Çocukların robotlara insanlardan daha fazla güvendiği bulundu.
Çok fazla yeni bilginin edinildiği çocukluk döneminde aynı zamanda gerçek ve sahte arasında ayrım yapmak da öğreniliyor. Bilim insanları bu yaşlarda farklı kaynaklardan gelen çelişkili bilgilerin nasıl algılandığını incelemek adına 111 çocukla bir deney yürüttü.
Yaşları 3’le 6 arasında değişen çocuklar önce insan ve robotların çeşitli nesneleri etiketlediği videolar izledi. Bu videolar çocukların tanıdığı eşyaları içerirken bir taraf sürekli doğru, diğer taraf da sürekli yanlış isimlendirme yapıyordu.
Daha sonra çocuklar aynı insan veya robotların, tanımadıkları nesneleri etiketlediği videolar izledi. Bunun üzerine çocuklara hangi etiketteki tanımın doğru olduğu soruldu.
Beklendiği gibi çocuklar, testin ilk aşamasında sürekli doğru isimlendirme yapan taraflara güvenerek onları seçti. Ancak hem insan hem de robotun güvenilir olduğu durumlarda, çocuklar bilmedikleri nesnelerle ilgili robotların tanımını daha çok tercih etti.
Özellikle küçük çocuklarda böyle bir eğilim görülürken, daha büyük yaştakilerin tercihi, özellikle insanların güvenilir olduğu durumlarda daha çok insandan yanaydı.
Son olarak çocuklara kiminle arkadaşlık kurmak ve sırlarını paylaşmak istediklerinin yanı sıra öğretmen tercihleri soruldu. Burada da çocuklar büyük ölçüde robotları tercih etti. Özellikle ilk aşamada doğru etiketleriyle güven kazanan robotlar, çocukların gözdesi oldu.
Computers in Human Behavior adlı bilimsel dergide yayımlanan araştırma genel olarak çocukların robotlara daha çok güvendiğine işaret etse de çalışma bazı kısıtlamalara sahip.
Örneğin çocukların robotları neden tercih ettiği bilinmiyor. Bu durum robotların yeni ve ilginç gelmesinden kaynaklanabilir. Araştırmacılar makalede şöyle yazıyor:
“Robotun tercih edilmesini sağlayan şeyin tam ne olduğu hâlâ ucu açık bir soru.”
Ayrıca deneyin video üzerinden yürütülmesi çocukların robotlarla kurduğu ilişkinin doğasını anlama önünde engel teşkil ediyor. Aynı çalışmanın yüz yüze yapıldığı bir durumda farklı sonuçlar elde edilmesi muhtemel ve geçen yıl aralıkta yayımlanan bir çalışma da bunu destekliyor.
Yakın bir yaş grubuyla yine nesneleri etiketleme üzerinden yüz yüze yürütülen bu araştırmada çocuklar, iki tarafın da doğru tanımlama yaptığı durumda insan ve robotlara benzer seviyede güvenmişti. Ayrıca daha küçük çocukların hatalı robotlara, hatalı insanlardan daha az güvendiği kaydedilmişti.
Gelişim dönemindeki çocuklar internette çok fazla bilgiye maruz kalırken, bunlar her zaman doğru olmuyor. Bu nedenle çocukların hangi kaynaklara neden güvendiği üzerine yapılan araştırmalar önem arz ediyor.
Independent Türkçe, Science Alert, Psy Post, Computers in Human Behavior, Neuroscience News
Derleyen: Büşra Ağaç
