Bahar GÖNÜL
Kuraklık rekorları kırılıyor, sıcak hava mola vermiyor, göller kuruyor, barajlarda su seviyesi düşüyor. Bazı bölgelerde programlı su kesintisi yapılıyor. Tüm bunlar olurken hızlı moda sektörü sürekli su kaynaklarını tüketiyor.
7 YILLIK İÇME SUYU BİR KOT İÇİN HARCANIYOR
“Kullan at” mantığıyla hareket eden hızlı moda sürekli daha fazla giysi tüketimini pompalıyor. Bir öğün yemekten daha ucuza satılabilen, kalitesiz naylon içerikli kumaşlardan üretilmiş giysiler kısa sürede atılıyor. Çöllerde tekstil dağları oluşuyor. Dünya genelinde tekstil sektöründe yılda 79 milyar metreküp su kullanılıyor. Bunun 5 milyon kişinin yıllık su ihtiyacına denk geldiği düşünülüyor. Bu miktarın 2030’da 120 milyara çıkması ön görülüyor.
Pamuklu bir tişörtün üretimi için 2 bin 700 litre su harcanıyor. Bu da bir kişinin 2,5 yıllık içme suyuna karşılık geliyor. Bir kot pantolon için tüketilen 7 bin 500 litre su ise bir kişinin 7 yıllık içme suyu miktarına denk.
TEKSTİLDE KULLANILAN ATIK SU KALİTESİ DÜŞÜK
Su Politikaları Derneği Başkanı Dursun Yıldız, hızlı tekstile giden suyun artık verimli kullanılması gerektiğini söyledi. Yıldız, “Tekstil, su yoğun sektörlerin en önde gelenlerinden. Tekstilde kullanılan suyun atık halinin kalitesi çok düşük. Bu suyun arıtılıp tekrar kullanılmasına yönelik tedbirler de alınmalı. Yeraltı sularımız sürekli azalıyor. Kalitesi de bozuluyor. Hızlı tüketim anlayışından uzaklaşmalıyız” dedi.
TMMOB Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Üyesi Hakan Dilbaz, üretimde yapılan güncellemelerle enerji ve su tüketiminin düşürülmesinin mümkün olduğunu söyledi. Dilbaz, “Hızlı moda sektörü sürekli reklamla satışı artırıyor. Kapitalizmin dayatmış olduğu hızlı tüketime karşı durmak gerekiyor” dedi.
∗∗∗
DAĞ GİBİ TEKSTİL ATIĞI
Bir kot pantolonun üretimi için; 7.500 litre su kullanılıyor. Bir kişinin 7 yıllık içme suyu miktarına denk. 2000-2015 arasında kıyafet üretimi iki kat arttı. Giyim ürünlerinin kullanım süresi ise hızlı moda akımıyla birlikte azaldı. Dünyada 92 milyon ton tekstil atığı oluşuyor.
2030 yılına kadar 134 milyon tekstil atığı olması ön görülüyor. Karbon emisyonunda 2. sırada olan hazır giyim sektörünün 2030 yılına kadar sera gazı emisyonları yüzde 50’den fazla artıracağı bekleniyor.
Hızlı moda endüstrisi yüzünden ortalama 1,2 milyar ton karbon salınıyor.
Dünyada ortalama 40 milyon hazır giyim işçisi var. İşçilerin yüzde 85’i kadın. Bu sektördeki işçiler dünyandaki en düşük ücretle çalışanlar.
