Çin’de yapılan yeni bir araştırmaya göre, hamilelik sırasında yeterince uyumamak, doğan çocukların nörögelişimsel gecikmeler yaşamasına sebep olabilir.
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Ulusal Kalp, Akciğer ve Kan Enstitüsü’ne (NHLBI) göre, uyku eksikliği genellikle insan sağlığı için zararlı olarak kabul ediliyor ve “kalp, böbrek hastalığı, yüksek tansiyon, diyabet, felç, obezite ve depresyon” gibi bazı kronik sorunlarla ilişkilendiriliyor.
Çoğu kadının fiziksel rahatsızlık ve tuvalete gitme ihtiyacı gibi hamilelikle ilgili bazı semptomlar nedeniyle yetersiz uyku çektiği bildirildi.
Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism’de yayınlanan yeni çalışmada, hamilelik sırasında yedi saatten az uyumak olarak tanımlanan kısa uyku süresinin (SSD) doğumdan sonra çocukların gelişimi üzerindeki etkisi incelendi.
Çin’deki Anhui Tıp Üniversitesi’nden çalışmanın başyazarı Dr. Peng Zhu yaptığı açıklamada, “Bu çalışma, hamilelik sırasında uyku sağlığını yönetmenin gerekliliğini vurguluyor” dedi ve aileleri “daha sağlıklı hamilelik alışkanlıkları edinmek” için destekleyebileceği sözlerine ekledi.
Zhu, “Hamilelik sırasında uyku alışkanlıklarının iyileştirilmesi çocuklarda nörogelişimsel sorunları önleyebilir veya riskini azaltabilir,” dedi.
Çalışma nasıl yürütüldü?
Veriler, Mart 2015’ten Ocak 2021’e kadar Çin’deki üç farklı hastanede bulunan katılımcılardan elde edildi.
İlk olarak hamileliğin ortalarında ve sonlarında annelerden uyku süresine ilişkin bilgiler de dahil olmak üzere veriler toplandı. Hamilelik komplikasyonları veya eksik verileri olan kadınlar ve doğum kusurları olan çocuklar çalışma dışı bırakıldı.
7.000’den fazla çocuk altı aydan üç yaşına kadar gelişimsel gecikmeler açısından tarandı.
Ayrıca araştırmacılar nörogelişimsel gecikmelerle ilişkili olarak C-peptid seviyeleri gibi metabolik belirteçler hakkında bilgi edinmek için bazı çocukların doğumu sırasında göbek damarından kan örnekleri topladı.
C-peptid seviyeleri, bebeğin vücudunun ne kadar insülin ürettiğinin bir göstergesi.
Hamilelik sırasında uyku eksikliğinin etkisi
Çalışma, hamilelik sırasında yetersiz uykunun çocuklarda bilişsel yetenekleri etkileyen daha yüksek nörogelişimsel sorun riskiyle bağlantılı olabileceğini ortaya koydu.
Bu durum, çocukların sosyal, duygusal, davranışsal, motor, bilişsel veya konuşma yeteneklerini geliştirmede gecikmeler yaşaması anlamına gelmekte.
ABD’deki Columbia Üniversitesi Tıp Merkezi’nde klinik tıbbi psikoloji yardımcı doçenti olan Dr. Claudia Lugo-Candelas Euronews Health’e e-posta yoluyla yaptığı açıklamada, “Bu, şu anda bir dizi farklı çalışmada tekrarlanan bir bulgu, bu nedenle hamilelikte uykunun çocuğun uzun vadeli sağlığı üzerinde gerçekten önemli bir rolü olabileceğine inanıyorum,” dedi.
Bununla birlikte, bu çalışmaların hiçbirinin uykunun en önemli faktör olduğunu göstermediğini, bunun yerine bir çocuğun belirli nörogelişimsel sorunlara sahip olup olmayacağını belirlemede birçok küçük faktörden biri olarak hizmet edebileceğini de sözlerine ekledi.
Lugo-Candelas, “Tüm bu faktörler bir araya getirildiğinde riski artırabilecek küçük etkenler bir araya geliyor ancak hamilelikte yetersiz uykunun tek başına bir çocuğun belirli bir nörogelişimsel sonuca sahip olup olmayacağını belirleyeceğini düşünmüyorum,” dedi.
