Zaman var mı?
Bu sorunun cevabı çok açık görünebilir: Elbette zaman var! Sadece bir takvime veya saate bakmamız yeterli. Ancak fizikteki gelişmeler, zamanın yokluğunun açık bir olasılık olduğunu ve ciddiye almamız gerektiğini gösteriyor.
Bu nasıl olabilir ve bu ne anlama gelir? Açıklaması biraz zaman alacak ama merak etmeyin: Zaman olmasa bile hayatımız her zamanki gibi devam edecek.
Fizikte Bir Kriz
Fizik krizde. Geçen yüzyılda, evreni çılgınca başarılı iki fiziksel teoriyle açıkladık: genel görelilik ve kuantum mekaniği.
Kuantum mekaniği, inanılmaz derecede küçük parçacıklar ve parçacık etkileşimleri dünyasında işlerin nasıl çalıştığını açıklar. Genel görelilik, yerçekiminin büyük resmini ve nesnelerin nasıl hareket ettiğini tanımlar.
Her iki teori de kendi başlarına son derece iyi çalışıyor, ancak ikisinin birbiriyle çeliştiği ve çatıştığı düşünülüyor. Çatışmanın tam doğası tartışmalı olsa da, bilim adamları genellikle her iki teorinin de yeni, daha genel bir teori ile değiştirilmesi gerektiği konusunda hemfikirdir.
Fizikçiler, her ikisinin de olağanüstü başarısını yakalarken, genel görelilik ve kuantum mekaniğinin yerini alan bir “kuantum kütleçekimi” teorisi üretmek istiyorlar . Böyle bir teori, yerçekiminin büyük resminin minyatür parçacık ölçeğinde nasıl çalıştığını açıklayabilir.
Kuantum yerçekiminde zaman
Kuantum yerçekimi teorisi üretmenin olağanüstü derecede zor olduğu ortaya çıktı. İki teori arasındaki çatışmayı aşmaya yönelik bir girişim sicim teorisidir. Sicim teorisi, parçacıkları 11 boyutta titreşen sicimlerle değiştirir.
Bununla birlikte, sicim teorisi başka bir zorlukla karşı karşıyadır. Sicim teorileri, geniş anlamda bizimkine benzeyen bir evreni tanımlayan bir dizi model sunar ve hangi modelin doğru olduğunu bulmak için deneylerle test edilebilecek net tahminler yapmazlar.
1980’lerde ve 1990’larda, birçok fizikçi sicim teorisinden memnun kalmadı ve kuantum kütleçekimine bir dizi yeni matematiksel yaklaşım getirdi. Bunlardan en göze çarpanlarından biri, uzay ve zamanın dokusunun son derece küçük ayrık parçalardan veya “döngülerden” oluşan bir ağdan yapıldığını öne süren döngü kuantum yerçekimidir .
Döngü kuantum yerçekiminin dikkat çekici yönlerinden biri, zamanı tamamen ortadan kaldırıyor gibi görünmesidir. Döngü kuantum yerçekimi, zamanı ortadan kaldırmada yalnız değildir, bir dizi başka yaklaşım da gerçekliğin temel bir yönü olarak zamanı ortadan kaldırıyor gibi görünmektedir.
Acil Zaman
Dolayısıyla, evreni açıklamak için yeni bir fiziksel teoriye ihtiyacımız olduğunu ve bu teorinin zamanı içermeyebileceğini biliyoruz.
Diyelim ki böyle bir teori var ve doğru yolda tutarlı bir şekilde ilerliyor. Zamanın olmadığını kabul eder miydi? Fizik teorileri herhangi bir masa, sandalye veya insan kavramlarını içermez ancak bizler yine de masaların, sandalyelerin ve insanların var olduğunu kabul ederiz.
Niye? Çünkü böyle şeylerin fiziğin tarif ettiği seviyeden daha yüksek bir seviyede var olduğunu varsayıyoruz. Örneğin tabloların, evrenin etrafında vızıldayan parçacıkların temel fiziğinden “ortaya çıktığını” söylüyoruz.
Ancak temel parçacıklardan bir masanın nasıl oluşturulabileceği konusunda oldukça iyi bir fikrimiz olsa da, zamanın daha temel bir şeyden nasıl “yapıldığı” hakkında hiçbir fikrimiz yok. Dolayısıyla zamanın nasıl ortaya çıktığına dair iyi bir açıklama bulamazsak, zamanın var olduğunu varsayabileceğimiz açık değildir. Zaman hiçbir düzeyde mevcut olmayabilir.
Zaman ve Ajans
Zamanın hiçbir düzeyde olmadığını söylemek, hiç masa olmadığını söylemek gibidir. Masaların olmadığı bir dünyada geçinmeye çalışmak zor olabilir, ancak zamanın olmadığı bir dünyayı yönetmek kesinlikle felaket gibi görünüyor.
Tüm hayatımız zamanın etrafında inşa edilmiştir. Geçmiş hakkında bildiklerimizin ışığında geleceği planlıyoruz. İnsanları daha sonra azarlamak için geçmişteki eylemlerinden ahlaki olarak sorumlu tutuyoruz. Kısmen, gelecekte değişiklikler meydana getirecek şekilde hareket etmeyi planlayabildiğimiz için, aracılar ( bir şeyler yapabilen varlıklar ) olduğumuza inanıyoruz.
Ancak, gerçek anlamda, harekete geçecek bir gelecek olmadığında, gelecekte bir değişiklik meydana getirmek için harekete geçmenin anlamı nedir? Geçmiş olmadığında ve görünüşe göre böyle bir eylem olmadığında, birini geçmiş bir eylem için cezalandırmanın anlamı nedir?
Zamanın olmadığının keşfi, tüm dünyayı durma noktasına getirecek gibi görünüyor. Yataktan çıkmak için hiçbir nedenimiz olmazdı.
Kristie Miller, Jonathan Tallant ve Samuel Baron yeni kitabında bunu tartışıyor. Zamanın olmadığının keşfinin, fiziği yeni bir çağa iterken bile yaşamlarımız üzerinde doğrudan bir etkisi olmayabileceğini ciddi argümanlarla destekleniyor.
