Tromboz (damar içinde kanın pıhtılaşarak, kalp, akciğer ve damarlarda tıkanıklıklara yol açması.), pulmoner emboli (pulmoner arter ya da dallarından birinin herhangi bir trombüs tarafından kısmi ya da tam olarak tıkanması) veya felç geçiren hastalara genellikle kanlarının daha düzgün akmasına yardımcı olan ilaçlar verilir. Antikoagülanlar veya popüler olarak bilindikleri şekliyle “kan incelticiler” kan pıhtılarının oluşmasını veya büyümesini önleyebilir ve bu nedenle kalp rahatsızlıklarında iyileşmesine yardımcı olabilir veya oluşacak komplikasyonları önleyebilir.
Ancak bir sorun var: Kan incelticiler, bir yaralanmadan sonra kanamayı durdurmaya yardımcı olan enzimleri bloke ederek çalışır. Bu nedenle, bugün mevcut olan hemen hemen her kan inceltici, bir yaralanmanın ardından ciddi ve hatta hayatı tehdit eden kanamalara neden olabilir.
Terapötik Proteinler ve Peptidler Laboratuvarı’ndan Profesör Christian Heinis FXII’nin ilk sentetik inhibitörünü geliştirdi.
Araştırmacılar daha sonra inhibitörü, doğal amino asitlerinin birkaçını titizlikle sentetik olanlarla değiştirerek geliştirdiler. Elinde güçlü bir FXII inhibitörü olan Heinis’in grubu, bunu gerçek hastalık modellerinde değerlendirmek istedi. Bunu yapmak için, Bern Üniversite Hastanesi’nde (Inselspital) ve Bern Üniversitesi’nde kan ve hastalık modelleme uzmanları ile ekip oluşturdular.
Profesör Anne Angellillo-Scherrer (Inselspital) grubuyla birlikte çalışarak, inhibitörün bir tromboz modelinde kanama riskini artırmadan pıhtılaşmayı etkili bir şekilde engellediğini gösterdiler. Daha sonra, inhibitörün farmakokinetik özelliklerini Profesör Robert Rieben (Bern Üniversitesi) grubu ile değerlendirdiler. Heinis, “İşbirliğimiz, sentetik bir inhibitör ile kanamasız antikoagülasyon elde etmenin mümkün olduğunu buldu” diyor.
Heinis, “Yeni FXII inhibitörü, akciğer yetmezliği nedeniyle akciğer nakli gibi durumlarda kullanılan yapay akciğer cihazında denediler. Bu cihazlarda, kan proteinlerinin tüp gibi yapay yüzeylerle teması kanın pıhtılaşmasına neden olabiliyor. ‘Temas aktivasyonu’ olarak bilinen bu olay, ciddi komplikasyonlara ve hatta ölüme yol açabilir.
Yapay akciğerlerdeki FXII inhibitörünün etkinliği
Yapay akciğerlerdeki FXII inhibitörünün etkinliğini test etmek için Heinis’in grubu, yapay akciğer sistemi mühendisliği uzmanı olan Carnegie Mellon Üniversitesi’nden (ABD) Profesör Keith Cook’a başvurdu. Cook’un grubu, inhibitörü yapay bir akciğer modelinde test etti ve kan pıhtılaşmasını etkili bir şekilde azalttığını buldu, herhangi bir kanama yan etkisi olmadan.
Araştırma gurubu FXII inhibitörü daha geniş alanlarda kullanılması için geliştirme çalışmalarını devam etmektedir.