“Genetiğin nörogelişimsel bozukluklar için riskte büyük bir rol oynadığını ve çevrenin de öyle olduğunu akılda tutmak önemlidir,” diyerek ekledi.
Çalışmada ayrıca hamilelik sırasında yaşanan uyku bozuklukları ile çocuklarda dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) semptomlarının gelişimi arasında pozitif bir ilişki olduğu kaydedildi.
Lugo-Candelas, “Çalışmamızda hamilelerin yetersiz uyuduklarında çocuklarının da uyku sorunları yaşama riskinin arttığını tespit ettik. Çocuklar da dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) semptomları ve duygularını düzenleme sorunları açısından daha yüksek risk altında,” dedi.
“Ancak, bu sorunlardan herhangi biri için artmış risk dediğimizde, hamilelikte kötü uyumanın çocuğunuz için riski biraz artırabileceğini, ancak hamilelikte kötü uyuduysanız çocuğunuzun yüzde 100 bu sorunlardan herhangi birine sahip olacağı anlamına gelmediğini belirtmek önemlidir,” diyerek ekledi.
Araştırmacılar, göbek kordonundaki C-peptid seviyeleri ile nörogelişimsel gecikmeler arasında pozitif bir ilişki bulduklarını açıkladı.
Bu da onları, hamile anneler yeterince uyumadığında, vücutlarının glikoz seviyelerinin bozularak bebeğin insülinini ve potansiyel olarak nörogelişimini etkileyebileceği hipotezine götürdü.
Erkekler kızlardan daha yüksek risk altında
Çalışmada ayrıca, uyku eksikliğinin yenidoğanları cinsiyetlerine göre nasıl etkileyebileceği konusunda önemli farklılıklar bulundu.
Anneleri hamilelik sırasında yetersiz uyuduğunda, erkek çocukların nörogelişimsel gecikmeler yaşama olasılığının kızlara kıyasla daha yüksek olduğunu belirtildi. Yeterli uykuya sahip bir ebeveynden doğanlara kıyasla bu gecikmeleri yaşama olasılıklarının iki kattan daha fazla olduğu açıklandı.
Ancak kız çocukları için, annelerinin uykusuzluğuna bağlı olarak gecikme riskinde belirgin bir artış görülmedi.
Aynı durum C-peptid düzeyleri için de geçerli olup, kordon kanında daha yüksek düzeyde erkek çocuklarda nörogelişimsel gecikme olasılığının artmasıyla ilişkilendirilirken, kızlar için böyle bir bağlantı bulunmadı.
Lugo-Candelas, “Bu ilginç çünkü kendi çalışmamızda, erkeklerin doğum öncesi maternal uyku zorluklarından kadınlardan daha fazla etkileneceği bu etkiyi göreceğimizi varsaymıştık,” dedi.
“Erkeklerin daha fazla etkileneceğini düşünmemizin nedeni, erkek fetüslerin ve erkek plasentasının hamilelikteki maruziyetlere, özellikle de kötü uyku sağlığı gibi daha fazla iltihaplanmaya yol açan maruziyetlere karşı daha savunmasız olabileceğini gösteren birçok çalışma olmasıdır,” diyerek ekledi.
Hamilelikte daha iyi uyku için ipuçları
Lugo-Candelas, hamilelik sırasında daha iyi bir uyku için, bu sorunları yaşayan kadınların doktorlarını bilgilendirmelerini tavsiye etti.
“Uyku hamilelikte değişir ve kötüleşir, ancak uykuyu iyileştirmek ve insanların hamilelikteki bu zorlukları yönetmelerine yardımcı olmak için işe yaradığı kanıtlanmış tonlarca strateji var,” dedi.
Bununla birlikte, uykularını daha iyi hale getirmek için evde yapabilecekleri bazı şeyler olduğunu da sözlerine ekledi. Bunlar arasında düzenli bir uyku programına ve yatmadan önce bir rutine sahip olmak yer alıyor.
Lugo-Candelas, sigara içmekten, yemek yemekten, içki içmekten, egzersiz yapmaktan veya yatma vaktine çok yakın cihazlara ve parlak ışıklara maruz kalmaktan kaçınmak gibi bazı temel tedbirler de faydalı olabileceğini aktardı.
