İnsan ile karşılaştırılan veya insanın adının geçtiği her robot, bilgisayar ve yapay zeka haberinden işkillenir hale geldiğimiz şu günlerde içinizi rahatlatacak bir süper bilgisayar haberi verelim. Yeni kurulan milyon işlemci çekirdekli ‘SpikingNeural Network Architecture’ ya da kısa adıyla “SpiNNaker”, 100 milyon transistöre sahip ve saniyede 200 milyondan fazla işlemi tamamlayabilen insan beynine referanslı bir süper bilgisayar.
Bu noktaya ulaşmak için 15 milyon sterlinlik bir yatırım ve inşası için 10 yılı aşkın bir süre çalışıldı. 2006 yılında başlayan proje başlangıçta EPSRC tarafından finanse ediliyorken, şu anda Avrupa İnsan Beyni Projesi tarafından destekleniyor.
GERÇEK ZAMANLI MODELLEME
Manchester Üniversitesi Bilgisayar Bilimleri Okulu’nda tasarlanıp, inşa edilen SpiNNaker projesi 2 Kasım’da devreye girdi. Bu bilgisayar, gezegende bulunan diğer makinelere göre daha fazla gerçek zamanlı biyolojik nöron modelleyebiliyor.
Biyolojik nöronlar, esas olarak saf elektro-kimyasal enerjiden değişimleriyle iletişim kuran sinir sisteminde bulunan temel beyin hücreleri.
Nöromorfik hesaplama da bu değişimleri bir makinede taklit etmek için elektronik devreler içeren büyük ölçekli bilgisayar sistemlerini kullanıyor.
SpiNNaker ise bu açıdan benzersiz çünkü geleneksel bilgisayarlar gibi standart bir ağ üzerinden A noktasından B noktasına büyük miktarlarda bilgi göndererek iletişim kurmuyor. Bunun yerine, beynin büyük ölçüde paralel iletişim mimarisini taklit ederek, binlerce farklı hedefe aynı anda milyarlarca küçük bilgi gönderiyor.
‘BEYNİMİZ GİBİ ÇALIŞAN BİR MAKİNE YARATTIK’
Bu süper bilgisayarın fikir babası olan bilgisayar mühendisi Prof. Dr. Steve Furber, bu yeni düşünce tarzına sahip “makine” için şunları söylüyor: “SpiNNaker geleneksel bilgisayarların çalışma şeklini tamamen yeniden ele alıyor. Esasen, geleneksel bir bilgisayardan daha çok, beynimiz gibi çalışan bir makine yarattık. Bu son derece heyecan verici. Projenin nihai hedefi olan gerçek zamanlı beyin modelleme uygulamaları için tek bir bilgisayarda milyon çekirdek hedefine ulaşmak harika.”
Bilgisayarın yaratıcıları, gerçek zamanlı olarak bir milyar biyolojik nöron modelini oluşturma hedefine artık daha yakın. Anlaşılmasını kolaylaştırmak için ölçek benzetmesi yapmak gerekirse; bir fare beyni yaklaşık 100 milyon nörondan oluşuyor ve insan beyni ise bundan 1000 kat daha büyük.
Bir milyar nöron, insan beyninin ölçeğinin sadece yüzde 1’ini oluşturuyor. Bu, 100 milyardan fazla beyin hücresinin veya nöronların hepsinden oluşuyor ve bunların hepsi yaklaşık 1 katrilyon sinaps ile birbirine bağlı.
NE İŞE YARAYACAK?
Öyleyse bir beyni taklit eden milyon işlemcili bir bilgisayar nedir, ne işe yarar? Öncelikle nörobilimcilerin beynimizin nasıl çalıştığını daha iyi anlamalarına yardımcı olmaya yarayacak. Bunu, diğer makinelerde mümkün olmayan son derece büyük ölçekli gerçek zamanlı simülasyonlar kullanarak gerçekleştirecek.
SpiNNaker bir dizi izole edilmiş beyin ağında üst düzey gerçek zamanlı işlemeyi simüle etmek amacıyla, beynin dış katmanını algılayan ve bilgiyi duyulardan işleyen 80.000 nöron modelini içeren bir korteks segmentinde kullanıldı bile. Ayrıca beyin iltihabı -Bazal Ganglia denilen- Parkinson hastalığından etkilenen bir bölgeyi desimüle etti. Bu, süper bilgisayarın ilaç testi gibi bilimde nörolojik atılımlar için büyük bir potansiyele sahip olduğu anlamına geliyor.
SpiNNaker’ın gücü kısa bir süre önce SpOmnibot adlı robotu kontrol etmek için de kullanıldı. Bu robotta, gerçek zamanlı görsel bilgileri yorumlamak ve başkalarını görmezden gelerek belirli nesnelere doğru ilerlemek için SpiNNaker sisteminden yararlanıldı.
Profesör Furber, bilim adına hayranlık uyandırıcı bu gelişmelerin yaşanmasına sebep olan süper bilgisayar için şunları söylüyor: “Nörobilimciler, SpiNNaker’ı insan beyninin esrarengiz bir şekilde büyük ölçekli simülasyonlar yürüterek nasıl çalıştığına dair bazı sırların kilidini açmak için kullanabilecek. Aynı zamanda robotikçilerin büyük ölçekli sinir ağlarını robotlar için tasarlamaları adına gerçek zamanlı nöral simülatör olarak da çalıştırabilecek. Böylece esneklikle ve düşük güçle yürüyebilen, konuşabilen ve hareket edebilen robotlar tasarlanabilecek.”
Kaynak: Haberturk.com-Cem Sünbül
