık evrim serüvenlerinde kediler böyle bir özellik geliştirmedi.
Kediler neden mırlar?
Kedi, mırladığında aslında şunu diyordur: “Lütfen kımıldama ve benimle ilgilen, beni sev ve okşa.” Bebek kediler, anneleri onları emzirmeye devam etsin diye mırlar. Mırlarken yaydıkları titreşimin insan üzerinde rahatlatıcı bir etkisi vardır. Fakat bazen, hasta kediler de yardım istemek için mırlar. Yani, mırlıyor olmaları ille de mutlu oldukları anlamına gelmez. Bazı araştırmacılar, mırlayan bir kedinin yaydığı titreşimin, yaralı bir kedinin hasar görmüş kemiğini iyileştirebileceğini iddia etmektedir.
Kediler sahiplerini aile bireyi ya da arkadaşı gibi mi görür?
Kediler, bacaklarımıza sürtünerek bize selam verir ve dostluklarını gösterirler. Bu aynı zamanda bizi üstün gördükleri anlamına gelir. Çünkü yavru kediler annelerine, dişi kediler erkek kedilere veya küçük kediler daha büyük kedilere bu şekilde sürtünür.
Bir kedinin bizi sevmesini nasıl sağlarız?
Kediler, onları besleyen, onlara bakan ya da onlarla oyun oynayan kişilere karşı doğal olarak sempati duyar, ama bunu çok belli etmezler. Bazı kediler doğuştan huysuz ve sinirlidir; bu nedenle güvenlerini kazanmak zordur. En iyi taktik, kediyi rahat bırakmak ve canı istediği zaman size yaklaşmasını beklemektir. Kedi yaklaştığı zaman da onu ödüllendirmek ve gitmek istediğinde ise bırakmak gerekir. Zamanla size daha sık geldiğini ve daha uzun süre kaldığını fark edersiniz.
Kediler neden durup dururken tırmalar ya da ısırır?
Büyük ihtimalle kedinin uyarı mesajlarını anlamamış olabilirsiniz. Bazı kediler, okşanmayı ne kadar sevse de, bundan çabucak bıkabilir. Kulakları arkaya doğru yatmış ve kuyruğu hafifçe seğiren bir kedi sıkılmaya başlamıştır, yani gitmesine izin vermelisiniz.
Kediler kıskanır mı?
Araştırmalar, köpeklerin kıskandığını göstermiştir, buna göre kediler de kıskanıyor olabilir. İki tür için de kıskançlık, o sırada muhtaç oldukları ilginin başkasına yöneltildiği andır. Ve anlıktır, bu hissi çok çabuk unuturlar. Köpeklerde olduğu gibi, kedilerin de zaman algısı sınırlıdır. Zaman aralıklarını ise ancak saniyelerle ayırt edebilirler. Geçmiş zamanı hatırlamak gibi bir yetenekleri yoktur.
Kediler yakaladıkları avları neden insanlara getirir?
Bize hediye getirdiklerini düşünmek çok cazip de gelse, işin aslı pek öyle değil. Kediler, avlarını yemeden önce güvenli bir yere götürür. Bu güvenli yer tesadüfen mutfaksa veya mutfağın yakınındaysa, otomatik olarak marketten satın alınan kedi mamasının bir fareden daha lezzetli olduğunu anımsar ve fareyi oracıkta bırakıverir.
Masa ve raflardaki nesneleri neden yere atarlar?
Bazı kediler diğerlerinden daha sakardır ve nesnelerin onlar için hiçbir anlamı yoktur. Fakat genelde sahiplerinin dikkatini çekmek için nesneleri masanın ya da rafın ucuna doğru iterler. Bunu, kendilerini eğlendirmek için yapıyor ya da sahiplerinin sevdiği bir oyun olduğunu öğrendikleri için yapıyor olabilirler.
Hiçbir neden yokken deli gibi koşmaya başlamaları niye?
Can sıkıntısı ya da kaygı, kedileri sinirli yapabilir. Mesela pencereden baktığında dışarıda rakip bir kedi görmüştür. Hal böyleyken, en ufak bir hareket ya da bir ışık demetinin içinden görünen bir toz zerresi bile harekete geçmeleri için yeterlidir. Enerjilerini sağlıklı bir şekilde atabilmeleri, kaygılarından sıyrılabilmeleri için onlarla düzenli aralıklarla oynamak çözüm olabilir.
Kediler neden kutuları sever?
Kediler güvende olmayı sever, özellikle de uyumak istediklerinde. Karton kutular da içine girip uyumaları için yeterince korunaklıdır. Bazı kedilerin neden ufacık kutulara sığmaya çalıştığı ise hâlâ gizemini koruyor.
Kediler neden yükseklere tırmanır ama aşağıya atlamaktan korkar?
Kedilerin pati yapısı inmekten çok tırmanmaya uygundur. Deneyimsiz ya da korkmuş kediler, gereğinden fazla yükseğe çıkabilir. Fakat güçlü refleksleri sayesinde güvenli bir şekilde yere inebilirler. Bacaklarını yanlara doğru açarlar ve karın bölgelerindeki elastik deri paraşüt görevi görür. Yere değmeden salise önce ayaklarını aşağıya indirir ve sırtlarını kambur yaparak çarpmanın şokunu en aza indirgerler.
