2017 yılına ilişkin açıklanan vergi rakamlarıyle 536 milyar lira vergi toplandığı kaydedildi. Bu rakamın 360 milyarının Katma Değer Vergisi (KDV) ve ÖTV başta olmak üzere dolaylı vergilerden oluştuğu belirtilirken, 176 milyar lirasının doğrudan vergilerden oluştuğu aktarıldı. Hükümetin ağırlıkla harcamalar üzerinden vergi topladığı ifade edilirken, “Yükü zenginlerin değil yoksulların üzerine yıkarken, vatandaşın ödediği dolaylı vergilerin önemli kısmını patronlardan tahsil etmeyi bile başaramadı” yorumu yapıldı.
360 milyarı dolaylı vergi
2017’de devlet 536 milyar lira vergi topladı. Hedeflenenden 25 milyar lira fazla olan bu verginin yüzde 67.1’i yani yaklaşık 360 milyar lirası dolaylı vergilerden, 176 milyar lirası doğrudan vergilerden oluştu. 2000 yılında dolaylı vergilerin oranı yüzde 59 idi. Katma Değer Vergisi (KDV) ile Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) gelirinin toplamı 293 milyar lirayı aşarken, vatandaşın ülke içinde ödediği her 100 liralık KDV’nin 50.5 lirasını devlet aracılardan tahsil edemedi.
Ücretliler kurumları aştı
Vergi adaletsizliğine dair bir başka çarpıcı tablo, kurumlar vergisi ile ücretlilerden alınan gelir vergisi arasındaki farkta ortaya çıktı. Ücretliler 67.1 milyar lira gelir vergisi öderken, kurumların ödediği vergi 52.9 milyar lirada kaldı. 2017 yılı bütçe gerçekleştirmelerini Muhesabat Genel Müdürlüğü’nün verilerine göre gazetemiz için analiz eden Vergi Uzmanı Ozan Bingöl’ün açıklamalarından satır başları şöyle:
– 2016 yılına göre 2017 yılında toplam vergi geliri yüzde 17 artarak 536 milyar liraya ulaştı. Bu rakam hedeflenen rakamın 25 milyar lira üzerinde. Aynı dönemde vergi tahakkuk miktarı ise 670.7 milyar lira.
Tütün ve alkolden 47 milyar
– Dahilde 55.5 milyar lira, ithalde 99.6 milyar lira olmak üzere 155 milyar lira KDV toplandı.
– 2016’da gelir vergisi tahsilatı 96.6 milyar lira iken 2017’de bu tutar yüzde 16.5’lik artışla 112.4 milyar liraya ulaştı. Gerçek kişilerin beyan ettiği (ticari kazanç, zirai kazanç vb) ile ücretliler yani bordrolu çalışanların maaşlarından kesilen gelir vergisi toplamı 112.4 milyar liraya ulaştı.
– Patronların ödediği kurumlar vergisi 2016’da 43 milyar lira iken 2017’de yüzde 23’lük artışla 52.9 milyar lira oldu.
– En yüksek vergi geliri yine ÖTV’den toplandı. 2016’da 120.4 milyar lira ÖTV tahsilatı varken bu tutar 2017 yılında 138.3 milyar lira oldu. Petrol ve doğalgaz ürünlerinden 63.6, tütün mamullerinden 37.4, motorlu araç satışlarından 22, alkol ürünlerinden 10 milyar lira vergi toplandı
KDV’nin yarısı aracıya
Tüketim üzerinden alınan dolaylı vergilerde çarpıcı bir sonuç ortaya çıktı. Dahilde alınan KDV’de 2017’de 112.4 milyarlık bir tahakkuk olmasına rağmen tahsilat 55.5 milyar lirada kaldı. Dahilde alınan KDV’de tahakkuk tahsilat oranı yüzde 49.5 ile diğer dolaylı vergiler içerisinde en düşük seviyede kaldı. Vatandaşın tüketim safhasında ödediği KDV’yi aracı olarak devlete yatırması gereken mükellefler bu paranın yüzde 50.5’ini yatırmadı. 2005 yılında KDV tahsil tahakkuk oranı yüzde 81 idi. Bu alanda çok büyük bir gerileme kaydedildi.
Kaynak: T24.com.tr
