Ülkemizin belki de gelmiş geçmiş en çok konuşulan 3 sorunu arasına girmeyi başaran emeklilikte yaşa takılanlar sorunu belli ki bir sonuca varmak üzere.
Bunun nasıl bir sonuca varacağını, varılan sonucun nasıl yeni sorunları tetikleyeceğini, hatta varılan sonuçtan kimin ne kadar memnun kalacağını ilerleyen günlerde göreceğiz.
Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile ilgili daha önce 2 yazı yazmışım.
Her 2 yazının da aslında arka planı “çıkmama” üzerine kurulu gözüküyor.
Madem bugün şartlar değişti, şimdi “çıkma” ihtimali üzerine bir yazı yazalım.
İŞ EYT’NİN ÇIKMASIYLA BİTMİYOR
Önümüzdeki 1-2 ayın içinde bilhassa işletmeler, işin EYT’nin çıkmasıyla bitmeyeceğini anlayacaklar.
Çünkü EYT’nin çıkması, beraberinde başka ve büyük bir sorunu da masanın üzerine bırakacak.
Bu sorunun adı kıdem tazminatı.
Üstelik yasanın çıkış tarihine göre bu kıdem tazminatı, yeni açıklanacak asgari ücret üzerinden de hesaplanabilir.
NEDEN?
Nedeni kısaca şu:
Bir çalışanın emeklilik işlemlerini başlatabilmesi için işten ayrılması şart.
Ayrılmasa bile işten çıkışının yapılması şart.
Bu çıkış işleminde de işten çıkış kodu olarak “8-Emeklilik (yaşlılık) veya toptan ödeme nedeniyle” seçilmiş olmalı ki işlemler başlasın.
Emeklilik gerekçesiyle işten ayrılan bir çalışanın, eğer işyerindeki çalışma süresi 1 yılı doldurduysa, kıdem tazminatı ödenmek zorunda.
Tabiî kanun hangi şartlarda çıkacak bilmiyoruz ama, bir örnekle açıklamak gerekirse;
Örneğin EYT öncesi, 5 yıl sonra emeklilik gerekçesiyle işten ayrılacak 10 yıllık çalışanınız, bir anda emekli olacak ve siz bir anda 10 yıllık kıdem tazminatı ödemesiyle karşı karşıya kalacaksınız.
Üstelik bu kıdem tazminatı ödemesi, taraflar arasında herhangi bir anlaşmaya varılamazsa peşin olarak yapılmak zorunda.
Yanınızda çok sayıda çalışan varsa önünüze gelecek olan ödeme bir anda çarpı 2, bir anda çarpı 3 haline de gelebilir.
Nasıl ama?
İŞÇİ ÇIKIŞI BEKLEMEYE ALIRSA?
Hadi bütün bunları bir kenara bırakalım.
Diyelim ki Aralık 2022 ayında EYT çıktı, ama çalışanınız emeklilik başvurusunu yapmak ve kıdem tazminatını almak için yeni yılın girmesini bekledi.
Diyelim ki asgari ücret de % 50 oranında arttı.
Sizden alacağı yıllık kıdem tazminatı miktarı bir anda % 50 arttı mı?
Arttı.
Çalışanınız gider ayak topu doksana taktı mı?
Taktı.
Ne yapacaksınız?
İşverenler nasıl kalkacaklar bu yükün altından?
KONU EYT KADAR ÖNEMLİ
Bakın, aslında EYT kadar önemli olan diğer bir konu emekli aylığı bağlanma oranları ama…
İşverenlerin önüne “pat” diye gelecek olan bu kıdem tazminatı ödemeleri de EYT kadar önemli.
Hem ticaretin sekteye uğramadan devam edebilmesi hem de iş ve toplumsal barışın (var ise) bozulmaması için, yasa çıkarılırken kıdem tazminatı konusunun da dikkate alınması gerekir.
Bir işi yasal zemine oturtmadan yalap şap işler yapmak bizim uzmanlık alanımızdır ama belki bu sefer bunun bir istisnasını yapabiliriz.
Yoksa bu iş, ticari işletmeleri deniz kıyısında eşelenirken bir tsunami ile tanıştırabilir.
Kurtulanı olmaz haberiniz olsun.
